Koncepcje AgTech 
– przyszłość nawadniania sadów

Przez lata rolnictwo zmienia się i rozwija dzięki innowacyjnym technologiom. Duże znaczenie ma także globalizacja, która zarówno otworzyła nowe rynki dla szerokiej gamy produktów rolnych, jak i nasiliła konkurencję między krajami i plantatorami. Istotne są również charakterystyczne dla ostatnich sezonów zmiany pogody, wynikające z globalnego ocieplenia. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do zawyżenia kosztów procesu uprawy, wzrostu cen żywności i niestabilności jej podaży. W związku z tym współcześni rolnicy stają często przed dylematem – „inwestować czy zrezygnować?”.

Katarzyna Gowin/Regional Sales Manager NaanDanJain

Postęp oznacza pilne przyjęcie najnowocześniejszej technologii istniejącej na rynku i wejście w erę agrotechnologii, czyli trend AgTech. Rolnicy rozumieją, że korzystanie z nowoczesnych technologii nie tylko pomaga efektywniej gospodarować zmniejszonymi zasobami rolnymi, ale także zwiększyć plony, ograniczając nakłady oraz redukując odpady produkcyjne do zaledwie kilku procent.

W kontekście zmian w sposobach nawadniania upraw badania terenowe wykazały, że mikrozraszacze mają znaczącą przewagę nad innymi typami systemów nawadniania sadów. W ostatnich latach na całym świecie nastąpił wzrost stosowania mikrozraszaczy i systemów mikronawadniania pod drzewami. Mikronawadnianie w sadach zyskało uznanie z wielu powodów, m.in. dlatego, że:

• jest łatwe w instalacji i obsłudze,
• stanowi długoterminową inwestycję,
• 
jest doskonałe do rolnictwa ekologicznego,
• 
może służyć do tworzenia mikroklimatu i ochrony przed mrozem.

Rozwiązania do mikronawadniania

Mikronawadnianie to cała gama różnorodnych rozwiązań, które można dostosować do każdej uprawy oraz do wszystkich warunków klimatycznych i uprawowych. Oprócz przyjętej na rynku nawadniania praktyki dotyczącej instalacji mikrozraszaczy pod drzewami nowoczesne urządzenia zawieszane są również na rurach z PE zainstalowanych w listowiu, w rzędzie, na wysokości mniej więcej 100 cm. Rury te służą do zawieszenia mikrozraszaczy (zazwyczaj na stabilizatorze 30-centymetrowym lub dłuższym, w zależności od warunków, ze względu na działanie wiatru) i utrzymują urządzenie co najmniej 60 cm nad ziemią (uwzględniając również specyficzne warunki panujące w sadzie). Jeden lub dwa mikrozraszacze są instalowane pomiędzy każdą parą drzew, zależnie od odległości między nimi. Mikrozraszacz ma szeroki zakres przepływu – od 12 do 300 l/h – oraz rozrzutniki i krętliki z różnymi rodzajami schematów dystrybucji, regulowanymi i nieregulowanymi, co ułatwia dostosowanie do specyficznych potrzeb danej uprawy.

Istnieją dwa rodzaje mikrozraszaczy: statyczne i dynamiczne. Zraszacze statyczne mają różne schematy rozmieszczenia: pełnoobrotowe lub z regulowanym kątem zraszania, które służą do utrzymywania suchego pnia drzewa. Woda jest rozprowadzana przez strumienie, a objętość wody każdego z nich to przepływ minizraszacza podzielony przez liczbę strumieni. Mikrozraszacze są wyposażone w dynamiczny krętlik, który zwykle obraca się z prędkością 3000 obr./min i rozprowadza wodę po pełnym kole. Prędkość obrotowa wytwarza krople o różnych rozmiarach, które razem tworzą równomierne zwilżanie, co zapewnia łatwiejsze wchłanianie przez glebę, a jednocześnie jest bardziej odporne na siłę wiatru.

Zalety mikrozraszaczy

Jak już wspomniano, korzyści ze stosowania mikrozraszczy w sadach jest wiele, wszystkie wynikają z innowacyjnego charakteru oraz omówionych poniżej możliwości i zalet mikrozraszaczy.

• Regulowana wielkość obszaru zwilżania – jeden zraszacz ma zdolność zwilżania o promieniu od mniej niż jednego do kilku metrów. Pozwala to na zwilżenie znacznej powierzchni z korzyścią dla uprawy.
• Precyzja i dostosowanie do nawadnianego obszaru – nowoczesne mikrozraszacze i opryskiwacze są w stanie wytworzyć rozkład rozprowadzania, który można dostosować niemal do każdego wymagania. Szeroka gama kształtów geometrycznych zapewnia konkretne rozwiązanie w każdej sytuacji. Mikrozraszacz można nawet zainstalować blisko pnia drzewa, bez ryzyka jego zwilżania, ale z gwarancją nawadniania obszaru wokół niego.
• Praktyczna instalacja – w niektórych metodach zraszacz instalowany jest na rurce PE i wisi w wymaganych odstępach i na wymaganej wysokości, zapobiegając w ten sposób uszkodzeniom powodowanym przez zwierzęta, jednocześnie zapewniając skuteczne zwilżanie i efekt mikroklimatu.

• 

  Szeroki zakres natężenia przepływu – obecnie mikrozraszacze mają natężenie przepływu od kilkudziesięciu do setek litrów na godzinę. To pozwala na precyzyjne dobranie rozwiązania dostosowanego do każdej sytuacji pod kątem: uprawy, gleby, klimatu oraz wymagań lub ograniczeń hydraulicznych.

• Tworzenie mikroklimatu – w przeciwieństwie do nawadniania kropelkowego takie metody dystrybucji wody, jak zraszacze lub minizraszacze – czy to w sadach, czy na otwartych polach – mają ukierunkowany wpływ na środowisko roślinne. Efekty te obejmują wilgoć, chłodzenie przez parowanie, ochronę przed zamarzaniem przez ciepło utajone i zamglenie.
• Integracja i rozkład materii organicznej – zraszacz jest umieszczony nad powierzchnią, dlatego woda zawsze będzie dostarczana z góry i z szerokim rozprowadzeniem. Przyczynia się to do optymalnego rozkładu materii organicznej w glebie, co jest jednym z powodów, dla których nawadnianie mikrozraszaczami jest preferowaną metodą w rolnictwie ekologicznym.
• Skrócenie czasu nawadniania – ze względu na stosunkowo wysokie natężenia przepływu ilość wody wymagana dla sadu może być dostarczona w stosunkowo krótkim czasie, zapewniając znaczne korzyści operacyjne.
• Lepsza równomierność zwilżania – należy zauważyć, że równomierne zwilżanie można osiągnąć, stosując dowolną metodę nawadniania, w tym linię kroplującą. Jednak w jej przypadku system musi działać przez długi czas. Punkt w pobliżu kroplownika nadal otrzymuje wodę w sposób ciągły, podczas gdy nie dotarła ona jeszcze do najdalszego punktu wymaganego obszaru zwilżania. Innymi słowy, każdy punkt zwilżonego obszaru otrzymuje inną objętość wody. Inaczej jest w przypadku zraszaczy – każdy punkt na nawadnianym obszarze otrzymuje taką samą ilość wody w tym samym czasie.
• Wyjątkowa skuteczność w zwilżaniu płytkiego i szerokiego profilu gleby – ta zaleta jest powiązana z poprzednią. Czasami szczególnie płytki profil gleby wymaga zwilżenia, co przy nawadnianiu kroplowym jest trudne, a nawet niemożliwe. Można to jednak łatwo osiągnąć za pomocą zraszaczy, jednocześnie zapobiegając marnowaniu cennej wody i składników odżywczych. Przykładem jest nawadnianie techniczne – jeśli hodowca chce zastosować pestycyd lub dostarczyć pożywkę, ale wymagana jest bardzo mała objętość wody, można użyć zraszaczy do pokrycia dużego obszaru w krótkim czasie i przy minimalnej ilości wody. Dzięki mikrozraszaczom zastosowane substancje docierają również do korzeni skuteczniej niż w przypadku nawadniania kroplowego.
• Skuteczność w przypadku gleb piaszczystych, lekkich lub kamienistych – gdy gleby są piaszczyste, należy dostosować sposób nawadniania, ponieważ dystrybucja wody w takich warunkach glebowych jest całkowicie odmienna niż w przypadku gleby ciężkiej. Cechy mikrozraszacza sprawiają, że jest on idealny do nawadniania gleb piaszczystych.
• Niższe wymagania filtracyjne, które zapewniają korzyści finansowe – dzięki stosunkowo szerokiej dyszy zraszacz ma mniejszą wrażliwość na zatykanie i wymagana jest mniejsza filtracja. To bardzo opłacalne także ze względu na mniejsze nakłady początkowe na system nawadniający oraz niższe koszty utrzymania filtrów.

Należy pamiętać, że komfort roślin przekłada się na optymalizację kosztów produkcji. Trudno go jednak zapewnić bez skutecznych metod dostarczania roślinom składników niezbędnych do wzrostu, dlatego dzisiejsze rolnictwo powinno inwestować w nowe technologie.

Mikronawadnianie to cała gama różnorodnych rozwiązań, które można dostosować do każdej uprawy oraz do 
wszystkich warunków klimatycznych i uprawowych.