Skuteczne zwalczanie szkodników przed kwitnieniem truskawek
Nawet dobrze znane producentom truskawek szkodniki wciąż potrafią być dużym zagrożeniem dla upraw. Przędziorek chmielowiec, roztocz truskawkowiec i kwieciak malinowiec w sezonie 2021 wyrządziły niemałe szkody na wielu plantacjach. Warunki pogodowe uśpiły czujność plantatorów, a presja agrofagów przed kwitnieniem, mimo mroźnej zimy, była bardzo duża. W przypadku przędziorka i roztocza jej przyczyną mogła być także niedostateczna ochrona plantacji latem i jesienią w sezonie 2020.
Tomasz Domański
Miniony sezon rozpoczął się dość nietypowo. Zima 2020/2021 przyniosła spadki temperatur nawet do -27°C, a w Polsce dawno nie odnotowywano takich mrozów. Wiosna również była dość zimna, co znacznie opóźniło wegetację roślin. Na stacji pogodowej w Golianach (powiat grójecki, gmina Błędów), umieszczonej na wysokości 2 m, w kwietniu odnotowano średnią dobową temperaturę powietrza na poziomie 6,3°C, a w maju 12,3°C. Natomiast temperatura gleby w kwietniu wynosiła 7,7°C, a w maju 13,1°C. Dla prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego temperatura gleby powinna kształtować się na poziomie powyżej 15°C. Takie warunki pogodowe spowodowały znaczne opóźnienie w rozwoju roślin. Wpłynęły również na zmniejszenie aktywności szkodników. Dlatego w kwietniu i maju odnotowywano małą presję agrofagów na plantacjach truskawek. W czerwcu natomiast nastąpiło spore ocieplenie – średnia dobowa temperatura powietrza wyniosła 19,2°C, a gleby 19,1°C – co spowodowało znaczne przyspieszenie nie tylko wegetacji roślin, ale także rozwój szkodników. Doprowadziło to do dużej presji przędziorka, roztocza i kwieciaka w okresie okołokwitnieniowym.
Lustracje plantacji truskawek
Do kłopotów w ochronie wiosennej przyczynił się również brak lustracji plantacji pod kątem obecności szkodników. Wielu plantatorów nadal zapomina, że monitoring to podstawa walki z tymi agrofagami. Wiosną 2021 wystąpiła duża presja roztocza truskawkowca i przędziorka chmielowca. Może to sugerować, że niedostatecznie chroniono rośliny pod koniec sezonu 2020. Również presja kwieciaka malinowca w sezonie 2021 była bardzo wysoka, a pierwsze osobniki dorosłe w uprawach tunelowych można było zaobserwować już w połowie kwietnia. Podczas wegetacji od razu po zaobserwowaniu pierwszych szkodników należało wykonać zabieg, i to przed kwitnieniem roślin. Producenci owoców często spóźniali się z przeprowadzeniem zabiegu lub nie wykonywali go w ogóle. A niezwykle istotne są działania terminowe przy małej presji szkodnika.
Przędziorek chmielowiec
Larwy przędziorka chmielowca i osobniki dorosłe są koloru żółtozielonego i są bardzo małe – mają do 0,5 mm długości. Stadium zimującym jest zapłodniona samica, która chowa się w glebie. Przy temperaturze 10–12oC samice stopniowo opuszczają miejsca zimowania, by złożyć jaja. Są one składane po spodniej stronie liści. Jedna samica składa ich około 100. Wszystkie stadia ruchome przędziorka żerują na spodniej stronie liści. Wysysają soki komórkowe roślin, przez co zmniejsza się proces fotosyntezy – rośliny rosną słabiej i wydają gorszej jakości plony. Silnie porażone liście początkowo żółkną, następnie brązowieją i zasychają.
Lustrację należy prowadzić co 2 tygodnie przez cały sezon wegetacyjny. Wiosną progiem zagrożenia są już 1–2 sztuki form ruchomych na 1 listek liścia złożonego. Niewielka liczba przędziorków wiosną stanowi duże zagrożenie dla plantacji. To pokazuje, jak ważne jest terminowe wykonanie zabiegu właśnie w okresie przed kwitnieniem.
Roztocz truskawkowiec
To drugi niezwykle groźny szkodnik, który powinien być zwalczany po zbiorach truskawek. Niestety, często, nie widząc objawów żerowania, plantatorzy odpuszczają ochronę pozbiorczą. Powoduje to zwiększenie presji tego szkodnika wiosną.
Roztocz jest jeszcze mniejszy od przędziorka i żeruje na najmłodszych, zwiniętych listkach. Wysysa z nich sok roślinny, co powoduje zahamowanie wzrostu, drobnienie i deformowanie liści, a także karłowacenie całych roślin.
Lustrację należy przeprowadzić mniej więcej tydzień przed kwitnieniem i tuż przed nim oraz po kwitnieniu truskawek. Obecność w tym okresie nawet pojedynczych osobników oznacza, że konieczne są działania zwalczające. Dla uzyskania bardzo dobrej efektywności zwalczania przędziorka nieodzowne jest powtórzenie zabiegu po upływie 7–10 dni.
Kwieciak malinowiec
Kolejny szkodnik, który bardzo licznie wystąpił na plantacjach truskawek w sezonie 2021 w okresie kwitnienia. Chrząszcz ma mniej więcej 4 mm długości, charakterystyczny cienki i długi ryjek, a jego czarne ciało pokryte jest jasnoszarymi włoskami. Na roślinach pojawia się wczesną wiosną, już w kwietniu, gdy temperatura osiągnie mniej więcej 12°C. W minionym sezonie pierwsze osobniki można było napotkać w uprawie tunelowej. Typowe oznaki żerowania kwieciaka to wyjedzona tkanka w liściach w postaci niewielkich dziurek oraz uszkodzone pąki kwiatowe, które są podcięte i zwisające. Uszkodzenia te powodują samice, które składają pojedyncze jaja do zamkniętych pąków kwiatowych. Bezpośrednio po złożeniu jaja samica schodzi na szypułkę pąka i nakłuwa ją, szypułka załamuje się, a pąk więdnie i po pewnym czasie opada. Pod koniec czerwca pojawiają się na roślinach młode chrząszcze, przez kilka dni żywią się tkanką liści, a następnie kryją się w resztkach roślinnych lub w glebie w pobliżu roślin, gdzie zimują. Zabiegi zwalczające należy wykonywać w pogodny, cieplejszy wieczór, kiedy chrząszcze są najbardziej aktywne.
Wiosenne zwalczanie szkodników
Przędziorek chmielowiec.
Przy wyborze preparatu do zwalczania przędziorków trzeba kierować się temperaturami, jakie będą występowały w trakcie i po zabiegu (Koromite 10 EC i Safran 18 EC wymagają wyższych temperatur) oraz stadiami rozwojowymi szkodników (Ortus 05 SC i Safran 18 EC zwalczają tylko formy ruchome przędziorków).
Polecane preparaty i dawki to:
- Koromite 10 EC (milbemektyna) – 1,25 l/ha,
- Safran 18 EC (abamektyna) – 1,2 l/ha,
- Ortus 05 SC (fenpiroksymat) – 2 l/ha,
- Floramite 240 SC (bifenazat) – 0,6 l/ha.
Roztocz truskawkowiec.
Do walki z tym szkodnikiem najlepiej wykorzystać obydwa polecane preparaty. Najpierw należy wykonać zabieg preparatem Ortus 05 SC, który zwalczy formy ruchome, a po kilku dniach zastosować Movento 100 SC, aby maksymalnie wydłużyć czas ochrony roślin przed tym szkodnikiem w okresie przedkwitnieniowym.
Polecane preparaty i dawki to:
- Ortus 05 SC (fenpiroksymat) – 1,25 l/ha,
- Movento 100 SC (spirotetramat) – 1 l/ha.
Kwieciak malinowiec.
W minionym sezonie jego presja była bardzo duża i nawet systematyczne stosowanie preparatów zawierających deltametrynę i acetamipry nie dawało stuprocentowej ochrony plantacji. Bardzo dobre rezultaty obserwowano na plantacjach, na których został zastosowany środek Benevia 100 OD – tam praktycznie nie było uszkodzeń spowodowanych przez kwieciaka.
Polecane preparaty i dawki to:
- Decis Mega 50 EW (deltametryna) – 0,25 l/ha,
- Kobe 20 SP/Mospilan 20 SP (acetamipryd) – 0,2 kg/ha,
- Benevia 100 OD (cyjanotraniliprol) – 0,75 l/ha.
Technika zabiegu
Ostatnim bardzo ważnym elementem wiosennej ochrony plantacji truskawek przed wyżej wymienionymi szkodnikami jest właściwa technika zabiegu i użycie adiuwantów poprawiających jego efektywność. Do skutecznego naniesienia cieczy roboczej konieczne jest wykorzystanie opryskiwacza z pomocniczym strumieniem powietrza, który umożliwi dobrą penetrację roślin. Adiuwanty takie jak Flipper i Prolonger poprawią pokrycie roślin cieczą roboczą, zwiększą pobranie przez nie substancji aktywnej oraz polepszą odporność na zmywanie przez deszcz.
Rośliny muszą być dokładnie pokryte cieczą roboczą, dlatego zalecana ilość cieczy użytkowej to mniej więcej 800 l/ha.
Jak wiadomo, tylko zdrowe i dobrze wyrośnięte rośliny są w stanie wydać duży plon owoców najwyższej jakości. Dlatego tak ważne są systematyczne i dokładne lustracje plantacji w połączeniu z odpowiednim doborem preparatów i właściwą techniką zabiegu – tylko to pozwoli w pełni zabezpieczyć wiosną uprawy przed uciążliwymi szkodnikami.
Niewielka liczba przędziorków wiosną stanowi duże zagrożenie dla plantacji. To pokazuje, jak ważne jest terminowe wykonanie zabiegu właśnie w okresie przed kwitnieniem.