Kompensacja ciśnienia – kiedy i dlaczego?

Prawdopodobnie każdy, kto w ostatnim czasie interesował się założeniem systemu nawadniającego na swojej plantacji lub w ogrodzie, spotkał się z pojęciem kompensacji ciśnienia. Jest to zagadnienie, którego dobre zrozumienie pozwoli podjąć właściwą decyzję i dobrać system najlepszy do warunków panujących w terenie.

Najprościej rzecz ujmując, kompensowanie to wyrównywanie, równoważenie działania. W przypadku linii nawadniających ten termin dotyczy wypływu wody z emiterów lub kroplowników umieszczonych w linii kroplującej. W dziedzinie nawadniania terminu kompensacja używa się w kontekście ciśnienia. Kompensacja ciśnienia – z ang. Pressure compensating, od którego pochodzi często spotykany w nazwach produktów skrót PC.

Kompensować, czyli wyrównywać

Na czym polega różnica między linią z kompensacją ciśnienia a zwykłą, bez kompensacji? Woda płynąca przez rurkę traci ciśnienie z każdym metrem – i dotyczy to obydwu rodzajów linii.

W przypadku linii bez PC, gdy początkowe metry uprawy są nawodnione, do kolejnych woda dociera wolniej. Jeżeli dodać do tego bardzo ważny czynnik, jakim jest niekorzystne ukształtowanie terenu (wzniesienia i zagłębienia), różnice w nawodnieniu poszczególnych odcinków mogą być ogromne. Efekt przedstawiony na grafice powoduje problemy z określeniem stopnia nawodnienia uprawy, ustaleniem czasu nawadniania, a także wpływa negatywnie na równomierne odżywienie roślin w przypadku stosowania fertygacji.

Linia kroplująca z kompensacją ma specjalne emitery, których budowa zapewnia jednolity wypływ wody na całej długości  nawadnianego rzędu. Bez względu na ukształtowanie terenu każdy metr uprawy jest tak samo nawodniony. Dodatkową korzyścią ze stosowania linii z kompensacją ciśnienia jest możliwość redukcji kosztów instalacji, ponieważ w jednym ciągu można ułożyć dłuższy odcinek linii, a co za tym idzie – zużywa się mniej rur PE, złączek itp.

Każdemu, kto staje przed wyborem elementów, z których zbudowany będzie system nawodnieniowy, zależy na podjęciu jak najlepszej decyzji. Porównywanie różnych opcji często zamiast utwierdzić w wyborze, wprowadza nowe wątpliwości.

Dlatego warto polegać na wiedzy ekspertów, mających właściwe argumenty, przemawiające za wyborem produktów z kompensacją ciśnienia – pozwalające inwestorowi zyskać pewność, czy potrzebuje tego rozwiązania na swojej plantacji, czy też nie.

Linia kroplująca z kompensacją ciśnienia – jak to działa w praktyce…

…czyli znaczenie PC w nawadnianiu i fertygacji w uprawach polowych oraz pod osłonami. Budowa i działanie produktów do nawadniania kompensujących ciśnienie zostaną omówione na przykładzie linii kroplującej Drip Net PC i kroplownika PCJ.

Realizowanie inwestycji w nawadnianie, tak jak każdej innej, wiąże się z kalkulacją kosztów. Linie kroplujące PC są znacznie droższe w stosunku do zwykłych linii kroplujących. Ma to uzasadnienie w technologii wykonania produktów do kompensowania ciśnienia. Linie kroplujące z emiterami lub kroplowniki z opcją PC wyróżniają się specjalnie zaprojektowaną budową, pozwalającą zapewnić stałe natężenie przepływu na całej długości ciągu, niezależnie od różnic w ukształtowaniu terenu. Zazwyczaj ta funkcja jest możliwa dzięki zastosowaniu elastycznych, silikonowych membran, otwierających przepływ wody dopiero po osiągnięciu określonego ciśnienia w całym odcinku linii nawadniającej.

Dzięki tej technologii można uzyskać najbardziej równomierny rozkład wody i składników odżywczych w uprawie, bez względu na jej wielkość, nachylenie lub kształt. Pozwala to na zapewnienie każdej roślinie najlepszych warunków do wzrostu, ponieważ precyzyjnie jednakowe ilości wody są dostarczane w szerokim zakresie ciśnień. To jedyna dostępna na dziś technologia umożliwiająca w 100% jednorodną dystrybucję wody i składników odżywczych na plantacjach położonych na pochyłych terenach.

Problem z równomiernym nawadnianiem jest najbardziej zauważalny na terenach pochyłych, można powiedzieć, że gołym okiem widać stopień zawilgocenia podłoża (duży w obniżeniach terenu, znikomy na wzniesieniach).

Jednak dotyka on nie tylko upraw odkrytych. Podobnie ma się sytuacja w szklarniach czy tunelach, gdzie rośliny są ustawiane w długich rzędach, a nawadnianie jest precyzyjne, najczęściej zautomatyzowane i połączone z fertygacją. Uprawy pod osłonami wymagają szczególnej pielęgnacji, a ich nawadnianie powinno charakteryzować się wyjątkową dokładnością. W trakcie wegetacji różne gatunki i w różnych stadiach rozwojowych wykazują zróżnicowany pobór wody, stąd potrzeba skutecznego sterowania procesem nawadniania.

Obecnie do dyspozycji hodowców uprawiających rośliny w szklarni czy tunelach foliowych są programy komputerowe analizujące potrzeby i sterujące utrzymywaniem wilgotności powietrza oraz podłoża na optymalnym poziomie. Tu szczególnie istotne jest jednorodne podawanie wody i składników odżywczych do każdej rośliny.

Nawadnianie z kompensacją ciśnienia – kiedy i dlaczego?

W jakiej sytuacji należy wybrać produkty do nawadniania z kompensacją ciśnienia i dlaczego warto zainwestować w nawadnianie z ich użyciem?

Bywa tak, że ma się do czynienia z uprawami idealnymi: krótkie rzędy na płaskiej powierzchni, nieskomplikowane wymagania nawodnieniowe i fertygacyjne. Wtedy wystarczającym rozwiązaniem jest linia kroplująca w wersji ekonomicznej. Jeżeli nie ma konieczności stosowania droższego rozwiązania, wówczas można sobie pozwolić na wybór optymalnego produktu w niższej cenie.

W pozostałych przypadkach produkty z kompensacją ciśnienia są najlepszym wyborem, żeby zagwarantować najwyższą wydajność poczynionych inwestycji. Produkty nawadniające z kompensacją ciśnienia należy stosować, jeżeli:

• rzędy w uprawie są dłuższe niż 80 m (średnica 16 mm, rozstaw 33/50 cm),
• teren jest nierówny,
• owoce, warzywa lub inne rośliny w szklarniach wymagają nie mniej niż 100% jednolitości dystrybucji wody i składników odżywczych.

Warto sobie uświadomić, że niezależnie od tego, co się uprawia, jedną z najtrudniejszych rzeczy jest zarządzanie kosztami i uzyskiwanie najwyższego zysku w stosunku do poniesionych nakładów. Producenci owoców ciągle poszukują nowych sposobów na obniżenie kosztów, jednocześnie konsekwentnie podnosząc wielkość i jakość plonów. Tylko precyzyjne nawadnianie i fertygacja zapewniają taką kontrolę, jakiej potrzeba, żeby każda roślina zawsze otrzymywała dokładnie taką ilość wody i składników odżywczych, jakiej wymaga.

Katarzyna Byliniak