Zwalczanie chwastów to ograniczenie ich konkurencyjności do poziomu, który zapewni roślinom dobre plonowanie i kondycję. Nadmierne zachwaszczenie powoduje straty w plonowaniu, ponadto jego niekorzystny wpływ może być przenoszony na następny sezon wegetacyjny.

Sposoby walki z chwastami

Szkodliwość chwastów polega na ich konkurencyjności w dostępie do wody, substancji pokarmowych i światła, niekorzystnym oddziaływaniu allelopatycznym np. perz, zwiększeniu zagrożenia kwiatów przymrozkami wiosennymi. Ponadto na chwastach często rozwijają się choroby i szkodniki, atakujące później rośliny truskawek. Najlepsze efekty w zwalczaniu daje łączenie różnych metod – mechanicznych (a więc niszczenie chwastów poprzez uprawę gleby i pielenie), agrotechnicznych (ściółkowanie gleby) i chemicznych (środki chemiczne).

Kiedy chwasty stanowią zagrożenie?

Nieodwracalnych strat w plonowaniu truskawek możemy spodziewać się, jeśli pokrycie gleby chwastami przekroczy 30-50% na nowo sadzonej plantacji oraz będzie wyższe niż 50 % na plantacji przynajmniej dwuletniej, a chwasty osiągną wysokość 10 cm.

Plantacje truskawki owocującej są szczególnie wrażliwe na konkurencję chwastów od kwietnia do czerwca i po zbiorach owoców, dlatego w tych newralgicznych okresach trzeba zaplanować zabiegi herbicydami. Nie można stosować herbicydów w okresie kwitnienia, dojrzewania i zbioru owoców.

Z kolei na najmłodszych plantacjach sadzonych jesienią lub wiosną, chwasty powinny być  usuwane nie później niż między 4 a 8 tygodniem od posadzenia roślin, dawkami herbicydów mniejszymi w stosunku do tych zalecanych na plantacjach 1 rocznych i starszych. Jest to możliwe dopiero po wytworzeniu przez sadzonki korzeni przybyszowych. Na plantacjach nowo założonych, herbicydy trzeba aplikować bardzo ostrożnie, bowiem bezpośrednio po posadzeniu, truskawki są bardzo wrażliwe zarówno na konkurencję chwastów, jak i niektóre herbicydy, głównie te doglebowe (korzenie truskawek położone są płytko pod powierzchnią gleby i mogą łatwo pobrać herbicydy z warstwy powierzchniowej, szczególnie po obfitszych opadach deszczu lub zbyt intensywnym deszczowaniu).

Niższe z zalecanych dawek herbicydów stosuje się zawsze na plantacjach najmłodszych i  rosnących na lżejszych glebach, wyższe natomiast – na plantacjach owocujących, na glebach ciężkich, żyznych (z dużą zawartością próchnicy) i zwalczając chwasty bardziej oporne.

Wybór herbicydu

Przy wyborze herbicydu należy dokładnie ocenić skład gatunkowy zbioro­wiska chwastów na plantacji i skorzystać z tabeli wrażliwości chwastów na poszczególne preparaty zamieszczonej w Programie Ochrony Ro­ślin Sadowniczych. Herbicydy mają bowiem ściśle określone spektrum zwalczanych chwastów (niektóre z nich są odporne lub słabo zwalczane przez dany herbicyd).

Wysoką skuteczność działania herbicydów, bez ryzyka uszkodzenia roślin truskawek gwarantuje przestrzeganie zasad umieszczonych na etykiecie na opakowaniu.

Zwalczanie chwastów wiosną

Do kwitnienia poleca się wykonać 1 do 2-ch zabiegów odchwaszczających. Potem będzie to możliwe dopiero po zbiorach owoców. Jeśli nie zabezpieczymy plantacji przed chwastami do momentu kwitnienia, narażamy je na znaczne zachwaszczenie w okresie kwitnienia, wzrostu, dojrzewania i zbioru owoców.

Planowanie wiosną strategii zwalczania chwastów będzie zależało też od tego, czy zastosowano herbicyd doglebowy w okresie jesienno-zimowym w poprzednim sezonie. Jeśli ten był aplikowany, wiosną można postąpić dwojako:

• Nie wykonując wiosną uprawki mechanicznej w międzyrzędziach (pobudzają one bowiem kiełkowanie chwastów, przerywają działanie aplikowanego jesienią herbicydu doglebowego) podaje się kolejny herbicyd doglebowy, aby wspomóc działanie tego zastosowanego jesienią. Zabiegi jesienią i wiosną nie powinny być wykonywane tym samym środkiem doglebowym (lub zawierającym tę samą substancję aktywną). Powtórzenie zastosowanego środka prowadzi z czasem do wystąpienia gatunków słabiej zwalczanych.
• Jeśli jednak zabieg jesienny i wiosenny miałby być wykonany z użyciem tego samego herbicydu, trzeba pamiętać o zasadzie sumowania się ich dawek (tej jesiennej i wiosennej), które łącznie nie powinny przekraczać maksymalnej zalecanej dawki danego herbicydu. Bezpieczniej jest jednak wybrać wiosną herbicyd doglebowy o innej substancji aktywnej, niż ten zastosowany jesienią. Takie postępowanie daje długotrwały efekt utrzymania plantacji bez chwastów.

W praktyce częściej spotyka się przypadki wiosennego wzruszenia gleby poprzez  mechaniczne opielenie plantacji (co niestety niszczy działanie zastosowanego jesienią herbicydu doglebowego) i dopiero po tym zabiegu producent aplikuje herbicyd doglebowy lub dolistny (tuż przed lub zaraz po wschodach chwastów).

Jeśli  jednak jesienią nie zastosowano herbicydu doglebowego, wiosną na plantacji bardzo często występują siewki chwastów, które kontynuowały swój rozwój w okresach odwilży zimą i na przedwiośniu np. gwiazdnica pospolita. Wiosną znajdują się w zbyt zaawansowanej fazie rozwojowej do stosowania herbicydów. Konieczne jest wówczas ich zniszczenie poprzez mechaniczne i ręczne opielenie plantacji (zarówno w międzyrzędziach jak i w rzędach roślin) i dopiero po tym zabiegu aplikuje się herbicyd doglebowy lub dolistny.

Chwasty dwuliścienne

W przypadku chwastów dwuliściennych najważniejsze są zabiegi zapobiegające ich wschodom, a więc profilaktyka poprzez stosowanie herbicydów doglebowych. Jeśli jednak nie zastosowano wcześniej herbicydów doglebowych można sięgnąć jeszcze po te działające na wschodzące chwasty, najlepszy efekt ich działania uzyskamy używając ich na chwasty w fazie liścieni do 2-3 liści właściwych.

Herbicydy dolistne

Herbicydy pobierane przez liście i korzenie aplikuje się przed lub wkrótce po wschodach chwastów.

Goltix Compact 90 WG pobierany jest nie tylko przez korzenie, ale również liście chwastów. Preparat należy stosować tuż przed wschodami lub na wschodzące chwasty w fazie liścienie-2-3 liści właściwych. Jeśli zastosujemy herbicyd zbyt późno – spadnie efektywność zabiegu. Dawki to: 3 l/ha lub dwukrotnie po 0,6-0,8 l/ha niezależnie od wieku plantacji. Herbicydy oparte na metamitronie należy ostrożnie stosować na plantacjach odmian wrażliwych na tę substancję aktywną (Elsanta, Kent i Elkat).

Herbicyd polecany do stosowania po wschodach chwastów to Beetup Trio, zawiera 3 substancje aktywne. Środki pobierane są przez liście i korzenie chwastów. Zabieg najlepiej jest wykonać na kiełkujące chwasty, najlepiej w fazie liścieni. Optymalna temperatura przy opryskiwaniu wynosi 12-20C. Na plantacjach nowo założonych pierwszy zabieg można wykonać już po tygodniu od sadzenia rozsad. Polecane są dawki dzielone 3 x po 1,5 l/ha– bezpośrednio po wschodach chwastów i  kolejne po 7-14 dniach (takie same dawki aplikuje się również na plantacjach nowo założonych); inny wariant to dwukrotna aplikacja 2 x 2,0 l/ha (możliwa tylko na plantacjach 1-rocznych i starszych). Odmiany wrażliwe to Albion, Capitola, Darselect, Marmolada, Onebor, Dana czy Mara des Bois, a średnio wrażliwe to: Elsanta, Kent, Melody.

Graminicydy na chwasty jednoliścienne

Do zwalczanie chwastów jednoliściennych stosuje się graminicydy – herbicydy dolistne o działaniu układowym. Pobierane są bardzo szybko przez liście, a następnie przemieszczane do korzeni i rozłogów chwastów. Ich działanie na chwasty objawia się po upływie około 7 dni od opryskiwania. Lepszemu działaniu tych herbicydów sprzyja intensywny wzrost chwastów, ciepła pogoda i wilgotna gleba. Jako preparaty selektywne dla truskawki – mogą być stosowane bez osłon. Graminicydami polecanymi na plantacjach truskawek są między innymi: Agil-S 100 EC i Select Super 120 EC.

Optymalna faza rozwojowa chwastów, dająca gwarancję dobrej skuteczności graminicydów to: dla chwastów prosowatych 2 liście – krzewienie się, z kolei dla perzu – stadium 4-6 liści (około 15 cm wysokości).

Zwalczanie chwastów jesienią

Zachwaszczenie oraz rozłogi truskawki rozwijające się latem wywierają niekorzystny wpływ na plonowanie truskawek w następnym sezonie. Od zbiorów do zakończenia wegetacji truskawek chwasty mają dość czasu, aby opanować plantację.

Za potencjalny okres krytyczny (termin redukcji zachwaszczenia, którego niedotrzymanie prowadzi do nieodwracalnych i istotnych strat w plonowaniu roślin uprawnych) uważa się oprócz wiosny – do kwitnienia, również miesiące lipiec − sierpień.

Chwasty latem występują najczęściej już w bardzo zaawansowanej fazie rozwojowej, uniemożliwiającej ich chemiczne zwalczenie. Należy więc zacząć od ich mechanicznego usunięcia z plantacji. Niestety systematycznie prowadzona uprawa gleby, szczególnie przy użyciu pielników aktywnych, prowadzi do jej degradacji, dlatego liczbę zabiegów na glebach lekkich należy ograniczyć i uzupełniająco aplikować herbicydy. Koszenie liści po zbiorach odsłania glebę i jest czynnikiem sprzyjającym wzrostowi chwastów, a z drugiej strony po skoszeniu liści ułatwiona jest aplikacja herbicydu w pobliżu rośliny.

Latem do jesieni polecany jest  Beetup Trio/Saherb180 SC i graminicydy, zgodnie z zaleceniami podanymi wyżej. Dopiero w okresie spoczynku roślin , późną jesienią (październik, listopad, grudzień) zaleca się sięgnąć po herbicydy doglebowe. Aplikację przeprowadzamy na czystą glebę, a więc jeśli wcześniej zastosowano herbicydy na wschodzące chwasty lub jeśli zniszczono chwasty poprzez pielenie mechaniczne i ręczne. Wybieramy dzień z temperaturą dodatnią, najlepiej po opadach deszczu.

Stosowanie herbicydów przed zimą jest szczególnie ważne w zwalczaniu gwiazdnicy pospolitej, starca zwyczajnego, jasnoty purpurowej, bratka polnego, ptasznika pospolitego, bodziszka drobnego i wiechliny rocznej. Siewki tych chwastów pojawiają się także jesienią, są wytrzymałe na mróz i kontynuują rozwój w okresach odwilży oraz przedwiośnia.

Ograniczanie wzrostu rozłogów truskawek

Rozłogi konkurują z roślinami matecznymi o wodę, składniki pokarmowe i światło, podobnie jak chwasty. Pogarszają warunki fitosanitarne, w konsekwencji może to być powodem słabszego plonowania truskawek.

Regalis Plus 10 WG (proheksadion wapnia) hamuje biosyntezę giberelin i w efekcie ogranicza wyrastanie rozłogów. Preparat należny zastosować dwukrotnie po zbiorach od początku tworzenia pędu rozłogowego- pierwsza sadzonka, do początku zamierania starych liści. Maksymalna zalecana dawka wynosi 1,5 kg/ha, w odstępie 10-dniowym powtarzamy zabieg.

Barbara Błaszczyńska