Jak zabezpieczyć drzewa owocowe przed przymrozkami

Wiosna, jak każda pora roku, niesie określone wyzwania sadownikom. Susza i przymrozki są niestety zjawiskami występującymi w każdym sezonie. A zatem, prowadząc uprawy, należy być przewidującym i przygotowanym na takie sytuacje. W przypadku przymrozków trzeba wiedzieć, kiedy stanowią największe zagrożenie dla roślin oraz jak zapobiegać ich skutkom lub je łagodzić, by zapewnić prawidłowy rozwój drzew.

Iwona Polewska-Jankowiak

Przymrozki w sadzieWiosenne przymrozki to jedno z tych zjawisk, które wywołują u roślin silny stres. Charakteryzują się one nagłym wystąpieniem temperatur ujemnych, na poziomie od -1°C do nawet -10°C przy gruncie. Najbardziej zagrażają drzewom, gdy mają miejsce w okresie ich kwitnienia. Wówczas ryzyko uszkodzenia kwiatów jest bardzo duże. Skutki mogą być tym gorsze, im niższa temperatura została odnotowana i im dłużej się utrzymywała.

Odporność na niskie temperatury jest pojęciem względnym

Warto podkreślić, że różne gatunki i odmiany drzew cechuje inna, wyższa lub niższa tolerancja na niskie temperatury. Do gatunków mniej odpornych należą drzewa pestkowe (m.in.: śliwy, brzoskwinie, czereśnie). Natomiast nieco wyższą odporność mają drzewa ziarnkowe (jabłonie, grusze). Oczywiście odporność jest pojęciem względnym. Jeśli drzewa są w fazie kwitnienia, a kwiaty są rozwinięte, to temperatura -2°C powoduje ich uszkodzenie, zamieranie i usychanie. Ale w momencie, gdy na drzewach są już zawiązki, wystarczy tylko -1°C, aby je trwale uszkodzić.

Sprawdzone metody zabezpieczania drzew i krzewów przed przymrozkami

Są różne sposoby zabezpieczania drzew i krzewów przed przymrozkami. Podstawą jest oczywiście monitorowanie prognozy pogody, aby móc odpowiednio wcześnie przystąpić do tego procesu. Choć żadna z metod nie daje gwarancji 100% skuteczności, to pozwalają one uchronić przed przemrożeniem znaczną część upraw.

Do sprawdzonych i powszechnie wykorzystywanych rozwiązań zaliczają się:

  •  odymianie,
  •  ogrzewanie powietrza w sadzie poprzez palenie ognisk,
  •  zraszanie (deszczowanie) i zamgławianie,
  •  zabezpieczanie (na min. 48 godz. przed) produktami nawozowymi, które zwiększają odporność i wytrzymałość drzew na ekstremalne warunki.

Klucz do sukcesu w ochronie przed przymrozkami

Dla upraw stresogenne są nie tylko przymrozki, ale także m.in. susza, zalanie gleb czy uszkodzenia mechaniczne powodowane przez wiatr. Powszechnie wiadomo, że naturalną odporność roślin na różnego rodzaju stresy, mogące wpływać na ilość i jakość plonu, zwiększa ich dobre odżywienie. Na które składniki pokarmowe w tym kontekście warto zwrócić szczególną uwagę? Oczywiście można powiedzieć, że na wszystkie, bo każdy makro- i mikroelement odgrywa określoną rolę w rozwoju roślin. Jeśli jednak chodzi o zabezpieczenie ich przed negatywnymi skutkami przymrozków, to należy wskazać cynk. Wczesnowiosenne zabiegi preparatem Zinc 750 (600 g Zn/l) w dawce 1 l/ha wzmacniają odporność roślin na niskie temperatury i uszkodzenia mrozowe.

Jeżeli niskie temperatury utrzymują się przez kilka lub kilkanaście dni, dochodzi do zaburzeń w gospodarce energetycznej roślin. Ich pierwszym objawem jest spadek syntezy chlorofilu, a w konsekwencji oznacza ograniczenie aktywności fotosyntezy i mniejszą produkcję asymilatów – podstawowych składników budulcowych komórek roślinnych. Ponieważ pobieranie i transport składników pokarmowych są procesami wysokoenergetycznymi, przy osłabionym systemie korzeniowym roślina nie ma energii, żeby pobrać z gleby odpowiednią ilość składników i przetransportować do miejsc, w których są potrzebne. W takich sytuacjach kluczowe jest nawożenie dolistne fosforem i magnezem, czyli zastosowanie nawozów Rosaleaf żółty, Rosaphos, Ultrasol PROP 13-40-13, Rosasol 8-50-12, ASX Fosfor plus.

W obliczu wiosennych przymrozków ważne jest przed ich wystąpieniem podniesienie koncentracji potasu w pędach, liściach i pąkach kwiatowych drzew, poprzez podanie nawozów Metalosate Potassium, Rosaleaf czerwony. Należy też zastosować preparaty o działaniu biostymulującym i wzmacniającym rośliny, np.  Maral (1–1,5 l/ha), ASX Krzem plus (0,5 l/ha), oraz aktywizujące proces fotosyntezy, np. ASX Tytan plus (0,2 l/ha).

W celu zwiększenia efektywności nawożenia dolistnego w okresie wiosennych chłodów niezbędne jest dodawanie do nawozów dolistnych NPK i mikroelementowych preparatów aminokwasowych, takich jak Protaminal. Zawiera on 12% aminokwasów pochodzenia roślinnego, otrzymywanych w procesie hydrolizy enzymatycznej. W tym zestawie znajduje się kwas glutaminowy, dlatego nawóz wykazuje doskonałe właściwości zmniejszające antagonizm jonowy między składnikami pokarmowymi, przyspiesza ich wnikanie i transport w roślinie. Protaminal stosuje się w dawce 1–2 l/ha.

Powszechnie wiadomo, że dobre odżywienie roślin zwiększa ich naturalną odporność na różnego rodzaju stresy, które mogą wpływać na ilość i jakość plonu.