Zapobieganie przedzbiorczemu opadaniu owoców – Topper 10 ST

Opadanie owoców w okresie poprzedzającym zbiór, zanim osiągną dojrzałość zbiorczą – jest dużym problemem w produkcji jabłek i gruszek. Wiąże się z ryzykiem znacznych strat z powodu utraty plonu, zwykle najlepiej wyrośniętych i najładniejszych owoców, które dojrzewają najwcześniej.Proces opadania owoców kontrolowany jest przez odpowiednie geny odpowiedzialne za zmiany w układzie hormonalnym drzew oraz nasion zawartych w owocach. Ponadto czynniki, takie jak np. susza i gwałtowne zmiany w zaopatrzeniu w wodę, znaczny przyrost masy owoców, nasilenie konkurencji między owocami o asymilaty z powodu wysokich temperatur w nocy i pochmurnej pogody w dzień lub zbyt wysokiego plonu w stosunku do ulistnienia, nasilają ten proces.
Przedzbiorczemu opadaniu owoców sadownicy od dawna próbują zapobiegać przez opryskiwanie drzew środkami chemicznymi powstrzymującymi oddzielanie się szypułki od pędu.

Najnowszym związkiem tego typu jest syntetyczna auksyna 3,5,6-TPA o zwyczajowej nazwie trichlopyr. Topper 10 ST zawiera 10% tego związku. Produkowany jest w formie dobrze rozpuszczalnych w wodzie tabletek. W badaniach wykonanych m.in. w Belgii, we Francji i w Niemczech preparat ten skutecznie redukował naturalny opad przedzbiorczy owoców, nie modyfikował ich „jakości wewnętrznej”, a nawet poprawiał wybarwianie się jabłek.
W Polsce Topper 10 ST został zarejestrowany na jabłonie i grusze w roku 2013. Zaleca się wykonywanie nim zabiegu w okresie 3–4 tygodnie przed spodziewanym zbiorem, raz w sezonie wegetacyjnym. Zalecana dawka do jednorazowego zastosowania to 15–20 tabletek/ha, przyjmując zużycie 1000 litrów cieczy/ ha oraz opryskiwanie cieczą średniokroplistą. Na grusze należy stosować preparat Topper 10 ST w mniejszej dawce, 10–15 tabletek/ha.

Topper – stosowanie na jabłoniach

Wykonano osiem doświadczeń z zastosowaniem preparatu Topper 10 ST do osłabienia opadania jabłek w okresie poprzedzającym zbiór. Badania wykonano w dwóch sadach zlokalizowanych w różnych warunkach klimatycznych i agrotechnicznych.

W obydwu przypadkach wykonano je na jabłoniach odmian: Szampion i Ligol. Drzewa opryskiwano preparatem Topper 3–4 tygodnie przed terminem zbioru określonym w danym sadzie na podstawie przeciętnego terminu zbioru w okresie kilku ostatnich lat. Okazało się jednak, że warunki pogody w okresie po opryskaniu do zbioru odbiegały od przeciętnych w latach wcześniejszych, co spowodowało opóźnienie zbioru o tydzień. Preparat zastosowano w dwóch dawkach: niższej (15 tabletek/ha) i wyższej (20 tabletek/ha). Dla porównania, inne drzewa opryskiwano preparatem Pomonit Super 050 SL w dawce 40 ml/100 l wody, w terminie 10 dni przed zbiorem. Drzewa nieopryskiwane stanowiły bezwzględną kontrolę dla obu preparatów.

Wpływ na opadanie jabłek przed zbiorem

W przypadku jabłoni odmiany Szampion w sadzie w Brzeznej k. Nowego Sącza w obu latach badań, Topper istotnie zmniejszył opadanie przedzbiorcze jabłek w stosunku do drzew kontrolnych. Preparat redukował opadanie jabłek skuteczniej (w roku 2005) lub podobnie (w roku 2006) jak Pomonit Super.

W drugim sadzie – w Dąbrowicach k. Skierniewic – opadanie przedzbiorcze jabłek z drzew odmiany Szampion było znacznie słabsze, a działanie preparatu Topper na ten problem okazało się nieistotne w obu latach. Jakkolwiek w roku 2005 z drzew odmiany Szampion opryskanych Topperem opadło najmniej owoców. Pomonit Super podziałał nieco słabiej. Z jabłoni odmiany Ligol opad przedzbiorczy był większy niż odmiany Szampion. Z drzew kontrolnych nieopryskiwanych w okresie poprzedzającym zbiór spadło od 3% owoców (w Dąbrowicach w 2006 roku) do 25% (w Brzeznej w 2005 roku).

Topper spowodował redukcję liczby spadów w stosunku do drzew kontrolnych we wszystkich doświadczeniach,  zależnie od dawki preparatu, był istotnie silniejszy niż po zastosowaniu Pomonitu Super. Stwierdzono, że Topper – zwłaszcza zastosowany w niższej dawce – zapobiegał opadaniu owoców przez dłuższy okres niż preparat porównawczy Pomonit Super.

Wpływ na plon jabłek (kg/drzewo)

Drzewa traktowane Topperem owocowały podobnie lub nieznacznie lepiej niż kontrolne i opryskane preparatem porównawczym.

Wpływ na wybarwienie jabłek

Wpływ na tę cechę wyraźnie zależał od roku badań, lokalizacji sadu i odmiany. Jabłka odmiany Szampion reagowały wyraźniej niż Ligol na opryskiwanie preparatem Topper. W 2005 roku w sadzie w Skierniewicach Topper w niższym stężeniu zapewnił istotną poprawę wybarwienia jabłek odmiany Szampion i wzrost procentu jabłek najsilniej wybarwionych (>75% powierzchni).

Wpływ na przechowywanie jabłek

Wyniki badań tylko z jednego sezonu przechowalniczego, po zabiegach wykonanych w roku 2005, sugerują, że Topper – zwłaszcza w wyższej dawce – ograniczał nasilenie chorób przechowalniczych, takich jak gorzka plamistość, rozpad wewnętrzny, a czasem gnicie. Wpływał na występowanie tych chorób w różnym stopniu, prawdopodobnie zależnie od warunków przechowywania i odżywienia mineralnego owoców.