Jak zwiększyć efektywność systemu nawadniającego

Ze względu na warunki klimatyczne w Polsce i pojawiające się deficyty wody w trakcie sezonu nawadnianie jest najlepszym sposobem systematycznego dostarczania roślinom wody oraz składników pokarmowych. System nawadniający, który jest dobrze zaprojektowany, powinien służyć jak najwydajniej.

Iwona Polewska-Jankowiak, 
Sławomir Doniec

Uzyskaj maksymalne efekty ze stosowania systemu nienawadniającego

Żywotność systemów nawodnieniowych jest zależna przede wszystkim od parametrów jakościowych wody używanej do podlewania roślin oraz od rodzaju i jakości nawozów stosowanych do fertygacji. Najlepiej, aby woda używana do nawadniania i fertygacji miała jak najniższe pH oraz niskie zawartości jonów wapnia, magnezu i żelaza. Niestety, w zdecydowanej większości gospodarstw ma ona te parametry na wysokich poziomach, stąd wiele problemów z wytrącaniem się osadów i zatykaniem kapilar systemów nawodnieniowych. W dbałości o instalację nawodnieniową najważniejsze są profilaktyka i systematyczność w działaniu – zwłaszcza w sytuacjach, kiedy stosuje się duże dawki czystej wody. Ważnym elementem jest wybór nawozów fizjologicznie kwaśnych, takich jak Rosasol, Ultrasol, Soluplant, oraz zakwaszanie cieczy roboczej przy użyciu np. Rosaphosu (tabela) lub kwasu azotowego, kwasu ortofosforowego, albo produktu Nova PeKacid. Trzeba jednak pamiętać, że kwasy azotowy i ortofosforowy są surowcami niebezpiecznymi, które należy stosować umiejętnie i ostrożnie. Nie rozwiązują też w 100% problemu zatykania się kapilar. Kwas działa głównie na obniżenie pH, neutralizuje jony wapnia, ale z jonami wodorowęglanowymi radzi sobie gorzej. Trzeba także brać pod uwagę fakt, że stosowanie wysokich dawek kwasu azotowego dostarcza zbyt dużo azotu, powodując nadmierny wzrost roślin.

Wpływ stężenia nawozu Rosaphos na pH cieczy

Stężenie nawozu Rosaphos	pH cieczy
0,1	2,90
0,2	2,70
0,3	2,60
0,4	2,52
0,5	2,47
0,6	2,43
0,7	2,39
0,8	2,36
0,9	2,33
1,0	2,33

 

Jak zadbać o czystość instalacji nawodnieniowej

Nova PeKacid to bezpieczny nawóz fosforowo-potasowy 0-60-20, zapewniający utrzymanie instalacji nawodnieniowej w czystości. Zabezpiecza instalację przed zatykaniem się kapilar osadami mineralnymi. Przez sadowników traktowany jest jako kwas fosforowy w proszku. Nova PeKacid silnie zakwasza – 1-procentowy roztwór ma pH = 2,2 oraz wysoką siłę zobojętniania roztworu (240 g Nova PeKacid neutralizuje 1eq HCO3 w 1 m3 wody). Nawóz jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie (rozpuszcza się 667 g/l). Ponadto charakteryzuje się wysoką czystością, jest wolny od chloru i sodu oraz – co najważniejsze – jest bezpieczny w kontakcie ze skórą. Systematyczne stosowanie nawozu utrzymuje instalację nawodnieniową w czystości, zabezpiecza przed zatykaniem się kroplowników osadami mineralnymi. Nova PeKacid wytrąca kwaśne węglany, powodując lepszą przyswajalność składników pokarmowych, takich jak fosfor, magnez i mikroelementy, i trwale zakwasza glebę. Jest także dodatkowym źródłem fosforu i potasu.

Produkt Nova PeKacid najlepiej stosować do pierwszych zabiegów bardzo wczesną wiosną. Rozpuścić 4–5 kg nawozu w 1 m3 wody i podawać w system nawadniający przez 15 minut. W tym czasie zaaplikować w sumie 10 m3 pożywki. W ciągu godziny powinno jej przepłynąć przez system mniej więcej 40 m3. Następnie instalację przepłukać czystą wodą.

Linie nawadniające bez osadów

Soluplant to linia innowacyjnych nawozów wieloskładnikowych wzbogaconych w polifosforany. Nawozy te zawierają odpowiednią ilość fosforu polifosforanowego, potrzebnego do zachowania linii nawadniających bez osadów mineralnych.

Polifosforany potasu:
nie tworzą związków nierozpuszczalnych (niezależnie od pH!),
rozpuszczają już istniejące osady mineralne (tworzą kompleksy z innymi kationami), dzięki czemu nie tylko zachowują drożność, ale również przywracają ją już zanieczyszczonym osadami mineralnymi liniom nawadniającym,
w większości nie ulegają dysocjacji w wodzie, a dopiero w ryzosferze – dzięki tej szczególnej właściwości fosfor z polifosforanów nie ulega uwstecznieniu w systemach nawodnieniowych.
Rośliny są zdolne do hydrolizy polifosforanów w obrębie systemu korzeniowego.

W skład serii nawozów Soluplant wchodzą trzy doskonale zaprojektowane produkty:

• Soluplant 10-36-15 – 4 MgO + mikroelementy – szczególnie polecany na początku wegetacji,
• Soluplant 21-21-21 + mikroelementy – polecany w okresie intensywnego wzrostu,
• Soluplant 8-12-33 – 4 MgO + mikroelementy – polecany w okresie wzrostu owoców.

Dawkowanie nawozów Soluplant to 1 kg/1000 l wody, 10–15 kg/ha.

 

Profilaktyka i czyszczenie systemów nawodnieniowych

CaTs Tiosiarczan wapnia jest coraz częściej stosowany przez sadowników do fertygacji borówki, malin, truskawek oraz jabłoni. CaTs Tiosiarczan wapnia jest ceniony za szybkie dostarczanie łatwo dostępnego wapnia oraz za lepsze wykorzystanie azotu, potasu, magnezu i żelaza. Jego systematyczna aplikacja zapobiega także powstawaniu osadów w instalacjach nawodnieniowych. W Hiszpanii, Belgii, Holandii i USA nawóz jest stosowany do czyszczenia instalacji nawodnieniowych z osadów powstałych w całym okresie wegetacji. Dlatego chcąc usunąć wytrącone osady wapnia i żelaza w instalacji nawodnieniowej, na koniec wegetacji warto zastosować CaTs Tiosiarczan wapnia. Zalecane stężenie to 10% (jeśli system nawadniania zawiera 1000 l, należy zastosować 900 litrów wody i 100 litrów nawozu). Efekt będzie lepszy w połączeniu z kwasem azotowym w stężeniu 0,5% (czyli na 1000 l wody 5 litrów kwasu azotowego). Taki roztwór powinien zostać w systemie przez mniej więcej 10 dni. Po tym czasie system należy przepłukać czystą wodą.

Większa 
dostępność wody

Oprócz wyżej wymienionych produktów jednym z najnowszych rozwiązań na polskim rynku przeznaczonych do stosowania m.in. z wykorzystaniem systemów nawadniania jest Aqualink. Główne zadanie tego produktu polega na uwilgoceniu gleby lub podłoża, a tym samym zwiększeniu dostępności wody w strefie korzeniowej. W ostatnich latach, kiedy w większości rejonów Polski występuje problem suszy, odpowiednio dostarczona ilość wody pod daną uprawę ma szczególne znaczenie w łagodzeniu stresów abiotycznych w roślinach, a jednocześnie wpływa na lepsze pobieranie przez nie składników pokarmowych. Mechanizm działania adiuwantu Aqualink oparty jest na zastosowaniu surfaktantu niejonowego, który zmniejsza napięcie powierzchniowe wody, powodując jej lepszą dystrybucję w profilu glebowym i w strefie korzeniowej.
Aqualink jest doskonałym produktem do systemów nawadniania. Należy rozpuścić go w wodzie, tworząc ciecz roboczą, i dokładnie wymieszać przed wprowadzeniem do systemu nawadniania. Nie należy przekraczać stężenia 0,2% preparatu w cieczy roboczej. 
Aqualink przeznaczony jest również do zabiegów obejmujących oprysk gleby oraz jej zraszanie. W przypadku takiego zastosowania rekomendowana dawka to 2 l/h, a przy każdej następnej aplikacji produktu można ją zmniejszyć do 1 l/ha. Należy pamiętać o zachowaniu minimum 30-dniowej przerwy pomiędzy zabiegami.
W przypadku mieszania wielu produktów Aqualink należy dodać do mieszaniny jako ostatni.

W dbałości o instalację nawodnieniową najważniejsze są profilaktyka i systematyczność w działaniu – zwłaszcza w sytuacjach, kiedy stosuje się duże dawki czystej wody.