Przędziorki i szpeciele – zwalczanie szkodników w sezonie 2022
Wielu sadowników przy okazji wiosennego systematycznego stosowania środków Katanol 96 EC lub Contigol 95 EC rozwiązywało problem pajęczaków w swoich uprawach. W okresach słabej koniunktury na owoce, jaka miała miejsce wiosną 2022 roku, niektórzy zrezygnowali z kontynuacji tego zabiegu. Jak się później okazało – niesłusznie.
Janusz Miecznik

W związku z powyższym warto przypomnieć o istnieniu przędziorków i pordzewiaczy oraz o zagrożeniach dla upraw sadowniczych stwarzanych przez te szkodniki.
Przędziorki
Spośród przędziorków żerujących w sadach dominują dwa gatunki:
- owocowiec,
- chmielowiec.

Pierwszy zimuje w postaci intensywnie czerwonych jaj. Wylęg larw z jaj zimowych rozpoczyna się około połowy kwietnia lub na początku maja, czyli w fazach białego pąka śliw i końca zielonego pąka jabłoni, i w zależności od temperatury trwa od 1 do 3 tygodni. Larwy wylęgające się z jaj zimowych są czerwone, natomiast z letnich jasnozielone lub pomarańczowe. W ciągu roku może wystąpić 5 pokoleń tego gatunku.
W przypadku przędziorka chmielowca zimują samice koloru pomarańczowego, w różnych ukryciach na drzewach i w ich pobliżu. Larwy tuż po wylęgu są bezbarwne, potem stają się zielonkawe. W czasie sezonu wegetacyjnego rozwija się nawet do 7 pokoleń tego gatunku.
Przędziorki zazwyczaj można znaleźć na spodniej stronie liści, rozrywają skórkę i żerują w tkankach miękiszu. Prowadzi to do zmniejszenia zawartości chlorofilu i ogranicza fotosyntezę. Żerowanie przędziorków może prowadzić do chloroz, brunatnienia i zasychania liści, a nawet do ich defoliacji. Przy licznym wystąpieniu szkodnika żerowanie przenosi się również na ogonki liściowe, szypułki kwiatowe, kielichy kwiatów, a nawet na najmłodsze przyrosty pędów.
W sadach silnie porażonych przez przędziorki stwierdzono obniżenie plonu nawet o 30–70% w stosunku do drzew nieporażonych oraz zmniejszenie zawiązywanych pąków kwiatowych o 75%. Drzewa są osłabione i bardziej podatne na mrozy. Jakość owoców jest znacznie niższa.
Progi zagrożenia w przypadku przędziorków wynoszą:
- wiosną przed kwitnieniem – powyżej 3 osobników na liściu,
- w drugiej połowie lata – 7 i więcej osobników na liściu.
Szpeciele
Drugą grupą szkodników wyrządzających ogromne szkody w sadach są szpeciele, z czego powszechnie występujące od kilku lat to pordzewiacze jabłoniowy i śliwowy. Oprócz żerowania na jabłoniach i śliwach chętnie zasiedlają liście wiśni i czereśni. Szpeciele to mikroskopijnej wielkości roztocza wysysające sok roślinny z pąków, liści pędów i zawiązków owocowych. W wyniku ich żerowania dochodzi do zmniejszenia lub zahamowania fotosyntezy, wzrostu transpiracji i obniżenia zawartości chlorofilu. Może to prowadzić do zahamowania wzrostu roślin oraz do ordzawienia skórki owoców, zwłaszcza w okolicach zagłębienia kielichowego, i słabego wybarwienia. Najwcześniej zaatakowane liście marszczą się i brunatnieją.
Zimują samice, w spękaniach kory i pod łuskami pąków, gdzie żerują i składają jaja. Rozwój jednego pokolenia tego szkodnika trwa mniej więcej miesiąc, a w ciągu sezonu wegetacyjnego może rozwinąć się ich 5.
Zwalczanie przędziorków i szpecieli
Zabiegi przędziorkobójcze najlepiej rozpocząć wczesną wiosną. Ważne jest, żeby jak najlepiej wyniszczyć je na początku wegetacji, blokując rozwój kolejnych, coraz liczniejszych pokoleń. Aby osiągnąć ten cel, zabiegi należy przeprowadzić w fazie zielonego pąka kwiatowego, stosując adiuwanty Katanol 96 EC lub Contigol 95 EC.
Wielu sadowników zabieg zwalczający przędziorki wykonuje w fazie różowego pąka kwiatowego, kiedy na drzewach najczęściej obecne są młode larwy przędziorka owocowca, ale mogą również znajdować się jaja letnie i samice przędziorka chmielowca. Dlatego w tym terminie najlepiej zastosować Kanemite 150 SC (1,8 l/ha) – środek zwalczający wszystkie stadia rozwojowe tych szkodników.
Pierwsze tygodnie po kwitnieniu to optymalny termin na wykonanie kolejnego zabiegu, który ograniczy do minimum rozwój następnych pokoleń przędziorków, co pozwoli uniknąć strat w sadzie i spowoduje, że ochrona w drugiej połowie lata będzie dużo łatwiejsza, a nawet zbędna. Dla pewności podjętej decyzji warto wykonać lustrację. Wszystkie stadia rozwojowe przędziorków zwalcza środek Koromite 10 EC. Jego substancja czynna – milbemektyna – działa na roślinie kontaktowo i wgłębnie, co jest dużym atutem produktu. Zabieg zalecany jest tuż po kwitnieniu, ze względu na najlepsze pobieranie preparatu przez młode liście, co gwarantuje wysoką i długą skuteczność. Ponadto Koromite 10 EC zwalcza pordzewiacza jabłoniowego. Polecana dawka to 0,75–1 l/ha.
Innym rozwiązaniem jest fenpiroksymat (Xapiro 05 SC, Ortus 05 SC) o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Substancja ta zwalcza wszystkie ruchome stadia rozwojowe pajęczaków. Na roślinie działa powierzchniowo.
Podczas wszystkich zabiegów roztoczobójczych należy pamiętać o wilgotności powietrza, która nie powinna być niższa niż 60%, oraz o bezbłędnej technice opryskiwania, polegającej na stosowaniu dużych objętości cieczy roboczej i adiuwantów nowej generacji, takich jak Flipper, poprawiających efektywność zabiegów. Co ważne, aby uniknąć odporności szkodników, należy stosować akarycydy o różnym sposobie działania.
Akarycydy o różnych sposobach działania
Produkt | Substancja aktywna |
Sposób działania |
Zwalczane stadium rozwojowe szkodnika | |||
jaja | larwa | nimfy | dorosłe | |||
Koromite 10 EC | milbemektyna | kontaktowe i żołądkowe |
tak | tak | tak | tak |
Xapiro 05 SC, Ortus 05 SC |
fenpyroximat | kontaktowe | nie | tak | tak | tak |
Kanemite SC | acequinocyl | kontaktowe | nie | tak | tak | tak |
PAMIĘTAJ, ŻE…
…warto wykorzystywać różnego rodzaju preparaty i nawozy, dzięki którym można niejako przeszkadzać przędziorkom w rozwoju. Jako szkodniki kłującossące, żeby żerować, muszą się przebić przez skórkę liścia. A zatem rekomendowane jest stosowanie produktów, które pomogą wzmocnić i usztywnić skórki, takich jak nawóz krzemowy ASX Krzem plus. Jest on pobierany przez rośliny, a następnie wraz z wodą transportowany do miejsc największego parowania, czyli wierzchniej warstwy skórki. Wysycone krzemem liście stają się sztywniejsze i trudniejsze do żerowania dla przędziorków. Także nawożenie dolistne siarką, np. ASX Micriol, zapewnia efekt w postaci utrudnienia rozwoju pajęczaków. Siarka w tej formie działa drażniąco na owady, ograniczając ich żerowanie. Skuteczna ochrona przed przędziorkami wymaga racjonalnego i selektywnego podejścia do wszystkich zabiegów. Pozwoli to na prawidłowy rozwój fauny pożytecznej, bez której utrzymanie populacji przędziorków na poziomie niezagrażającym uprawom jest niemal niemożliwe.