Komunikat jagodowy z dnia 30.04.2015 – choroby i szkodniki porzeczek

Owocnica porzeczkowa

Owocnica porzeczkowa osiąga długość 5 mm, jest żółtobrązowa, ma żółte, przezroczyste skrzydła. Larwa wydłużona, pomarszczona, brunatno-biała, dorastają do 11 mm.

Zimują larwy w jedwabistych kokonach, w wierzchniej warstwie gleby, pod krzewami porzeczek. Owady dorosłe pojawiają się tuż przed kwitnieniem lubna samym początku kwitnienia, a ich wylot i lot trwa około 2 tygodnie. Masowe pojawienie się błonkówek zbiega się z pełnią kwitnienia porzeczki Roodknop. Samica składa jaja w otwarte kwiaty lub w zawiązki owocowe. Po kilku dniach wylęgają się larwy i żerują w owocach, wyjadając nasiona, a później miąższ. Wyrośnięte larwy ostatniego stadium rozwojowego opuszczają owoc, wygryzając otwór wyjściowy przy szypułce, spadają na ziemię, wwiercają się w nią. W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie szkodnika.

Owocnica porzeczkowa uszkadza zawiązki owoców. Początkowo nie różnią się one od zdrowych. Później w wyniku żerowania larw  stają się nieco większe od zdrowych, następuje ich zniekształcenie, żebrowanie, Takie owoce  wcześniej się wybarwiają i już w czerwcu opadają. Objawy te najłatwiej można zauważyć w czerwcu. Wewnątrz owocu znajduje się larwa, wyjadająca nasiona i miąższ. Odmiany wcześniej dojrzewające uszkadzane są silniej niż późniejsze.

Zwalczanie

Na zagrożonych plantacjach zaleca się zwalczać owocnicę w okresie lotu błonkówek – na początku pełni kwitnienia i powtórzyć po pełni kwitnienia porzeczki. Polecany jest Mospilan 20 SP w dawce 0,2/ha

Szara pleśń

Sprawca choroby jest polifagiem wyrządzającym duże szkody na plantacjach truskawki, maliny, borówki wysokiej, w mniejszym stopniu na porzeczkach. Jest chorobą występującą szczególnie na plantacjach zbyt zagęszczonych i w lata z dużą ilością opadów.

Grzyb występuje zarówno saprofitycznie – na martwych szczątkach roślin, jak i pasożytniczo – na ponad stu gatunkach roślin. Źródło infekcji jest więc powszechne i tylko obecność podatnego żywiciela oraz odpowiednie warunki do rozwoju grzyba decydują o masowym wystąpieniu choroby. Grzyb poraża nadziemne organy porzeczek –  liście, pędy, kwiaty, owoce. Porażone kwiaty brunatnieją i zasychają.  Z kolei silne porażenie owoców obserwuje się na plantacjach głównie w momencie ich dojrzewania (i gdy w warunkach wilgotnej pogody dochodzi do pękania owoców). Owoce gniją wówczas na krzakach jak również później podczas zbioru, w czasie transportu czy przechowywania. Choroba może wiec powodować znaczne straty w plonie.

W przypadku silnie zagęszczonych krzewów może dochodzić także do porażenia liści i młodych pędów. Na takich organach pojawiają się początkowo chlorotyczne, a potem rozległe nekrotyczne, brunatne lub brązowe plamy, które mogą powodować zasychanie liści i wierzchołków pędów. W warunkach wysokiej wilgotności porażone organy pokrywają się charakterystycznym szarym nalotem trzonków i zarodników konidialnych. Na nekrozach pojawiają się często czarne sklerocja.

Zwalczanie

Zabiegi powinny być wykonywane w lata z dużą ilością opadów w okresie kwitnienia i dojrzewania  owoców porzeczek, praktycznie do zbiorów, maksymalnie do 4x w sezonie. Niestety, rejestrację ma jedynie fungicyd Switch 62,5 WG w dawce 0,8-1,0/ha.

Profilaktyka to zapewnienie dobrego przewietrzania plantacji (odchwaszczanie i prześwietlanie krzewów), prawidłowe nawożenie azotem oraz szybkie schłodzenie owoców po zbiorze, to znacznie ogranicza straty podczas obrotu handlowego.

Wielkopąkowiec porzeczkowy

W okresie kwitnienia należy kontynuować zwalczanie wielkopąkowca, aby na zagrożonych plantacjach wykonać maksymalnie 2 zabiegi. Polecany jest Ortus 05 SC w dawce 1,5l/ha + zwilżacz  np. Flipper. Jest to konieczne, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się na plantacji rewersji porzeczki czarnej

Rewersja porzeczki czarnej

Jest to choroba wirusowa, najgroźniejsza dla porzeczki czarnej. Wirus rewersji może porażać oprócz porzeczki czarnej również czerwoną i białą, choć nie zawsze wywołuje tak wyraźne objawy jak w przypadku porzeczki czarnej. Wirus namnaża się w roślinie i systematycznie krąży z sokami porażając ją sukcesywnie. W początkowej fazie rozwoju mogą być porażone tylko 1-2 pędy. W ciągu 3-4, czasami 5 lat choroba opanowuje cały krzew.

Wyróżnia się dwa typy tej choroby: europejski (zwykły) –charakteryzujący się silną obniżką plonu i rosyjski, cechujący się zupełnym brakiem owocowania. Najbardziej szkodliwym skutkiem porażenia przez rewersje jest słabsze plonowanie chorych roślin i zmniejszenie wielkości owoców, dojrzewanie owoców chorych roślin może być nierównomierne i opóźnione.

• Plon uzyskiwany z roślin porażonych może wynosić tylko od 10-30% plonu roślin zdrowych – już po 4-5 latach od momentu zakażenia
• Ponadto w latach z przymrozkami plonowanie roślin chorych może być 3-8 x niższe niż zdrowych

Choroba powoduje też zmiany w wyglądzie liści i krzewów:

• Liście -Są one mniejsze, wydłużone i często asymetryczne, liście są  bardziej 3-klapowe, zamiast 5-klapowe, są proste u nasady, a ząbki – bardziej zaokrąglone.
• Krzewy- młode są niższe, bardziej rozłożyste, wiosną wyraźnie jaśniej zabarwione, a pojedyncze pędy silnie rozkrzewione.

Profilaktyka

Aby zmniejszyć niebezpieczeństwo wystąpienia rewersji należy:

• kupować kwalifikowany materiał szkółkarski
• dokładnie zwalczać wielkopąkowca porzeczkowego
• zachować izolację przestrzenną
• sadzić odmiany odporne na rewersję i wielkopąkowca np.: Ben Gairn, Golubka, Ceres i Polares
• konieczne są lustracje i selekcja negatywna
• po zauważeniu pierwszych niepokojących objawów chore krzewy usunąć, a także wykopać po dwa sąsiednie z obu stron

 

Barbara Błaszczyńska
Doradca Sadowniczy Agrosimex