Grusza 'Konferencja’ – podstawy uprawy

Wprowadzanie do sadów nowych gatunków lub powiększanie areału dotychczasowych, innych niż jabłonie, to sposób sadowników na radzenie sobie z problemem coraz niższej opłacalności produkcji jabłek. Jednym z takich gatunków są grusze – co prawda znane i uprawiane od lat, ale w całkiem innym systemie.

Dawne odmiany gruszy, takie jak Bera, Komisówka, Kongresówka, Faworytka czy Patten – są już tylko wspomnieniem. Obecnie w intensywnych karłowych sadach liczą się jedynie Konferencja i Lukasówka. Przy czym ta pierwsza stanowi 99% nasadzeń.

Dlaczego uprawa Konferencji?

Ta odmiana ma wiele zalet:

najwyższy popyt w obrocie hurtowym (supermarkety, rynki hurtowe, eksport)
wczesne i obfite owocowanie
drzewa dość łatwe w prowadzeniu i cięciu
wczesna pora zbioru
dobry smak
dobra jakość w obrocie handlowym (shelf life)

Po takim wstępie mogłoby się wydawać, że to odmiana ideał. Gdzie zatem jest haczyk? Bo przecież w życiu, zwłaszcza sadownika, nic nie jest łatwe… Są tylko dwa „małe” szczegóły – wysokie wymagania uprawowe i zagrożenia ze strony agrofagów. Niestety, często sadownicy bagatelizują te aspekty, a to wiąże się z porażką. Dlatego przed podjęciem decyzji o posadzeniu Konferencji koniecznie trzeba przeprowadzić wnikliwą analizę zarówno korzyści, jak i ograniczeń. Gdy jest się dobrze przygotowanym, z pewnością łatwiej o sukces.

Wymagania glebowe Konferencji

Konferencja ma wysokie wymagania glebowe, więc na piasku nie ma sensu jej sadzić. Najlepiej, gdyby była to gleba „dziewicza II–III klasy, przepuszczalna. W skoncentrowanych regionach sadowniczych niestety trudno o taką. Dlatego bazując na tym, co jest, należy przygotować optymalnie stanowisko pod sad Konferencji. W tym procesie należy:

uregulować pH do optymalnego (mniej więcej 6,5)
wprowadzić do gleby nawozy organiczne typu obornik lub inne, np. Rosahumus, wzbogacające glebę w próchnicę
uzupełnić N, P, K, Ca, Mg

Podczas uprawy i przygotowywania gleby przez 1–2 lata poleca się wysiewanie przedplonów w postaci gryki, facelii lub roślin bobowatych. Podsumowując: żeby osiągnąć sukces, gleba dla Konferencji powinna być idealna.

Choroby bakteryjne występujące na Konferencji

Powszechne przekonanie, że grusze wymagają mniej ochrony niż jabłonie, w praktyce okazuje się porażką. Każdy, kto uprawia Konferencję, wie, że to nieprawda. Można się zgodzić, że w porównaniu z jabłoniami mniej agrofagów atakuje grusze, ale za to te, które występują na tym gatunku, są niesamowicie groźne i wymagają stosowania bardzo intensywnej ochrony.

Tak jest właśnie z chorobami bakteryjnymi, które porażają Konferencję – zarazą ogniową i rakiem bakteryjnym.

Zaraza ogniowa powodowana przez bakterię Erwinia amylovora jest katastrofalna w skutkach, ponieważ w skrajnych przypadkach doprowadza do usunięcia sadu.

Rak bakteryjny wywoływany przez Pseudomonas syringae prowadzi do utraty plonu.

Można powiedzieć, że każdego roku jedna z tych groźnych chorób w mniejszym lub większym stopniu poraża sady gruszowe. Uzależnione to jest głównie od przebiegu pogody w okresie kwitnienia i tuż po nim. Pewne jest, że obie bakterie występują w polskich sadach, i do wystąpienia infekcji potrzeba tylko sprzyjających okoliczności.

Rak bakteryjny atakuje, gdy jest zimno, wilgotno oraz wtedy, kiedy występuje stres roślin, np. podczas przymrozku.

Zaraza do infekcji wymaga pogody ciepłej i wilgotnej.

Jeden czynnik natomiast mają wspólny – otwarte kwiaty podczas kwitnienia, przez które najłatwiej dochodzi do porażenia.

W praktyce ochrona przed tymi chorobami wygląda w ten sposób, że już od fazy białego pąka aż do końca kwitnienia zabezpiecza się grusze przed rakiem. Od pełni kwitnienia do mniej więcej 2–3 tygodni po nim występuje największe zagrożenie zarazą ogniową.

Podsumowując, można śmiało powiedzieć, że – w zależności od presji tych dwóch chorób – aby skutecznie ochronić Konferencję, należy wykonać od 5 do 10 zabiegów. Ponieważ do ochrony polecane są te same preparaty, zabiegi w kwitnienie będą chroniły zarówno przed rakiem, jak i zarazą. Chociaż można powiedzieć, że zabiegi przeciwko rakowi powinno się wykonywać również po kwitnieniu. W Polsce taki program jest jeszcze rzadko praktykowany, ale Belgowie i Holendrzy, którzy są liderami w uprawie Konferencji, wiedzą, że Pseudomonas infekuje młode pąki kwiatowe, które formują się po kwitnieniu. Takie porażone pąki są gorzej wykształcone, rozwija się z nich mniej liści rozetowych albo są słabej jakości. Na skutek tego związanie owoców jest niższe, a owoce są gorszej jakości. W skrajnych przypadkach pąki porażone w poprzednim sezonie na początku wegetacji zasychają i obumierają. Wobec powyższego tylko zdrowe i wolne od tych bakterii sady Konferencji dają szansę na dobre plony.

Sad gruszowy zainfekowany bakteriami, nawet jeśli jest „podleczony”, odznacza się niższą odpornością na inne patogeny, a także ma niższą mrozoodporność zimową. Zainfekowane drzewa zimą, gdy temperatura spada poniżej -20oC, często przemarzają.

Tabela 1. Program ochrony przed zarazą ogniową i rakiem bakteryjnym

Faza rozwojowa	Preparat
Biały pąk	Viflo CuB*
Początek kwitnienia	Viflo CuB*
Kwitnienie	Luna Care
Pełnia kwitnienia	Viflo CuB*
Koniec kwitnienia	Plantivax
Wzrost zawiązków	Luna Care
Wzrost zawiązków	Plantivax
Wzrost owoców	Viflo CuB*, jeśli wciąż jest zagrożenie zarazą

* Wykorzystanie nawozów i adiuwantów efekt dodatkowy: działanie przeciwko chorobom bakteryjnym

Grusza Konferencja, a miodówka gruszowa plamista

Miodówka gruszowa to drugi groźny agrofag gruszy – szkodnik wyrządzający wiele szkód, ale przede wszystkim bardzo trudny do zwalczenia.

Na tę trudność składa się kilka czynników:
 – dużo pokoleń (3–5),
 – duża liczba stadiów rozwojowych: osobniki dorosłe zimujące, jaja, 5 stadiów larwalnych, osobniki dorosłe letnie,
 wydzielanie przez larwy spadzi, przez co są niedostępne dla preparatów,
 – coraz większa intensyfikacja uprawy grusz, powodująca coraz większą populację szkodnika, a co za tym idzie – większą liczbę zabiegów oraz odporności agrofagów na niektóre substancje,
 – ocieplający się klimat i długie okresy wysokich temperatur sprzyjające rozwojowi i wysokiej liczebności pokoleń letnich miodówki.

Do programu ochrony przed miodówką trzeba podejść bardzo poważnie – najlepiej zaplanować go przed sezonem i ewentualnie w trakcie modyfikować w miarę potrzeb. Najwyższą skuteczność daje ochrona zapobiegawcza, dlatego absolutnie nie można prowadzić ochrony, opierając się na chaotycznych zabiegach interwencyjnych. Podobnie jak w przypadku innych szkodników lub chorób, jeśli wiosną skutecznie zabezpieczy się sad przed pierwszym pokoleniem miodówki, to walka z nią latem będzie realna i skuteczna, choć nie można powiedzieć, że ochrona będzie łatwiejsza. W ostatnich latach w intensywnych sadach z Konferencją należało wykonać w całym sezonie 15–20 zabiegów przeciwko temu szkodnikowi, żeby ochrona była skuteczna.

Tabela 2. Program ochrony przed miodówką gruszową

Faza rozwojowa	Preparat
Okres bezlistny	Glinka kaolinowa
Pękanie pąków	Glinka kaolinowa + Microthiol*
Pękanie pąków	Contigol/Katanol*
Pierwsze części zielone	Glinka kaolinowa + Microthiol*
Mysie ucho	Glinka kaolinowa
Biały pąk	Mospilan/Kobe
Tuż po kwitnieniu	Movento
Wzrost zawiązków	Vertigo/Safran
Wzrost zawiązków	Next Pro
Wzrost zawiązków	Atilla
Wzrost zawiązków	Siarczan magnezu*
Wzrost zawiązków	Atilla
Wzrost zawiązków	Saletra potasowa*
Wzrost zawiązków	Atilla + Limocide
Wzrost zawiązków	Siarczan magnezu*
Wzrost zawiązków	Limocide
Wzrost zawiązków	Saletra potasowa*

* Wykorzystanie nawozów i adiuwantów- efekt dodatkowy: oddziaływanie przeciwko miodówce

Sad zaatakowany przez miodówkę w konsekwencji jest narażony także na inne zagrożenia:
 – rośliny nie mają odporności, są w stresie i łatwiej ulegają chorobom bakteryjnym,
 – drzewa odznaczają się niższą mrozoodpornością.

Można zatem powiedzieć, że choroby bakteryjne oraz miodówka gruszowa są ze sobą w pewnym sensie skorelowane. Oddziaływanie tych groźnych chorób oraz szkodników jest ściśle powiązane ze zdrowotnością i prawidłowym funkcjonowaniem sadu gruszowego. Wystarczy, że w niewielkim stopniu przepuszczony zostanie jeden z elementów ochrony i uruchamia się lawina problemów w uprawie Konferencji.

Robert Binkiewicz