Planując założenie nowego sadu jabłoniowego, plantator musi zadać sobie wiele pytań. Zmieniające się oczekiwania konsumentów, a także walka o poszerzenie rynków zbytu wymusza wprowadzanie nowych, czasem nie do końca sprawdzonych odmian. Wyzwaniem jest także dobranie właściwej podkładki, odpowiedniej nie tylko dla odmiany lecz także takiej, która najlepiej sprawdzi się w danych warunkach glebowych i klimatycznych. W owych planach należy uwzględnić jeszcze planowaną rozstawę drzew i ukierunkowanie rzędów względem stron świata. Taka mnogość czynników sprawia, że nie trudno popełnić błąd, który będzie towarzyszył nam przez cały okres prowadzenia uprawy.

Reaguj na zmiany

Nawet jeśli udało nam się dobrać idealnie wszystkie powyższe składowe istnieją czynniki na które nie mamy wpływu. Mowa tu głównie o zjawiskach pogodowych takich jak przymrozki, susza czy gradobicie. Trudno się przed nimi bronić, a ich efektem może być nie tylko obniżenie lub nawet całkowita strata plonu lecz również zachwianie równowagi między owocowaniem, a wzrostem wegetatywnym. Efekt ten może występować również w przypadku obfitego kwitnienia i nadmiernego zawiązania owoców. W takich wypadkach należy odpowiednio reagować.

Czasem zachodzi konieczność pobudzania wzrostu drzew ale są to z reguły zabiegi łatwe do wykonania. Należy kupić się na obfitszym nawadnianiu i nawożeniu, zwłaszcza azotowym, ograniczaniu ilości owoców czy też silniejszym cięciu zimowym.

Więcej problemów występuje, gdy zachodzi potrzeba ograniczenia wzrostu drzew. Przeprowadzając działania redukujące wzrost należy uświadomić sobie, że głównym celem jest nie to by jednorazowo zwiększyć plon, czy też maksymalnie zahamować wzrost drzewa. Sukces osiągniemy wtedy, gdy uda nam się wprowadzić w sadzie równowagę, a obfite plony uzyskiwać corocznie. Należy więc do takich działań podchodzić w sposób przemyślany i nie traktować jako czynność jednorazową, lecz jako zaplanowany i przemyślany program.

Ograniczaj wzrost drzew Regalisem 10 WG

Najłatwiejszą metodą, a za razem taką której skutki widać niemal natychmiast, jest opryskiwanie preparatem Regalis 10 WG. Preparat ten hamuje w roślinie syntezę giberelin, hormonu odpowiadającego za wzrost drzew. Optymalnym terminem stosowania tego regulatora wzrostu jest moment, gdy tegoroczne przyrosty osiągną długość ok 5cm. Z reguły zachodzi również potrzeba wykonania drugiego zabiegu, po ok. trzech tygodniach, tak  aby zapobiec wtórnemu wzrostowi pędów. Im wcześniej zastosuje się preparat Regalis tym mocniejsze będzie jego działanie. W przypadkach bardzo silnego wzrostu racjonalne staje się przesunięcie pierwszego terminu zabiegu na okres tuż przed kwitnieniem (faza różowego pąka, faza balona).

Nie zapominaj o przerzedzaniu

Należy jednak pamiętać że ograniczając wzrost drzew wprowadzamy je w stres, który stymuluje zawiązywanie owoców. Proces ten może się negatywnie odbić na jakości plonu w danym roku (dużo owoców małej średnicy) i jego ilości w roku następnym. Nie można więc zapominać o przerzedzaniu zawiązków. W takich przypadkach nie chcemy działać zbyt radykalnie, lecz by utrzymać równowagę między plonowaniem i wzrostem nie można tego zabiegu pominąć. Dobrym i delikatnym rozwiązaniem będzie w tym przypadku wdrożenie programu etefonowego. Związek ten po wniknięciu w tkanki rośliny rozkłada się do etylenu. Jest on naturalnym hormonem roślinnym powodującym starzenie.

Zabieg etefonem nie tylko delikatnie przerzedzi, ale również poprawi zakładanie silnych pąków kwiatowych na przyszły sezon. Etylen wpływa pozytywnie na ograniczanie wzrostu wegetatywnego pędów. Program etefonowy polecany jest szczególnie dla odmian wielkoowocowych takich jak Ligol i grupa Jonagoldów. Jednym z preparatów zawierających etefon jest Florfimex 480 SL.

Program etefonowy

• I zabieg: Flordimex 480 SL – 250 ml/ha,  kiedy 80% płatków już opadnie (zabieg wykonujemy do południa w temp. co najmniej 16 oC, w dużej  ilości wody od 700 do 1500 l/ha koniecznie w słońcu).
• II zabieg: Flordimex 480 SL – 200 ml/ha,  10-14 dni po pierwszym zabiegu (można wykonywać przy okazji zabiegu na parcha)
• III zabieg: Flordimex 480 SL – 150, ml/ha 10-14 dni po drugim zabiegu (można wykonywać przy okazji zabiegu na parcha)

Poprawa zawiązania owoców

Wszystkie powyższe zabiegi, chociaż skuteczne, nie gwarantują utrzymania równowagi  owocowania. W latach kolejnych mogą pojawiać się problemy ze zbyt słabym kwitnieniem. W takich wypadkach, aby wspomóc zawiązanie owoców warto stosować preparaty giberelinowe takie jak Gibb Plus 11 SL. Optymalnym terminem wykonania zabiegu jest faza tuż przed, bądź w pełni kwitnienia. W osiągnięciu wysokiej skuteczności ważna jest nie tylko dawka preparatu (0,5l/ha), lecz wykonanie zabiegu przy wysokiej temperaturze, minimum 18C. Należy również użyć zwiększonej ilości cieczy roboczej, (ok 800-1000l/ha), tak by zapewnić dobre pokrycie i maksymalnie długi czas wchłaniania. Z kolei dla odmian drobnoowocowych dedykowany jest inny program giberelinowy. Tam zazwyczaj nie ma potrzeby stymulowania zawiązania, ale wpływanie na jakość i wielkość owoców tuż po kwitnieniu jest konieczne.

Nie tylko zabiegi chemiczne

Reagowanie na wzrost drzew to oczywiście nie tylko zabiegi związane ze stosowaniem regulatorów wzrostu. Bardzo ważna jest prawidłowa agrotechnika. Ograniczać wzrost możemy zmniejszając dawki nawozów azotowych, może się to jednak odbić na wielkości jabłek. Opóźnienie terminu cięcia zimowego również zredukuje wzrost drzew. Będzie to jednak niewielka różnica, a sam zabieg trudno jest sprawnie wykonać biorąc pod uwagę natłok prac tuż przed kwitnieniem.

Jeśli mimo podjęcia powyższych działań jednoroczne przyrosty wciąż są zbyt długie, a ich wzrost kończy się późno np. tuż przed zbiorami, konieczne jest podjęcie działań tak radykalnych jak podcinanie korzeni. Chociaż metoda ta dopiero w ostatnich latach zyskała popularność, badania w Polsce były prowadzone już w latach dziewięćdziesiątych. Badania przeprowadzane w Instytucie w Skierniewicach wykazały, że najlepsze efekty daje wczesnowiosenne lub jesienne podcinanie korzeni, w odległości ok. 70 cm od pnia. Działania w tym terminie nie mają wpływu na jakość kwitnienia ponieważ drzewo korzysta z wcześniej zgromadzonych zapasów. Należy zwrócić uwagę, że podcięte korzenie zostają pobudzone do ponownego wzrostu. Wytwarza się zatem wiele nowych, drobnych korzeni, które to odpowiadają za pobieranie składników mineralnych z gleby. Szczególnie ważne jest to w przypadku wapnia, którego wchłanianie jest tym większe im więcej tworzy się korzeni włośnikowych.

Podsumowując, aby zapewnić harmonię we wzroście i plonowaniu jabłoni należy do tematu regulacji wzrostu podchodzić w sposób przemyślany. Dobre efekty da nam tylko łączenie kilku metod i płynne dopasowywanie ich do zachodzących zmian.

Michał Malicki