Przedwiośnie na plantacjach jagodowych

Zima to w ogrodnictwie czas spokoju. Zalegający śnieg okrywa rośliny niczym pierzyna, pozwalając im bezpiecznie przetrwać okres chłodów. Lecz gdy tylko pojawią się pierwsze dłuższe i cieplejsze dni, rośliny szybko budzą się do życia i rozpoczynają wegetację. Nabrzmiewające pąki borówek czy nieśmiało pokazujące się pierwsze listki truskawek to znak że trzeba ruszać w pole. Od czego zacząć?

Ostatnie lata w produkcji owoców jagodowych może i były korzystne pod względem cen uzyskiwanych za owoce ale na pewno nie były łatwe pod względem produkcji. Z powodu stosunkowo małych opadów śniegu, wiosną w sezon wchodzimy z deficytem wody w glebie a niekiedy również z przemarznięciami korzeni i łodyg. Na pierwszą pozimową lustracje powinno więc wybrać się z nożem. Wykopać kilka roślin truskawek, przeciąć karpę na pół i ocenić czy nie ma nietypowych zbrązowień mogących sugerować uszkodzenie tkanki. To samo tyczy się krzewów jagodowych, których pędy zimują nad pokrywą śnieżną takich jak borówka czy malina. Z roślin tych należy wyciąć kilka pędów i umieścić w naczyniu z wodą w ciepłym miejscu. Jeżeli pędy nie są przemarznięte to po kilku dniach pąki powinny się rozwinąć, a pęd po przecięciu  jasno zielony bez żadnych zbrązowień.

Jeżeli tylko zaobserwowano oznaki przemarznięć daje to sygnał do korekty założonych wcześniej planów nawożenia. Uszkodzone korzenie lub łodyga będą hamowały pobieranie składników pokarmowych z gleby w związku z tym większy nacisk należy położyć na nawożenie dolistne stosując np. krystaliczne nawozy z serii Rosaleaf lub ASX, a także kilkukrotnie podać nawozy łagodzące stresy i wspierające odbudowę tkanek jak aminokwasowy Aminofort lub wyciąg z alg Laminaria digitata – Algex. Bardzo dobrym nawozem łączącym w sobie moc wyciągów z alg, aminokwasów i płynnych kwasów humusowych jest Humicraft liquid.

Czerpmy z doświadczeń poprzedniego roku

Bardzo lekka ziemia i całkowity brak śniegu doprowadził do bardzo głębokich przemarznięć- taka sytuacja miała miejsce w ubiegłym sezonie na plantacji truskawek Pani Sylwii Kacprzak z Edwardowa. – Wchodząc w lutym na plantację myślałam, że nic już z niej nie będzie. Mój ojciec sugerował nawet zaoranie truskawek, by nie generowały kosztów –  podkreśla plantatorka. Jednak za namową doradców i sprzedawcy ze sklepu Agrosimex postanowiłam powalczyć o tą plantację. Nawodnienie pracowało już od marca a wraz z wodą podawaliśmy małe ilości nawozów potasowych ok 8kg Rosasolu 8-17-41 w tygodniu na hektar. Równocześnie od momentu pojawiania się pierwszych liści stosowano Humicraft liquid przemiennie z Aminofortem. Również bardzo wcześnie rozpoczęliśmy ochronę preparatami kontaktowymi tak by nie dopuścić do osłabienia przez choroby i tak już zmęczonych roślin. Udało się! Truskawki zregenerowały uszkodzenia i bez problemu wydały plon, gdzie na niektórych sąsiednich polach widać było oznaki zamierania już podczas kwitnienia.

Powyższe działania pozwoliły odciążyć uszkodzony system korzeniowy i dały czas na jego regenerację. Najważniejsze jest więc, by w takim przypadku zapewnić korzeniom jak najbardziej komfortowe warunki rozwoju. Nie można dopuścić do przesuszenia ani też zbytniego zalania gleby a dawki nawozów rozbić na kilka mniejszych aby nie doprowadzić do nadmiernego zasolenia. W utrzymaniu dobrej kultury gleby i pobudzeniu systemu korzeniowego przydatne są nawozy zawierające kwasy humusowe takie jak Rosahumus. Wczesną wiosną możemy wykonać oprysk całej powierzchni pola w przypadku truskawek, a w krzewach jagodowych można opryskać jedynie pasy herbicydowe. Jeżeli na plantacji rozłożone są już przewody nawadniające można podać ten nawóz przez fertygację w dawce 1kg/ha. Krystaliczna forma Rosahumusu nastręcza wielu osobom problemy z jego rozpuszczaniem i może budzić obawy o uszkodzenie kapilar. W tym przypadku można wybrać płynną formulacjE kwasów humusowych czyli Liqhumus.

Czas na pielęgnację

Okres spoczynku zimowego i początek wiosny to w uprawie krzewów jagodowych czas cięcia prześwietlającego, wycinania starych, nieproduktywnych pędów u borówek i regulacji liczby pędów malin letnich. Te niezmiernie ważne zabiegi powodują powstawanie licznych ran, które stają się wrotami infekcji dla chorób bakteryjnych. Od kilku lat to właśnie bakterie stają się coraz większym problemem w uprawie gatunków jagodowych. Zaobserwowano, między innymi na borówkach, charakterystyczne guzowatości pędów powodowane prze Agrobacterium rubi. Niestety nie ma zarejestrowanych żadnych typowych fungicydów zwalczających choroby bakteryjne. Od dawna w celu ograniczenia infekcji bakteryjnych w innych uprawach polecane są fungicydy miedziowe zawierające tlenochlorek, wodorotlenek lub tlenek miedzi. By podać dawkę miedzi bezpośrednio na powstałe po cięciu rany można użyć nawozów miedziowych takich jak Cuproflox 70 zawierającego 700g miedzi w litrze. Od lat znane jest również antybakteryjne działanie jonów srebra. Ciekawym produktem staje się więc Viflo Chitosol Silver zawierający srebro w postaci nanocząsteczek. Doskonale sprawdził się on podczas regeneracji uszkodzeń po ubiegłorocznych gradobiciach więc z pełnym przekonaniem można go polecać również do stosowania wiosennego po cięciu pędów.

Podstawowe nawożenie – zawsze doglebowe

Dbałość o fitosanitarny stan plantacji jest bardzo ważna ale nie zapominajmy, że wiosna to czas dużego zapotrzebowania na składniki pokarmowe pobierane z gleby. Koniecznym jest więc możliwie wczesne podanie posypowych nawozów wieloskładnikowych. Dobry nawóz powinien być precyzyjnie dobrany do danej uprawy, a  najlepiej nawożenie oprzeć o analizę gleby. Należy zwrócić uwagę na specyfikę każdej uprawy. W przypadku truskawek podstawowe nawożenie azotowe stosuje się bezpośrednio po zbiorach, dlatego by dodatkowo nie pobudzać roślin do nadmiernego wzrostu, wiosną należy zastosować nawozy niskoazotowe jak Rosafert 5-12-24. Na plantacje w pierwszym roku owocowania, takie które wciąż muszą się silnie rozwijać, można zastosować większe dawki azotu podając Rosafert 12-12-17. Maliny jako uprawa, która rośnie w jednym miejscu dłużej niż truskawka nie potrzebują tak dużych ilości fosforu podawanego co roku w celu pobudzania rozwoju systemu korzeniowego. Korzystnym jest zastosowanie nawozów  o obniżonej zawartości fosforu a podniesionej ilości azotu i potasu takiej jak Rosafert 10-8-24 lub 15-5-20. Chociaż w przeliczeniu na tony, nawozy te mogą być nieco droższe od najpopularniejszych rozwiązań, to jeśli skalkulujemy np. koszt wniesienia w ich postaci przyjmijmy 100kg potasu okaże się, że ich zastosowanie jest dużo tańsze. Specyficznym gatunkiem jagodowym jest borówka amerykańska. Z racji niskiego pH gleby często pojawiają się problemy z pobieraniem fosforu, który jest blokowany przez bardzo aktywne w tym środowisku jony glinu. Objawia się to prze fioletowienie liści w czasie wegetacji. By ominąć to zjawisko należy podawać nie tylko większe ilości fosforu np. w Rosafercie 12-12-17 ale również warto zastosować mikrogranulat Microstar PMX, który dzięki złączeniu fosforu z kwasami humusowymi jest pobierany niezależnie od odczynu gleby.

Niezależnie od gatunku jaki jest uprawiany, wiosenne chłody mogą dokuczać każdej roślinie. Warto więc wspomagać ich kondycję stosując nawozy podnoszące mrozoodporność. Najważniejszymi pierwiastkami w tym okresie są cynk, bor oraz potas. Ten ostatni jest odpowiedzialny za gospodarkę wodną roślin, co bezpośrednio wpływa na ich kondycję. W tym celu wczesną wiosną korzystne jest wykonanie nawożenia dolistnego stosując Metalosate Potassium lub ASX Potas plus. Ten drugi dodatkowo niesie ze sobą dużą dawkę mikroelementów. By dodatkowo odżywić wspomnianym już cynkiem i borem można zastosować gotowe mieszaniny tych pierwiastków: Bolero Zn lub Borozinc.

Wygrać walkę z chwastami

Wraz z rozwojem krzewów na plantacji bujnie będą rozwijały się również chwasty. Oczywiście w tym czasie można wciąż usuwać je mechanicznie bez obawy o uszkodzenia jeszcze nie w pełni wyrośniętych roślin uprawnych. O ile w uprawie borówki nie ma zarejestrowanych herbicydów to plantatorzy truskawek mają szeroki wachlarz środków do wyboru. Nie jest problemem zwalczanie chwastów jednoliściennych wykorzystując typowe, selektywne dla jagodowych graminicydy np. Select Super 120 EC. Więcej problemów przysparza zwalczanie chwastów dwuliściennych. W tym przypadku najlepiej zwalczać je dwuetapowo. Pierwszym krokiem będzie mechaniczne oczyszczenie gleby z chwastów, drugim zaś wykonanie zabiegu herbicydem doglebowym na czystą glebę. Do tego celu można wybrać np. Devrinol 450 SC lub Goltix Compact 90 WG.

Dobry początek sezonu pozwoli wprowadzić silne odżywione rośliny w okres kwitnienia, a dobre kwitnienie to początek w drodze do uzyskanie zadowalających plonów.

Michał Malicki