Szkodniki w uprawie truskawki

Obok chorób szkodniki to ważny czynnik znacznie ograniczający zarówno wielkość, jak i jakość plonu na plantacjach truskawki. Warto poznać wroga, żeby skutecznie chronić przed nim uprawy.

Krótki przegląd szkodników najczęściej występujących na plantacjach truskawki ułatwi ich identyfikację. Natomiast praktyczne wskazówkami pozwolą na skuteczne rozwiązanie problemu.

Kwieciak malinowiec

Czarny chrząszcz o długości ciała mniej więcej 4 mm, z charakterystycznym długim ryjkiem. Samice niszczą pąki kwiatowe truskawek, co bardzo obniża plon owoców (lokalnie nawet o ponad 50%). Strata pierwszych pąków, które najczęściej ulegają zniszczeniu przez szkodnika, jest szczególnie dotkliwa, ponieważ pierwsze owoce są zawsze najdorodniejsze, a cena za nie najwyższa.

Wiosną, już w temperaturze 12°C (zwykle w połowie kwietnia), chrząszcze opuszczają kryjówki zimowe i wyjadają na liściach niewielkie owalne dziurki (o średnicy mniej więcej 1 mm). Nie jest to groźne dla truskawek, ale dla plantatora stanowi sygnał, by przygotować się do zwalczania szkodników. Po pojawieniu się pąków kwiatowych samice podcinają ich szypułkę, w konsekwencji czego te zwisają na roślinie.

Kwieciak malinowiec – ocena zagrożenia

Ocenę zagrożenia powinno się przeprowadzić 1–2 tygodnie przed kwitnieniem i na jego początku. Polega ona na strząsaniu chrząszczy z kwiatostanów na płytkę (4 próby po 50 kwiatostanów). Po stwierdzeniu 2 chrząszczy konieczne jest zwalczanie szkodnika. Warto też sprawdzić obecność pierwszych uszkodzonych pąków i charakterystycznych dziurek na liściach. Poszczególne odmiany mogą być uszkadzane w różnym stopniu (niektóre są chętniej zasiedlane niż inne).

Kwieciak malinowiec – zwalczanie

Zabieg zwalczania zaleca się przeprowadzić w ciepły, pogodny wieczór, w temperaturze 15–20°C, tuż przed kwitnieniem lub po rozwinięciu się pierwszych kwiatów (uwaga na pszczoły i okres prewencji). Przy większej presji konieczne jest powtórzenie zabiegu przed pełnią kwitnienia.

Polecane są preparaty:

na bazie acetamiprydu, np:

• Kobe lub Mospilan 20 SP,
• Acelan 20 SP,

pyretroidy, np:

• Decis Mega 50 EW (prewencja 24 godziny).

Każdy z wymienionych produktów zwalcza przy okazji także inne szkodniki, np. gąsienice zwójkówek, mszyce czy zmieniki (zmiennik lucernowiec może spowodować deformację nawet 50–90% plonu, głównie odmian owocujących latem i wczesną jesienią).

Przędziorek chmielowiec

Przędziorek chmielowiec to kolejny groźny szkodnik truskawek. Silnie uszkodzone rośliny słabiej rosną i owocują, tworzą mniej rozłogów oraz mają obniżoną mrozoodporność. Zapłodnione samice przędziorka chmielowca zimują w resztkach roślinnych. Przy temperaturze powietrza 10–12°C zaczynają składanie jaj i wkrótce na najstarszych liściach pojawiają się pierwsze jaja i larwy.

Okres do kwitnienia to optymalny czas zwalczania tego szkodnika, ponieważ jego populacja jest wtedy jeszcze stosunkowo nieliczna. Niestety, producenci owoców, którzy nie przeprowadzają lustracji lub robią to zbyt pobieżnie. Nie są świadomi zagrożenia, ponieważ pierwsze objawy żerowania są jeszcze niewidoczne lub trudne do zauważenia (drobniutkie jasne plamki na liściach).

Przędziorek chmielowiec – symptomy występowania

Symptomy obecności szkodnika wyraźnie rzucają się w oczy dopiero w okresie wzrostu i dojrzewania owoców. Wtedy liście matowieją i żółkną, następnie stopniowo zmieniają kolor na brązowy, a po ich spodniej stronie pojawia się gęsta pajęczynka. Oznacza to, że liczebność przędziorka znacznie przekracza już próg zagrożenia, a w populacji występują jednocześnie wszystkie formy rozwojowe: jaja, larwy i osobniki dorosłe. Wówczas zwalczanie jest droższe i nie tak skuteczne, jak to przeprowadzone wiosną.

Lustracje powinny zostać rozpoczęte tydzień przed kwitnieniem i kontynuowane tuż przed kwitnieniem, po pełni kwitnienia i później co 2 tygodnie – także po zbiorach owoców. Należy je przeprowadzać oddzielnie dla poszczególnych odmian, ponieważ są one w nierównym stopniu zasiedlane przez tego szkodnika. Wymagane jest obejrzenie mniej więcej 200 liści (4 próby po 50 wyrośniętych liści). Lustracje konieczne są również po opryskiwaniu, w celu oceny, czy było ono skuteczne (powszechny jest problem odporności szkodnika na niektóre grupy chemiczne).

Przędziorek chmielowiec – zwalczanie

Próg zagrożenia, przy którym konieczne jest rozpoczęcie zwalczania, to:

• przed kwitnieniem 1–2 stadia ruchome na jeden listek liścia złożonego, po pełni kwitnienia
• 2–3 stadia ruchome,
• po zbiorze owoców 3–5 sztuk.

Wygodniej jest oglądać liście, korzystając z lupy powiększającej 5–8-krotnie.

Do zwalczania przędziorka chmielowca w truskawce polecane są akarycydy:

• Ortus 05 SC,
• Nissorun Strong 250 SC,
• Envidor 240 SC,
• Safran (lub Vertigo),
• Koromite,
• Floramite 240 SC,
• Kanemite 150 SC.

 

 

Ich uzupełnieniem jest preparat o działaniu mechanicznym – mieszanina związków silikonowych – Next Pro (skuteczny również na mszyce i wciornastki). Jeśli stosowany jest solo, poleca się stężenie 0,2%. Można go również mieszać z innymi preparatami, np. Vertigo lub Safran, wówczas wystarczy stężenie 0,1% (zabieg powinien być przeprowadzony na suche liście, poza okresem upałów).

Aby maksymalnie podnieść efektywność zabiegów chemicznych przeciwko przędziorkom (a także roztoczom), konieczne jest spełnienie kilku warunków:

• przede wszystkim odpowiedni dobór akarycydów,
• dodatek do niektórych akarycydów zwilżaczy (Flipper lub Prolonger),
• dobra technika zabiegów [belka Fragaria,
• specjalistyczne opryskiwacze do upraw rzędowych z pomocniczym strumieniem powietrza (PSP)],
• skoszenie liści po zbiorze (dodatkowo ułatwia to dotarcie cieczy do najmłodszych liści),
• a także ciepła i wilgotna pogoda w trakcie aplikacji preparatu.

Trzeba również uwzględnić profilaktykę, czyli zdrowy materiał wyjściowy. Należy też unikać nadużywania nieselektywnych pyretroidów, które niszczą naturalnych wrogów przędziorka. W sytuacji dużej presji szkodnika po zbiorach wskazane jest skoszenie liści i usunięcie ich z plantacji – przeprowadzenie zabiegu chemicznego będzie wówczas bardzo efektywne.

Roztocz truskawkowiec

Roztocz truskawkowiec – niewidoczny gołym okiem szkodnik żeruje w ukryciu, w najmłodszych, zwiniętych listkach. Wychodzi z kryjówek zimowych już w marcu, przy temperaturze 8–10°C. Przy nieco wyższej temperaturze składa jaja w fałdy najmłodszych liści. Szkodnik wysysa soki, wywołując deformacje najmłodszych liści. Ich blaszka marszczy się, jest jaśniej zabarwiona, a ogonki są skrócone. Uszkodzone rośliny karłowacieją, a owoce są drobne, twarde, słabo wybarwione i kwaśne – bez wartości handlowa.Na plantacjach matecznych natomiast spada liczba rozłogów. Roztocz przenoszony jest na kolejne plantacje z sadzonkami, wiatrem i przez owady. Namnaża się stopniowo i im starsze nasadzenia, tym szkody są większe.

Roztocz truskawkowiec – lustracja

Do przeprowadzenia lustracji niezbędny jest binokular, ponieważ osobniki dorosłe są wielkości mniej więcej 0,15–0,25 mm (są słomkowożółte i błyszczące). Lustracje powinny być rozpoczęte tydzień przed i tuż przed kwitnieniem.

Następne należy przeprowadzić po pełni kwitnienia i kontynuować co 2 tygodnie, także po zbiorach owoców. Pobiera się 4 próby po 25 najmłodszych listków, na których sprawdza się liczebność stadiów ruchomych. Próg zagrożenia jest bardzo niski: nawet pojedyncze osobniki tuż przed kwitnieniem, a po zbiorze tylko 1–2 sztuki na jeden listek liścia złożonego. Roztocz nie jest problemem na plantacjach zakładanych ze zdrowych, kwalifikowanych sadzonek, wolnych od szkodnika. Wówczas przez 2–3 lata uprawy truskawki nie ma potrzeby wykonywania ochrony.

Roztocz truskawkowiec – zwalczanie

Tam, gdzie konieczne jest zwalczanie, pierwszy zabieg wykonuje się przed kwitnieniem (i będzie to jednocześnie zabieg na przędziorka chmielowca), kolejne dwa – w krótkim odstępie czasu – po zbiorze owoców i skoszeniu liści. Nie wszystkie akarycydy zalecane na przędziorka ograniczają jednocześnie roztocza.

Roztocza i przędziorki zwalczają w jednym zabiegu:

• Ortus 05 SC,
• Vertigo 018 EC,
• Koromite,

Natomiast Safran lub Acaramik 018 EC zarejestrowane do zwalczania przędziorka również ograniczą roztocza. Pod koniec 2019 roku rozszerzono etykietę preparatu Movento i może być on stosowany również na plantacjach truskawek przeciwko roztoczom, a także mszycom. Aplikację przeprowadza się od fazy rozwoju trzeciego liścia, minimum 14 dni przed kwitnieniem, w dawce 1,0 l/ha. Możliwa jest dwukrotna aplikacja, co 14 dni. Walkę chemiczną powinno się wspomagać metodą agrotechniczną (zakładanie plantacji ze zdrowych sadzonek, unikanie zakładania jej w pobliżu tych zasiedlonych przez szkodnika).

Inne zagrożenia

Na plantacjach truskawek z coraz większą częstotliwością występują także wciornastki – częściej tytoniowiec, rzadziej różówek. Ich presja może wzrastać, jeśli w pobliżu plantacji będą uprawiane rośliny cebulowe czy kapustne. Ponadto od 2–3 lat coraz częstsze są sygnały o kolejnym szkodniku – mączliku wiciokrzewowym (ma dwie ciemne plamki na skrzydłach, co odróżnia go od mączlika szklarniowca). Do zwalczania wciornastków i  mączlika polecane są: preparat biologiczny Limocide na bazie olejku pomarańczowego (jest także fungicydem na mączniaka prawdziwego truskawki – wysusza ściany komórkowe grzybni i zarodników), preparaty działające fizycznie, np. na bazie związków silikonowych Next Pro, na mączlika dodatkowo Sivanto Prime, na wciornastka także Spin Tor 240 SC.

Barbara Błaszczyńska