Mikrozraszacze w sadownictwie – korzyści na przykładzie czereśni i grusz

Z analizy zmian zachodzących ostatnio na rynku owoców w Polsce i na świecie wynika wiele wniosków, nie zawsze pozytywnych. Ale jedno jest pewne: sadownicy, chcąc przezwyciężyć trudności, muszą być otwarci na modyfikacje i nowości.

Katarzyna Byliniak

Zmiany pogody wywołane globalnym ociepleniem, otwarcie na nowe rynki, a także szeroki dostęp do nowych technologii potęgują konkurencję między krajami i lokalnymi producentami. Ponadto na poziom trudności życia codziennego oraz prowadzenia działalności produkcyjnej wpływają niestabilna sytuacja na rynku paliw, walut i surowców, konflikt zbrojny i skutki długotrwałej pandemii. Rosnące koszty produkcji zmuszają niemal wszystkie sektory gospodarki, w tym rolników, do wprowadzania nowoczesnych rozwiązań, zwiększających efektywność przy optymalizacji kosztów.

W produkcji sadowniczej w powyższy trend wpisuje się m.in. stosowanie w uprawach nowej koncepcji nawadniania, jaką jest instalowanie mikrozraszaczy. W ostatnich latach na całym świecie nastąpił wzrost stosowania mikrozraszaczy i systemów mikronawadniania pod drzewami. Badania prowadzone przez specjalistów z NaanDanJain wykazały, że mają one wiele zalet, a często także przewagę nad innymi metodami nawadniania.

Główne założenia, na których bazuje koncepcja wykorzystania mikrozraszaczy do nawadniania sadów, to:

• wysoka równomierność dystrybucji wody przy niskim natężeniu opadów,
• możliwość skutecznej fertygacji,
• techniczne aspekty łatwej obsługi, szybkiego układania i demontażu.

Tworzenie mikroklimatu jest tym, czym różni się mikronawadnianie od nawadniania kroplowego, a co często jest niedoceniane.

Zalety mikronawadniania

Sadownicy od lat stosują linie kroplujące jako ekonomiczny i skuteczny sposób nawadniania. I rzeczywiście ma on wiele zalet, jak choćby możliwość fertygacji. Natomiast liczne badania terenowe prowadzone przez NaanDanJain pokazały, dlaczego warto instalować mikrozraszacze w sadach. Słaba jakość wody, jej niedostatek, czy rozbudowany system korzeniowy drzew to przesłanki do ich zainstalowania. Tym bardziej że montaż urządzeń jest bezproblemowy, niemalże intuicyjny. Podobnie przedstawiają się kwestie konserwacji i demontażu. Ponadto mikrozraszacze umożliwiają fertygację równie skuteczną jak linie kroplujące, poza tym skracają czas nawadniania, obejmując większy obszar podłoża.

W dziedzinie zraszaczy i mikrozraszaczy nastąpił duży postęp w porównaniu do pierwszych modeli. Obecnie jeden zraszacz może zwilżać obszar o powierzchni od kilkudziesięciu centymetrów do kilku metrów i dowolnym kształcie. Natężenia przepływów o dużej rozpiętości pozwalają na precyzyjne dostosowanie systemu do: rodzaju uprawy, gleby, klimatu czy często spotykanych ograniczeń hydraulicznych.

Tworzenie mikroklimatu jest tym, czym różni się mikronawadnianie od nawadniania kroplowego, a co często jest niedoceniane. Urządzenia te wpływają bowiem na środowisko roślinne w sadzie, na jego wilgotność, pomagają w chłodzeniu przez parowanie, chronią w systemach antyprzymrozkowych. Mikrozraszanie jest szczególnie cenione w uprawach ekologicznych, ponieważ dostarczanie wody z góry i szeroko przyczynia się do optymalnego rozkładu materii organicznej w glebie.

Technologiczne dopasowanie zraszaczy

Mikronawadnianie oferuje bogatą i różnorodną gamę rozwiązań, które można dostosować do każdej uprawy oraz do różnych warunków klimatycznych i terenowych. Istnieją dwa rodzaje mikrozraszaczy:

• statyczne,
• dynamiczne.

Zraszacze statyczne mają różne schematy rozmieszczenia – pełnoobrotowe lub z regulowanym kątem zraszania, co pozwala utrzymać suchy pień drzewa. Mikrozraszacze są wyposażone w dynamiczny krętlik, który zwykle obraca się z prędkością 3000 obrotów na minutę i rozprowadza wodę po pełnym kole. Prędkość obrotowa wytwarza krople o różnych rozmiarach, równomiernie zwilżające powierzchnię. Małe rozmiary kropel ułatwiają wchłanianie wody przez glebę i czynią jej strumienie bardziej odpornymi na siłę wiatru.

Oprócz przyjętej na rynku nawadniania praktyki dotyczącej instalacji mikrozraszaczy pod drzewami można je także zawieszać na rurach PE między drzewami w rzędzie, na wysokości mniej więcej 1 m. Do nich podłącza się mikrozraszacze na stabilizatorach (30-centymetrowych lub dłuższych), umieszczając jeden lub dwa pomiędzy drzewami.

Zraszacze podkoronowe

System zraszania podkoronowego polega na zwilżaniu powierzchni gleby tylko w pobliżu drzew. W systemach minizraszania woda wydatkowana jest poprzez małe, wykonane z tworzywa sztucznego emitery (minizraszacze o wydatku 20–200 l/h). Zależnie od zastosowanej wkładki uderzeniowej minizraszacze emitują wodę w postaci kropel lub strumieni. Rodzaj wkładki wpływa także na kształt zwilżanej powierzchni.

W systemach minizraszania w sadach emitery umieszczane są w rzędach lub w ich pobliżu. System minizraszania podkoronowego wymaga stosunkowo dobrego filtrowania wody, ponieważ dysze niektórych minizraszaczy mają średnicę poniżej 1 mm. Minizraszacze podkoronowe polecane są przede wszystkim w przypadku wody o bardzo wysokiej zawartości żelaza lub w sadach uprawianych na glebach bardzo lekkich.

Zraszacze Hadar 7110

Mikrozraszacze Hadar NaanDanJain to grupa uniwersalnych urządzeń przeznaczonych do nawadniania terenów zieleni lub zraszania (zamgławiania) upraw pod osłonami, w szklarniach, tunelach foliowych i upraw polowych. Mikrozraszacz ma budowę modułową, co pozwala na złożenie zestawu odpowiedniego do jego przeznaczenia – na szpilce lub podwieszanego.

Model Hadar 7110 w opcji do nawadniania drzew owocowych sprawdzi się w uprawach grusz i czereśni. Spośród mikrozraszaczy do nawadniania podkoronowego wyróżnia się modułową konstrukcją. Jego montaż i modyfikacja są łatwe. Urządzenie oferuje różne zakresy zwilżania oraz doskonałą dystrybucję wody. Głównym elementem jest głowica wykorzystywana w każdym zestawie, która służy do mocowania odpowiedniej wkładki zraszającej (lub zamgławiającej) i dyszy. Wymienne wkładki pozwalają na nadawanie pożądanego kształtu emitowanej wodzie, a dysze regulują jej przepływ.

Do nawadniania czereśni odpowiednia będzie dysza czarna Hadar 7110 0,8 mm, o wydajności 33 l/h, z rozpylaczem mgiełkowym (rozmiar 2.0) lub mikrozraszaczem (rozmiar 2.2). Stabilna szpilka i wężyk z wpinką ułatwiają swobodne rozmieszczanie mikrozraszaczy Hadar.

Zraszacze Smart Jet

Kolejnym wartym polecenia zraszaczem do sadów czereśniowych i gruszowych jest Smart Jet NaanDanJain. Ten model oferuje wszystkie opcje kompensacji ciśnienia i ochronę przed owadami. Wyróżnia się wieloma dostępnymi wzorami zwilżania, przedstawionymi na schemacie.

Pełna gama opcji sprawia, że dopasowanie urządzenia do każdej aplikacji jest łatwe i ekonomiczne. W przypadku nawadniania młodych drzew Smart Cap (specjalny ogranicznik) pozwala ograniczyć zasięg zraszania.