Nawożenie truskawek – dobre zasady i praktyki

Chcąc opracować efektywny program nawożenia truskawek, trzeba stosować się do podstawowych zasad związanych z ustalaniem dawek nawozów oraz pamiętać, że termin aplikacji (wiosna lub jesień) ma znaczenie przy wyborze preparatu. Oczywiście należy także uwzględnić specyficzne wymagania uprawianej odmiany.

Iwona Polewska-Jankowiak

Skuteczny program nawożenia truskawek powinien opierać się na aktualnych wynikach analizy gleby oraz zakładać konieczność modyfikacji rozwiązań w ramach reakcji na warunki pogodowe. Co prawda uniwersalnych zaleceń, które sprawdzałyby się u wszystkich producentów tych owoców, nie da się opracować, ale wzięcie pod uwagę podstawowych zasad dotyczących dostarczania roślinom uprawnym składników pokarmowych stanowi punkt wyjścia do podejmowania trafnych decyzji. Przykładowy kompleksowy program nawożenia truskawek w odniesieniu do faz BBCH został zamieszczony pod koniec magazynu.

Zadbaj o stanowisko plantacji truskawek

Na efektywność nawożenia ogromny wpływ ma przede wszystkim stanowisko, na którym rośnie plantacja. Każdego roku w pierwszej kolejności powinno się sprawdzić pH gleby i w razie potrzeby uregulować je. Im gleba bardziej zakwaszona (pH poniżej 6,0), tym efektywność nawożenia mineralnego niższa – mowa tu przede wszystkim o nawożeniu fosforem i potasem. Dlatego co roku powinno się stosować nawozy wapniowe. Jeśli odczyn gleby wynosi powyżej 6,0, to aplikuje się mniejszą ilość wapna (400–500 kg/ha) w celu zneutralizowania jonów wodorowych oraz wniesienia do podłoża startowej dawki wapnia odżywczego. Przy odczynie poniżej 6,0 należy stosować wyższe dawki wapna, których wielkość będzie uzależniona od samego pH, klasy gleby i zawartości w niej magnezu. Najlepiej wybierać wapna (granulowane) na bazie kredy, takie jak Wapniak Kornicki czy Żywa Kreda. Są one efektywne w regulacji pH oraz w miarę uniwersalnie działają na różnych klasach gleb, zapewniając również bezpieczeństwo młodym roślinom, które mają wrażliwe korzenie włośnikowe.

W kontekście stanowiska drugim ważnym czynnikiem wpływającym na efektywność nawożenia jest zawartość materii organicznej i próchnicy. Im wyższy poziom próchnicy (najlepiej powyżej 2,5%), tym lepsza efektywność nawożenia mineralnego. Przed założeniem plantacji w celu zwiększenia poziomu próchnicy w glebie warto zastosować obornik (który odleżał na pryzmie minimum 2 lata!) w dawce mniej więcej 40 t/ha. Na plantacjach już rosnących najlepszym sposobem dostarczania materii organicznej jest systematyczne stosowanie nawozów z kwasami humusowymi, takich jak Rosahumus czy Algasoil.

Kiedy i jakie nawozy wysiać dla najlepszych efektów

Praktyki dostarczania składników odżywczych do gleby zależą w dużej mierze od przebiegu pogody. Ten czynnik ma duże znaczenie przy ustalaniu, kiedy i jakie nawozy wysiać.

Dla przykładu, jeśli zapadnie decyzja o zastosowaniu nawozów pojedynczych, takich jak sól potasowa, to ze względu na jej formę chlorkową produkt należy wysiać jesienią. Warunkiem skuteczności jest oczywiście uregulowany odczyn gleby – najlepiej powyżej 6,2. Na glebach zakwaszonych efektywność dostarczania roślinom potasu z soli potasowej znacznie spada i może wynosić 50%, a nawet mniej. Podobnie będzie w przypadku fosforu, podawanego np. w postaci Polidapu.

Natomiast jeśli chodzi o rolnicze nawozy wieloskładnikowe, to rekomendowanym terminem aplikacji jest jesień. Warto jednak w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że choć producenci owoców często wybierają tego typu tańsze produkty NPK, bazujące na soli potasowej, to zdecydowanie bardziej warto sięgać po nawozy bezchlorkowe ogrodnicze, oparte na siarczanie potasu. Jeśli wyznacznikiem jest tylko cena, a nie skuteczność odżywiania, to trzeba pamiętać, że rośliny najprawdopodobniej słabiej zaowocują.

W kontekście dobrej praktyki, jak wspomniano wyżej, lepiej postawić na nawozy ogrodnicze – pojedyncze (jak siarczan potasu granulowany) lub złożone z dwóch składników (np. TrifosGran Premium, ICL PotashpluS, ASX pK plus). Takie rozwiązania szczególnie dobrze sprawdzają się w sytuacji, gdy po analizie gleby jest wskazanie do uzupełnienia tylko jednego lub dwóch składników pokarmowych. Jeśli nie ma aktualnej analizy lub zasobność gleby jest słaba i wymaga podania wielu pierwiastków, to dobrym wyborem są nawozy wieloskładnikowe NPK, takie jak produkty z gamy Rosafert lub YaraMila Complex. Jeżeli jesienią, po zbiorach, warunki uniemożliwiały wysianie nawozów, np. było zbyt sucho lub zbyt mokro, to wiosną bezwzględnie należy zastosować produkty bezchlorkowe.

Nawożenie azotem plantacji truskawek

Najbardziej problematyczne w praktyce jest nawożenie mineralne azotem. Często padają pytania o, to kiedy sypać azot, w pojedynczej czy może jednak dzielonej dawce, który nawóz będzie najlepszy. Również w kwestii nawożenia tym składnikiem decyzja zależy od wielu czynników – przebiegu pogody, jakości stanowiska, pH gleby, odmiany truskawki, aktualnego etapu wegetacji i kondycji roślin.

Truskawka nie ma wysokiego zapotrzebowania na azot – w zależności od odmiany wynosi ono od 50 do 100 kg N/ha (łączna dawka ze wszystkich źródeł). Odmiany takie jak:

•  Marmolada czy Rumba charakteryzują się bardzo intensywnym wzrostem, bardzo obficie owocują i mają wyższe niż inne zapotrzebowanie na azot, ale jeśli dostaną go zbyt wcześnie wiosną, to spowoduje on nadmierny wzrost wegetatywny i wystąpią problemy z uzyskaniem wysokich plonów,
•  Sybilla i Verdi nie lubią wysokich dawek azotu, a przenawożenie nim wywołuje choroby grzybowe oraz sprawia, że owoce są słabe i podatne na gnicie,
•  Allegro i Malwina należą do grupy o średnim i średniowysokim zapotrzebowaniu na azot, a w ich przypadku ważny jest termin aplikacji – nie można podać azotu za wcześnie wiosną, ponieważ wiosenne (majowe) ochłodzenie (przymrozki), spowoduje wtedy duże szkody, zatem bezpieczniej jest podzielić zalecaną dawkę.

Nawożenie azotem będzie różne także w zależności od tego, czy plantacja była koszona po zbiorach truskawki, czy nie. Na polach koszonych nie powinno się pomijać dawki N zaraz po zbiorze roślin. Czysty składnik, podany w tym terminie w ilości 30–40 kg/ha, pomoże roślinom odbudować masę przed zimą. Jeśli plantacja była ściółkowana słomą, a skoszone liście nie zostały usunięte, to dawkę azotu mineralnego trzeba zwiększyć o kolejne 20–30 kg/ha, aby zapewnić prawidłowy przebieg procesów rozkładu i mineralizacji resztek. Ponadto bardzo ważnym zabiegiem jest zastosowanie nawozu Perlka, który nie tylko jest źródłem azotu i wapnia, ale także w wyższej dawce (400–800 kg/ha) działa fitosanitarnie – wpływa na ograniczenie ilości kiełkujących chwastów, patogenicznych grzybów i pasożytów oraz niszczy złożone w glebie jaja ślimaków, drutowców i opuchlaków. Aplikację najlepiej przeprowadzić jesienią, gdy gleba jest jeszcze w miarę ciepła (10–12°C) i wilgotna, lub wczesną wiosną, kiedy będą panowały sprzyjające warunki.

O tym, jaki nawóz azotowy wybrać do nawożenia mineralnego, decyduje pH gleby. Na lekko kwaśnych i kwaśnych należy stosować Saletrzak/Salmag, ponieważ forma saletrzana nie zakwasza dodatkowo gleb. Nawozy w formie NO3 wysiewa się dopiero po pełnym ruszeniu wegetacji. Natomiast na glebach o pH powyżej 6,5 można stosować saletrę amonową. Forma amonowa jest trudniej wypłukiwana z kompleksu sorpcyjnego, w związku z tym ryzyko strat azotu jest mniejsze. Kolejnym źródłem azotu są saletry wapniowe (Tropicote, Nitrabor, Lovofert) i saletry potasowo-wapniowe (Unika Calcium czy Qrop mix). Stosuje się je zazwyczaj jako drugą lub trzecią dawkę.

Rekomendowanym i bezpiecznym źródłem azotu dla roślin truskawek jest Rhizosum N plus. Preparat zawiera bakterie Azotobacter salinestris, dzięki którym asymilowany z powietrza azot jest bardzo łatwo i szybko dostępny dla roślin. Stosowanie Rhizosum N plus (25 g/ha) pozwala nawet o 50% ograniczyć dawki azotu w ramach nawożenia mineralnego. Ponadto nawóz poprawia sprawność biologiczną gleby.

Wapno i wapń w uprawie truskawki

Jak pokazują wyniki prowadzonych przez Agrosimex obserwacji (wykres), wysoki odczyn gleby (pH) nie zawsze jest równoznaczny z wystarczającą zawartością w niej wapnia odżywczego, która powinna wynosić 1200–1800 ppm. W praktyce oznacza to, że każdego roku należy do gleby dostarczyć od 40 do 80 kg Ca/ha. Można wykorzystać w tym celu wymieniane wcześniej saletry wapniowe, a także Siarczan wapnia ASX. Jest on najtańszym źródłem wapnia odżywczego (31% CaO) – w 100 kg produktu wnosi się do gleby 22 kg Ca/ha. Innowacyjnym rozwiązaniem w uprawie truskawki jest CaTs Tiosiarczan wapnia – nawóz kluczowy w produkcji wysokiej jakości owoców, trwałych w obrocie handlowym. Jest on nie tylko źródłem wapnia odżywczego i siarki, ale także ułatwia gospodarkę azotową i zapobiega stratom tego składnika. Ponadto zmniejsza zasolenie gleb oraz wpływa na lepsze wykorzystanie fosforu, potasu i magnezu. Rekomendowana dawka to 10–15 l/ha, do 3 razy w sezonie. Pierwszy zabieg należy wykonać po ruszeniu wegetacji, jako oprysk gleby lub poprzez system nawadniania.