Wiśnia przemysłowa – najważniejsze aspekty produkcji jakościowej

Z jednej strony każdego roku wielu sadowników rezygnuje z uprawy wiśni z powodu huśtawki cen owoców i niezadowalającej opłacalności produkcji. Z drugiej – pojawiają się nowe nasadzenia, najczęściej z zamiarem zbioru mechanicznego. Dzięki temu Polska niezmiennie jest znaczącym graczem na rynku tego gatunku. Eksperci z Agrosimexu od wielu lat współpracują z chłodniami i zakładami przetwórczymi, m.in. świadcząc usługi doradcze dla ich kontrahentów, mające na celu poprawę jakości owoców. Poniżej przykłady proponowanych rozwiązań.

Barbara Błaszczyńska

Za nami kolejny sezon „wiśniowy”. W 2022 roku w większości sadów plony były raczej wysokie, poza niektórymi rejonami Polski, m.in. w Wielkopolsce. Tam w połowie maja przymrozki uszkodziły znaczny procent zawiązków. Jednak w sezonie 2021 jakość dostarczanych do chłodni wiśni była bardzo wątpliwa (w okresie dojrzewania spadły bowiem ulewne deszcze, którym towarzyszył silny wiatr). W związku z tym wiosną 2022 roku dla 4 producentów wiśni – kontrahentów Run Chłodni we Włocławku – eksperci z Agrosimexu przygotowali propozycję programu nawożeniowego, mającego wpływ na poprawę wielkości plonu i jakości owoców.

 

3 x wapń i krzem w uprawie wiśni

W celu poprawy jakości owoców wiśni zaproponowano trzykrotną aplikację dolistną (w okresie wybarwiania i dojrzewania owoców) nawozu wapniowego Calciminal w mieszaninie z nawozem krzemowym ASX Krzem plus. Uzupełnieniem był płynny doglebowy nawóz wapniowy CaTs Tiosiarczan wapnia (ten podano wiosną, na początku kwitnienia).

ASX Krzem plus w dawce 0,5 l/ha, oprócz tego, że aktywizuje procesy życiowe i mechanizmy obronne roślin w sytuacjach stresowych, aplikowany w okresie dojrzewania owoców wysyca krzemem:

• liście, które stają się sztywniejsze,
• skórkę owoców – 2–3 zabiegi krzemem w fazie wzrostu i dojrzewania owoców, łącznie z nawozami wapniowymi, z którymi nawóz dobrze się miesza, zapewniają lepszą jędrność i jakość wiśni na rampie i w obrocie handlowym, a także mniejsze porażenie przez choroby (krzem to naturalna bariera także dla patogenów).

Ponadto krzem tworzy mikrokryształy na liściach na skórce, które podrażniają części jamy gębowej szkodników, np. przędziorków, utrudniając im żerowanie. Jednak podstawowym składnikiem nawożenia dolistnego, odpowiadającym za jędrność owoców, jest wapń. To element budulcowy ścian komórkowych, związków pektynowych (protopektyn) i blaszki środkowej.

Dzięki niemu budowa tkanek jest stabilna i poprzez to ogranicza także sokowanie owoców wiśni (i czereśni) oraz ich pękanie.

2 x biostymulacja wiśni

W ramach programu dwukrotnie – przed/na początku kwitnienia i pod koniec/w początkowym okresie wzrostu zawiązków – podano nawozy biostymulujące: ASX Tytan plus i Maral, które m.in. wpływają na wielkość plonu. ASX Tytan plus stosowany w dawce 0,4 l/ha stymuluje syntezę chlorofilu w liściach, aktywizując proces fotosyntezy, a także podnosi efektywność zapylenia i wiązania owoców.

ASX Tytan plus stosowany w dawce 0,4 l/ha stymuluje syntezę chlorofilu w liściach, aktywizując proces fotosyntezy, a także podnosi efektywność zapylenia i wiązania owoców. 

Ponadto zwiększa odporność roślin na niekorzystne warunki atmosferyczne. Możliwe są 4 aplikacje w sezonie.

Natomiast Maral – zawiesinowy nawóz NPK z cynkiem i dodatkiem alg morskich, przeznaczony do nawożenia dolistnego i fertygacji – pobudza naturalną zdolność roślin do obrony i aktywizuje ich procesy życiowe w sytuacjach stresowych. M.in. poprawia sprawność aparatów szparkowych i lotność pyłków, wpływa na zmniejszenie transpiracji, dzięki czemu rośliny zachowują w tkankach więcej wody.

2 x nowości w uprawie wiśni

Najnowszymi rozwiązaniami zaproponowanymi przez doradców Agrosimexu były preparaty:

Rhizosum N Plus – środek poprawiający właściwości gleby i stanowiący źródło azotu. Zastosowano go w sadach wiśniowych jako jednokrotny oprysk doglebowy (w pasy herbicydowe) w dawce 25 g/ha, Omex Zynergy – nawóz ten został zaaplikowany trzykrotnie, łącznie z fungicydami, w końcówce kwitnienia i w okresie wzrostu zawiązków.

Rhizosun N plus to preparat ekologiczny zawierający bakterie azotowe Azotobacter salinestris, które wiążą azot z powietrza. To rozwiązanie daje możliwość obniżenia dawek nawozów azotowych o 20–50%. Azot jest wówczas łatwo i szybko dostępny dla roślin, nawet w warunkach niekorzystnych (np. susza i zimno). Rhizosun N plus poprawia właściwości i sprawność biologiczną gleby, zarówno w roku zastosowania, jak i w latach następnych. Wystarczający jest jeden zabieg wiosną, w dawce 25 g/ha (w niektórych sadach wiśni preparat był aplikowany łącznie z herbicydem na bazie glifosatu). Zaletą preparatu jest również możliwość mieszania z fungicydami (z wyjątkiem preparatów miedziowych) i nawozami dolistnymi (w zabiegu dolistnym).

Omex Zynergy to nowatorski preparat odżywczy złożony z miedzi i cynku, zatwierdzony do użytku ekologicznego. Wykazuje on działanie podobne do fosforynów, a więc wzmacnia odporność i stymuluje produkcję fitoaleksyn (dawka 1 l/ha). Udowodniono, że żywienie mineralne wpływa pozytywnie na odporność roślin i ich tolerancję na choroby – w synergiczny sposób uzupełnia grzybobójcze i bakteriobójcze działanie środków ochrony roślin. Omex Zynergy można aplikować z fungicydami lub pomiędzy zabiegami, jako uzupełnienie ochrony. Liczba aplikacji jest uzależniona od presji chorób – w sezonie mokrym dopuszcza się do 5 zabiegów.

1 x insektycyd

W gospodarstwach objętych programem zaproponowano także włączenie insektycydu Exirel 100 SE (cyjanotraniliprol) do walki z nasionnicami i muszką plamoskrzydłą. W tym przypadku został polecony

w okresie dojrzałości zbiorczej owoców, 7 dni przed planowanym terminem zbioru, a więc jako ostatni zabieg. Oczywiście tylko w sytuacji potwierdzenia obecności much na pułapkach.

Exirel 100 SE to stosunkowy nowy środek, działający wgłębnie i translaminarnie. To bardzo wartościowy insektycyd do walki z nasionnicami i muszką ze względu na krótki, 7-dniowy okres karencji i ochronę owoców przez 2–3 tygodnie, a więc przed zbiorami i w ich trakcie. Środek ogranicza składanie jaj przez muchy i rozwój larw w owocach. Exirel 100 SE uszczelnia ochronę w okresie trwania karencji innych polecanych insektycydów. Dla przykładu:

Mospilan 20 SP i Kobe 20 SP mają 14 dni karencji, a skutecznie zabezpieczają owoce przed nasionnicami przez 7–10 dni, Movento 100 SC ma 21 dni karencji, a efektywnie zabezpiecza owoce przez 14 dni. Mimo, że do walki z nasionnicami polecane są także pyretroidy, wśród nich także środki o 7-dniowej karencji, to działają one krótko i wyłącznie kontaktowo, a więc zwalczają tylko muchy latające w dniu zabiegu. Ponadto ich stosowanie latem często ogranicza wysoka temperatura (pyretroidy działają najlepiej do temperatury 20^oC).

W tym sezonie 2022 nie można było ocenić skuteczności insektycydu Exirel 100 SE w walce z muszką plamoskrzydłą w uprawie wiśni, ponieważ szkodnik ten, nie mając sprzyjających warunków do rozwoju (wysokie temperatury w okresie wzrostu i dojrzewania wiśni), nie stanowił zagrożenia dla tego gatunku owoców.

Ocena doświadczenia

Oceniając wyniki doświadczenia, skupiono się na jakości owoców wiśni. Okazała się ona dobra i w pełni spełniająca wymogi chłodni, zarówno w przypadku wiśni z części doświadczalnej, jak i kontrolnej (skrzynki z kwater doświadczalnej i kontrolnej były odpowiednio oznakowane przez producentów). Ponadto w obu próbkach nie stwierdzono larw nasionnic, mimo że loty szkodnika były w minionym sezon i w wielu lokalizacjach bardzo intensywne. Dodatkowo ocena owoców pod kątem jakości i trwałości oraz obecności nasion nic przeprowadzona została w warunkach domowych. W celu stwierdzenia występowania larw nasionnic owoce były zalewane zimną wodą przez 2 godz. W żadnej próbie nie odnotowano wypływających larw. Natomiast jakość owoców oceniano 2–3-krotnie podczas tygodnia przetrzymywania ich w warunkach temperatury otoczenia (w altance), odrzucając za każdym razem egzemplarze porażone, gnijące, z objawami chorób. W większości prób odrzucano więcej owoców z kwater kontrolnych niż z doświadczalnych, w których zastosowano omówione wyżej rozwiązania. Oceniano także ilość soku, jaką puszczały owoce trzymane przez tydzień w ażurowych skrzynkach, postawione na białych papierowych ręcznikach. Tu zdecydowanie widać było różnice na korzyść owoców z części doświadczalnej. W nielicznych przypadkach różnice w jakości owoców pomiędzy częścią doświadczalną a kontrolną były minimalne, wynikało to zapewne z faktu, że program wdrażano w gospodarstwach dobrych i doświadczonych producentów wiśni (którzy monitorowali loty nasionnic i prowadzili optymalną ochronę swoich sadów). Ponadto pogoda w okresie dojrzewania owoców i zbiorów była sprzyjająca ich niezakłóconemu rozwojowi (np. nie odnotowano ekstremalnych zjawisk pogodowych).