Do prawidłowego wzrostu i wydania wysokich oraz dobrych jakościowo plonów drzewa i krzewy owocowe potrzebują odpowiedniej ilości wody, składników pokarmowych oraz słońca i dwutlenku węgla.

Największy wpływ mamy na dobre zaopatrzenie gleby w składniki pokarmowe i wyłącznie od nas zależy, czy pod tym względem zapewnimy roślinom optymalne warunki do wzrostu. Podstawą odżywiania roślin powinno być nawożenie doglebowe. Dla dobrego odżywienia drzew bardzo istotny jest dostatek wody, w której składniki pokarmowe się rozpuszczają – zarówno te podane w  nawozach, jak i te pochodzące z zasobów glebowych.

Odpowiednie warunki

Po wyjątkowo silnej suszy z 2015 roku w większości sadów zamontowano instalacje do nawadniania i fertygacji. W ten sposób możemy zapewnić warunki do prawidłowego odżywienia roślin. Aby drzewa i krzewy owocowe mogły pobrać rozpuszczone w wodzie składniki pokarmowe, ich system korzeniowy musi być zdrowy i mieć dużo aktywnych korzeni włośnikowych. Ponieważ w zdecydowanej większości pobieranie z gleby i transport składników pokarmowych w roślinie odbywa się z ciągiem transpiracyjnym, niezmiernie ważne jest, aby rośliny miały duże, intensywnie  zielone liście, które zawierają dużo chlorofilu. Rośliny o zdrowych, dobrze odżywionych liściach, optymalnie wykorzystają zastosowane nawozy, wodę oraz słońce i będą produkowały wystarczającą ilość asymilatów do wydania wysokich plonów.

Azot – na wzrost

Azot jest najważniejszym składnikiem pokarmowym dla wzrostu roślin. Przy niedoborze azotu liście są małe, blade, chlorotyczne, a rośliny zdecydowanie gorzej rosną. W celu optymalnego zaopatrzenia drzew w azot powinniśmy wykonać analizy gleby na zawartość azotu mineralnego i na tej podstawie ustalać jego dawki. W tym roku po bardzo intensywnych opadach deszczu we wrześniu i październiku, które spowodowały silne wypłukanie azotu w głąb gleby, na wiosnę konieczne będzie zadbanie o dostarczenie odpowiedniej dawki azotu.

Do nawożenia azotem stosujemy:

• Salmag z borem,
• Saletrzak,
• RSM,
• Saletrę wapniową czeską,
• Tropicote,
• Nitrabor 
• mocznik Pulrea.

Najlepszym dolistnym nawozem azotowym jest Azofol oraz mocznik Pulrea. Stosując fertygację, należy podawać RSM (roztwór saletrzano-mocznikowy) lub Saletrę wapniową Ducanit, Calcinit. Aby rośliny dobrze wykorzystały zastosowane nawozy azotowe, muszą być też dobrze zaopatrzone w siarkę, miedź oraz molibden i cynk. Zapobiegnie to gromadzeniu się szkodliwych azotanów i azotynów oraz zmniejszy ryzyko uszkodzeń mrozowych.

Bor – zapobieganie deformacjom

Bor to najbardziej deficytowy składnik w glebach Polski. Niedobory boru objawiają się gorszym zawiązaniem owoców oraz różnego rodzaju deformacjami owoców. Ponadto owoce ubogie w bor są mniej smaczne, zawierają mniej cukru. Aby zapewnić dobre zaopatrzenie drzew i owoców, należy stosować nawozy borowe: w fazie mysiego uszka Bolero Zn, od fazy różowego/białego pąka Bolero i Rheobor. Bardzo dobre efekty daje też dolistne stosowanie Bolero po kwitnieniu 1–2 oraz po zbiorach owoców (Bolero Zn lub Bolero+ Zinc). Na glebach ubogich w bor lub jeżeli w ubiegłym sezonie wystąpiły niedobory tego pierwiastka na owocach, należy jesienią lub bardzo wczesną wiosną zastosować Missibor doglebowo w formie oprysku pasów herbicydowych.

Fosfor – objawowe przebarwienia

Niedobory fosforu skutkują fioletowymi przebarwieniami od zewnątrz blaszki liściowej. Przebarwienia pojawiają się masowo w czasie wiosennych chłodów. By zapobiec niedoborom fosforu, należy podawać nawozy z najwyższą koncentracją fosforu, czyli:

• ASX Fosfor plus,
• Fosfiron Cu
• Rosasol 8–50–12.

Fertygacja sadów tu polecamy Rosasol 15–30–15 lub Rosasol 8–50–12.

 

Magnez – wzmacnianie odporności

Magnez jest składnikiem pokarmowym, którego niedobory pojawiają się najczęściej na liściach drzew. Jest to spowodowane niską zawartością w glebie tego pierwiastka, chemizmem gleb (niski odczyn i wysoka koncentracja potasu blokują pobieranie magnezu) oraz warunkami pogodowymi (sucho, za mokro lub zimno, upały, temperatury > 26°C powodują zaburzenia w pobieraniu magnezu). Niedostatek magnezu objawia się chlorozami między nerwami liścia. Aby ograniczyć do minimum niedobory magnezu, należy doglebowo stosować Kieserit lub Magsul. Przy niedoborze magnezu należy podawać dolistnie ASX Magnez plus, Agrocean Mg lub Siarczan magnezu. Niedobór magnezu często jest mylony z nekrotycznymi plamistościami. Warto sięgnąć wtedy po Fosfiron Mg, który odżywi rośliny magnezem oraz poprawi odporność rośliny na choroby typu plamistość. Niedobory magnezu można uzupełnić również poprzez fertygację saletrą magnezową lub siedmiowodnym siarczanem magnezu.

Mangan – przeciw chlorozie liści

 

Objawy niedoboru manganu mylone są z brakiem magnezu. Można również zaobserwować chlorozy liści, ale skupiają się one bliżej nerwów lub występują na nich. By zniwelować niedobór manganu, należy podawać Mikrostar Mn (chelat manganu) lub Mikrostar complex. Oba nawozy można łączyć z dokarmianiem magnezem.

 

Potas – niezbędny do wzrostu

Objawy braku potasu zaczynają się od zwijania się liści w łódki, następnie zaczyna się chloroza, bielenie brzegów liści. W skrajnych przypadkach mogą powstawać nekrozy wykruszające się wraz z postępowaniem niedoboru.

Aby zapobiec niedoborom potasu, powinniśmy stosować odpowiednie nawożenie doglebowe:

• nawozy bezchlorkowe Rosafert 5–12–24,
• Rosafert 12–12–17,
• Rosafert 15–5–20,
• YARA Mila complex,
• Siarczan potasu,
• Patentkali.

W starszych sadach można stosować sól potasową, ale tylko jesienią, po zbiorach owoców. Do nawożenia dolistnego polecamy Metalosate Potassium, w którym potas jest skompleksowany aminokwasami, Rosaleaf 5, ASX Potas plus lub K-leaf. Do fertygacji polecamy Rosasol o składach 14–14–28, 8–24–34 lub 8–17–41, a także płynny nawóz ASX KTS (tiosiarczan potasu).

Wapń – kluczowy składnik pokarmowy

Objawy niedoboru wapnia na liściach są spotykane bardzo rzadko. Ale już pękanie owoców wiśni i czereśni czy gorzka plamistość podskórna jabłek, miękkie, nietrwałe owoce malin i truskawek spowodowane niedoborami wapnia często są powodem ogromnych strat w sadach. Coraz większego znaczenia nabiera dobre zaopatrzenie gleby w wapń odżywczy, łatwo dostępny dla roślin. Optymalny poziom wapnia w glebie wynosi 1000–1500 mg/l gleby. Niestety w wielu sadach zawartość wapnia jest zdecydowanie niższa i wynosi często < 200 mg/l gleby.

Najlepszymi nawozami dostarczającymi łatwo dostępny dla roślin wapń są:

• ASX CaTs (tiosiarczan wapnia do oprysku pasów herbicydowych),
• Tropicote,
• Nitrabor.

Do fertygacji polecamy saletrę wapniową Calcinit, Ducanit i ASX CaTs.

Do poprawy zaopatrzenia owoców w wapń niezbędne jest także nawożenie dolistne (praktycznie od wytworzenia pąków kwiatowych) nawozami:

• Metalosate Calcium,
• Rosatop Ca,
• Folanx,
• Viflo Cal S.

Ważna profilaktyka

Żelazo jest niezbędne do syntezy chlorofilu, a przy jego niedoborze liście stają się blade, żółte, tylko nerwy pozostają zielone. Powstawaniu niedoborów żelaza zapobiega profilaktyczne stosowanie Mikrostar complex oraz Mikrostar Fe. W sadach, w których gleby są ubogie w żelazo, doskonałe efekty daje zastosowanie w formie oprysku pasów herbicydowych nawozu Chelat żelaza HBED. Stare powiedzenie mówi, że zdecydowanie lepiej jest zapobiegać niedoborom składników pokarmowych, niż usuwać ich skutki. Dlatego w okresach intensywnego wzrostu drzew czy owoców oraz podczas różnego rodzaju anomalii pogodowych należy stosować zapobiegawczo nawozy wieloskładnikowe, np. ASX Magnez plus, ASX Fosfor plus czy ASX Potas plus. W sytuacjach stresowych bardzo dobre efekty daje też zastosowanie nowych nawozów o działaniu biostymującym, jak ASX Krzem plus oraz ASX Tytan plus.

 

Krzysztof Zachaj