Rak bakteryjny i zaraza ogniowa

Sezon 2007 sadownicy będą wspominali jeszcze przez wiele lat. Warunki pogodowe zima, niezima, wczesna wiosna, bardzo wczesne rozpoczęcie wegetacji, mrozy w czasie kwitnienia wszyscy długo będziemy pamiętali. Na te nieszczęścia nałożyły się dodatkowo negatywne skutki poprzedniego sezonu, czyli zimy 2005/2006. W takiej sytuacji nietrudno o epidemiczne wystąpienie wielu gatunków szkodników i wielu chorób.

Ten sezon zaskoczył wielu sadowników masowym wystąpieniem dwóch, trochę zapomnianych chorób bakteryjnych: raka bakteryjnego i zarazy ogniowej, tak duże nasilenie raka i zarazy nie było notowane przynajmniej od kilku lat. Masowe wystąpienie chorób bakteryjnych sugeruje potrzebę przypomnienia sadownikom o tych chorobach.

Rak bakteryjny drzew owocowych

Rak bakteryjny drzew owocowych jest jedną z najgroźniejszych i najpowszechniej występujących bakteryjnych chorób upraw sadowniczych. Bakteria może porażać: wiśnie, czereśnie, śliwy, brzoskwinie, morele, grusze i jabłonie. Jednak najczęściej występuje
na drzewach pestkowych. Możliwość porażania różnych gatunków drzew, wielu organów nadziemnych roślin utrudnia rozpoznanie raka bakteryjnego jako pierwotnego sprawcy choroby.

Typowe objawy raka bakteryjnego:

  • nekrozy zimujących pąków,
  • rany nekrotyczne wokół porażonych pąków,
  • zamieranie kwiatów (zniszczone kwiaty nie opadają),
  • na owocach występują brunatne szybko powiększające się plamy gnilne,
  • zakażenie liści drzew pestkowych objawia się początkowo małymi, wodnistymi, jasno obwiedzionymi plamkami, plamki stopniowo zasychają, w miejscu plam powstają stopniowo wykruszające się nekrozy,
  • najbardziej charakterystycznymi objawami są zrakowacenia, którym mogą towarzyszyć w przypadku drzew pestkowych wycieki gumy.

Na zdjęciach poniżej: rak bakteryjny na liściach i pędzie.

rak bakteryjny objawy zwalczanie

rak bakteryjny

Patogen zimuje w pąkach, śladach poliściowych oraz na granicy nekroz kory. Wyróżniamy dwa okresy w rozwoju raka bakteryjnego: zimowy, w tym czasie rozwijają się zrakowacenia i nekrozy na zdrewniałych częściach drzew oraz letni gdy patogen atakuje pąki, kwiaty, liście, zawiązki i młode pędy.

W związku z charakterystycznym cyklem rozwojowym raka do programu ochrony drzew pestkowych powinno się włączyć jako obowiązkowe dodatkowe zabiegi preparatami miedziowymi w czasie opadania liści i po opadnięciu liści.

Zaraza ogniowa

Zaraza ogniowa jest najgroźniejszą chorobą grusz, porażeniu ulega także jabłoń, pigwa i wiele roślin dziko rosnących.
Bakteria infekuje wszystkie nadziemne organy drzew, dając następujące objawy:

  • na kwiatach powoduje zgorzele (zniszczone kwiaty nie opadają),
  • porażone liście grusz czernieją, liście jabłoni brunatnieją, lecz nie wysychają i nie opadają,
  • młode pędy zamierają od wierzchołka, nekroza przesuwa się szybko w kierunku dolnej części pędu, pędy te zakrzywiają się pastorałowato ku dołowi,
  • na zainfekowanych owocach pojawiają się nekrotyczne plamy,
  • na gałęziach, konarach i pniach mogą pojawiać się nekrozy,
  • w czasie wegetacji, w sprzyjających warunkach pogodowych opisanym objawom mogą towarzyszyć najbardziej charakterystyczne objawy zarazy ogniowej – wycieki bakteryjne, początkowo białawe potem bursztynowe.

Na zdjęciu: objawy zarazy ogniowej.

zaraza ogniowa

Bakterie okres zimy przeżywają na granicach zgorzeli na zdrewniałych częściach drzew i w pąkach.

W krajach o cieplejszym i wilgotniejszym klimacie np. w Belgii wprowadza się do programu ochrony jabłoni i gruszy zabiegi preparatami miedziowymi w czasie i po opadaniu liści. Celem tych zabiegów jest ograniczenie występowania chorób bakteryjnych w tych uprawach.

 Więcej o zarazie ogniowej: