Skuteczne zwalczanie przędziorka 
i pordzewiacza 
jabłoniowego

W sezonie 2021 przędziorki i pordzewiacze zaskoczyły niejednego producenta owoców. W czerwcu i lipcu objawy ich żerowania w postaci 
żółto-szarych przebarwień liści 
i/lub zbrązowienia ich spodniej strony pojawiały się niespodziewanie w wielu sadach. Dlaczego tak się stało i jakie popełniono błędy? Jak przygotować się do zwalczania przędziorka 
i pordzewiacza 
jabłoniowego, by uniknąć problemu z nimi w nowym sezonie?

Barbara Błaszczyńska

Zwlaczanie przędziorka
W wielu sadach konieczna była intensywna walka z przędziorkiem owocowcem także latem

Przebieg pogody wiosną w sezonie 2021 był odmienny niż rok czy dwa lata wcześniej – zostanie ona zapamiętana jako wyjątkowo zimna, deszczowa i bardzo wietrzna. Nie brakowało nocy przymrozkowych – w kwietniu na stacjach meteo odnotowano kilka dni z przymrozkami, z czego większość przypadła na ostatnią dekadę tego miesiąca. Spowodowało to spowolnienie lub przesunięcie w czasie rozwoju drzew o mniej więcej 2 tygodnie w stosunku do wielu poprzednich lat i bardzo opóźniło rozwój szkodników, m.in. przędziorków i pordzewiaczy. Zimny kwiecień i początek maja nie sprzyjały zatem dynamicznemu rozwojowi przędziorków i pordzewiaczy, dlatego wiosną sadownicy długo nie widzieli objawów żerowania, co bardzo uśpiło ich czujność i nie byli świadomi zagrożenia.

Monitoring upraw to podstawa

Wobec powyższego bardzo ważne są coroczne wiosenne lustracje, a właściwie aktywnie prowadzony monitoring upraw. Niestety, sadownicy tego nie wykonują lub robią to zbyt pobieżnie. Z tego powodu zabiegi na przędziorki i pordzewiacze najczęściej były rozpoczynane zbyt późno, już przy rozwiniętej populacji (dużo powyżej progu zagrożenia), czyli dopiero po pojawienia się wyraźnych objawów ich żerowania na liściach. A te uwidaczniały się zazwyczaj po dłuższym ociepleniu, na przełomie czerwca i lipca. Niestety, opóźniona walka z agrofagami przy pełnym ulistnieniu (zwłaszcza przy braku spełnienia technicznych wymogów opryskiwania) nie jest już tak skuteczna jak ta wiosenna. Wynika to również z faktu rozbudowanych populacji i występowania jednocześnie wszystkich form rozwojowych szkodników. Konieczne jest wówczas w dalszej części sezonu prowadzenie intensywniejszych zabiegów chemicznych, odpowiedni dobór akarycydów lub stosowanie ich mieszanin. Do takiej sytuacji nie powinno się dopuszczać, chcąc produkować owoce z jak najmniejszym balastem pozostałości środków ochrony roślin.

Niższa efektywność 
zabiegów – przyczyny

Pordzewiacz jabłoniowy
Jedną z przyczyn ordzawień skórki owoców może być duża presja pordzewiacza jabłoniowego w sadzie

Choć część sadowników oczywiście podejmowała walkę z przędziorkami i pordzewiaczami przed kwitnieniem, stosując oleje parafinowe czy jeden z zalecanych akarycydów, to i tak wielu z nich musiało kontynuować zwalczanie latem. Mniejszą skuteczność zabiegów wiosną można wytłumaczyć wspomnianymi wcześniej bardzo trudnymi warunkami pogodowymi, jakie wówczas panowały. Zabieg olejem parafinowym (np. Contigol 95 EC, Katanol 96 EC) powinien być wykonany w okresie mysiego ucha lub najpóźniej na początku zielonego pąka w przypadku odmian Idared i Ligol. Natomiast opryski akarycydami najczęściej zaleca się przeprowadzać krótko przed kwitnieniem, ale w minionym sezonie w całym okresie do kwitnienia brakowało okienek pogodowych lub były one zbyt krótkie. W tym czasie przymrozki przeplatały się z opadami deszczu, którym często towarzyszyły silne wiatry. I w dużej mierze właśnie dlatego w 2021 roku odnotowano niższą efektywność zabiegów i konieczność kontynuacji ich latem. Nie bez znaczenia był także fakt większej presji przędziorka owocowca w wielu sadach (o czym świadczyły duże złoża jaj na pędach, obserwowane w czasie cięcia zimowego), nawet w tych uprawach, w których od lat przędziorki występowały w bardzo niewielkim nasileniu.

Lepsze efekty uzyskano w gospodarstwach, w których zabieg olejem został przesunięty do fazy zielonego/różowego pąka, a preparat zaaplikowany (w dawce wynoszącej 50% zalecanej) łącznie z akarycydem Nissorun Strong 250 SC (50% zalecanej dawki).

Akarycydy – preparaty zwalczające przędziorka

Poza olejem parafinowym innym rozwiązaniem przed kwitnieniem w ograniczaniu przędziorka owocowca jest aplikacja akarycydu. W sezonie 2021 do dyspozycji sadowników było ich kilka: Apollo 500 SC, Nissorun Strong 250 SC, Ortus 05 SC/Xapiro 05 SC i Kanemite 150 SC. Aby uzyskać największą skuteczność aplikacji, środki te powinny być stosowane w większej ilości cieczy roboczej niż inne i zawsze z adiuwantem (np. Flipper, Hiperion). Warto zaznaczyć, że Ortus 05 SC lub Xapiro 05 SC zastosowane na 2–3 dni przed początkiem kwitnienia ograniczają jednocześnie pordzewiacza jabłoniowego. Do zwalczania przędziorka owocowca (a przy okazji mszyc) można także wykorzystać preparaty o działaniu fizycznym, np. Next Pro (stężenie 0,1–0,2%) – solo lub jako uzupełnienie akarycydu, np. zastosowanego w niekorzystnych warunkach pogodowych.

Natomiast w przypadku zwalczania przędziorka chmielowca i pordzewiacza najlepsze efekty uzyskuje się, wykonując 1–2 zabiegi krótko po kwitnieniu, kiedy szkodniki wyszły już z miejsc zimowania i są na początku intensywnego rozwoju populacji. Niektóre akarycydy, np. Ortus 05 SC/Xapiro 05 SC, Vertigo 018 EC czy Koromite 10 EC/Milbeknock 10 EC, pozwalają trzymać w ryzach jednocześnie przędziorki i pordzewiacza.

W sadach, w których krótko po kwitnieniu w dobrych warunkach pogody została zaplanowana aplikacja Movento 100 SC pod kątem bawełnicy korówki, skorupika czy pryszczarka jabłoniaka, z reguły nie ma już potrzeby zwalczania przędziorka chmielowca i pordzewiacza do końca sezonu.

Jeśli nie poprowadzi się właściwej ochrony wiosną, a latem pojawią się objawy żerowania przędziorków, warto sięgnąć po akarycydy Pyranica 20 WP lub Kanemite 150 SC, które skutecznie zwalczają wszystkie formy rozwojowe tych szkodników.

Pamiętaj, że…

…do kwitnienia zawsze powinno się ocenić zagrożenie ze strony przędziorka owocowca, który – jeśli nie zostanie dobrze zwalczony do fazy różowego pąka – w okresie kwitnienia drzew może już znacznie uszkodzić młode liście, co jest ogromną stratą dla jakości kwiatów i zawiązków owoców. W przypadku stwierdzenia w okresie bezlistnym skupisk jaj na 2-3-letnich gałązkach, zbieranych po 40 ze wszystkich odmian na danej kwaterze, trzeba podjąć walkę.