Wapnowanie podstawą żyzności gleb

Wiadomo, że obok właściwej zawartości próchnicy w glebie i jej prawidłowej struktury to odczyn gleby stanowi podstawę racjonalnego nawożenia roślin. Jakie wymagania mają w tej kwestii uprawy sadownicze? Jak właściwie wykonać wapnowanie?

 

Wyniki analiz gleb

Uprawy sadownicze mają różne wymagania co do odczynu gleby. Optymalny do prawidłowego wzrostu jabłoni jest odczyn gleby o pH 6,2–6,7, a wiśnie i czereśnie najlepiej rosną na glebach pH 6,5–7,2, z kolei zdobywająca coraz większą popularność borówka bardzo dobrze rośnie na glebach kwaśnych.

Ponieważ większość gleb w sadach ma kwaśny odczyn, należy je wapnować. Wapnowanie gleb jest bardzo ważnym zabiegiem agrotechnicznym, poprawia właściwości fizykochemiczne gleby, dostępność składników pokarmowych oraz jej strukturę. Nawozy wapniowe powinniśmy zastosować przynajmniej 3–4 tygodnie przed nawozami fosforowo-potasowymi. Na glebach lekkich używamy nawozów wapniowych, węglanowych i kredy nawozowej, np. Wapniak kornicki, Wapniak jurajski, Granukal, Wap mag. Na glebach średnich i ciężkich możemy stosować nawozy wapniowe tlenkowe, np. Oxyfertil.
Wszystkie powyższe nawozy mają formę granulatu, dzięki czemu ich użycie jest dużo łatwiejsze i można je wysiewać standardowymi rozsiewaczami nawozów.

Odczyn gleby

Wpływa na:

1. Tworzenie struktury gruzełkowatej gleby – na glebach kwaśnych następuje degradacja chemiczna i rozpad struktur wtórnych minerałów ilastych.
2. Lepsze wykorzystanie składników pokarmowych z nawozów mineralnych
3. Rozwój systemu korzeniowego
4. Aktywność mikroorganizmów glebowych – na glebach kwaśnych wzrasta ilość i aktywność grzybów glebowych oraz zmniejsza się udział i spada aktywność bakterii nitryfikacyjnych i symbiotycznych.
5. Na glebach kwaśnych wzrasta ruchliwość metali ciężkich, zwłaszcza kadmu, ołowiu i glinu. Nagromadzenie metali ciężkich w glebie może doprowadzić do ich nadmiernej koncentracji w roślinach
6. Na glebach kwaśnych następuje uwstecznienie fosforu

Gleby w Polsce

Najżyźniejsze gleby to takie, które mają obojętny odczyn oraz są zasobne w próchnicę. Niestety większość gleb w Polsce jest wytworzona z kwaśnych skał macierzystych. Ponadto wysoka emisja SO2, szczególnie w latach 1980–1990, stosowanie fizjologicznie kwaśnych nawozów (siarczan amonu, saletra amonowa, mocznik) oraz aktywizujących kwasowość gleby (siarczan potasu, sól potasowa) powodują, że wapnowanie gleb jest konieczne.

Degradacja gleby

Na wzrost zakwaszenia gleb istotny wpływ ma wielkość opadów atmosferycznych. Brak systematycznego nawożenia organicznego, intensywna uprawa drzew w tym samym miejscu przez kilkadziesiąt lat drzew, częste stosowanie herbicydów powodują degradację gleb i pogorszenie ich żyzności.

Ponadto lekkie zimy, w czasie których praktycznie gleba nie zamarza, przynoszą duże straty substancji organicznej w wyniku mineralizacji przez mikroorganizmy glebowe. Według najnowszych badań IUNG roczne straty substancji organicznej w zależności od regionu Polski i sposobu uprawy wynoszą 300–2000 kg.

Jesień czasem wapnowania

Jeszcze kulka lat temu, szczególnie w uprawach rolniczych, sugerowano wapnowanie gleby raz na 3-4 lata stosując duże dawki nawozów wapniowych. Wszyscy wiedzą jednak, że podstawą każdego nawożenia jest systematyczność. Tak jest również w tym przypadki i dużo lepsze efekty będzie przynosiło stosowanie coroczne wapna w ilościach około 500 do 1000kg na ha. Najlepszym terminem dla tego zabiegu jest właśnie jesień tak by deszcze i śniegi dobrze rozpuściły i wprowadziły w głąb gleby podany nawóz.