Instalacja nawadniająca w sadzie czereśniowym – co wybrać?

Uprawa czereśni to dość trudne przedsięwzięcie, wymagające wiedzy i zaangażowania. Aby zapewnić drzewku zdrowy wzrost i bogate plony, należy poznać jego potrzeby. Jednym z najważniejszych czynników wzrostu, niezbędnym każdej uprawie, jest woda. Czereśnie pod tym względem są wymagające, dlatego w sadach – nowo zakładanych i istniejących – warto rozważyć montaż systemów nawadniających, a nawet do fertygacji.

Katarzyna Byliniak

Owoce czereśni są dla konsumentów atrakcyjne, zarówno pod względem smakowym, jak i odżywczym. Niestety, drzewa są wrażliwe na choroby, szkodniki i przymrozki, co zwykle przekłada się na wysoką cenę owoców, różniącą się w zależności od sezonu i sytuacji klimatycznej. Coroczne wysokie plony są możliwe, ale wymagają od sadownika dużej specjalistycznej wiedzy. Pewne jest to, że bez wody trudno osiągnąć wymaganą rynkowo jakość owoców czereśni.

Potrzeby wodne czereśni

Dla zapewnienia czereśniom odpowiedniej ilości wody w polskich warunkach klimatycznych niezbędne są roczne opady w granicach 500–600 mm. Niestety, w wielu rejonach naszego kraju są one znacznie niższe. Dodatkowym problemem jest coraz częstsze występowanie długich okresów bezopadowych.

Nawadnianie czereśni powinno być prowadzone przede wszystkim za pomocą systemów kroplowych i systemów minizraszania podkoronowego. Deszczownie mogą być używane do ochrony drzew przed przymrozkami wiosennymi.

System nawadniania 
kroplującego w sadzie czereśniowym

Z uwagi na bardzo oszczędne gospodarowanie wodą system nawodniania kroplującego jest szczególnie polecany przy ograniczonym wydatku źródła wody. Na glebach lekkich zaleca się stosowanie linii kroplujących w rozstawie co 40–50 cm, natomiast na glebach ciężkich rozstawa ta może wynosić nawet 60 cm.

W pierwszym roku po posadzeniu drzewek linię kroplującą układa się wzdłuż rzędu, w pobliżu pni. Ze względu na stosunkowo duże rozmiary koron drzew od 3. roku po posadzeniu należy stosować dwie linie kroplujące na jeden rząd, a z czasem zwiększyć ich liczbę do 4. Linie kroplujące należy rozkładać po obu stronach rzędu, w odległości 30–40 cm od pni drzew.

Na terenie płaskim stosuje się tańsze emitery bez kompensacji ciśnienia. Natomiast na tereny pagórkowate przeznaczone są linie kroplujące z kompensacją ciśnienia, zapewniające niezbędną równomierność nawadniania. Podstawową wadą systemów nawadniania kroplowego 
jest wrażliwość kroplowników na zanieczyszczenie wody.

Gold-drip to linia kroplująca o grubej ściance (1,1 mm) z kroplownikiem cylindrycznym z systemem samoczyszczącym o przepływie turbulentnym. Może być stosowana na płaskim terenie (model Super – zaawansowana i ekonomiczna wersja, z krótkim, 3-otworowym dripperem) lub przy mocnych pochyłościach (model PC). Gold-drip nadaje się zwłaszcza do instalacji systemów nawadniających w uprawach wieloletnich, właśnie takich jak czereśnie.

Instalacja nawadniająca – Zraszacze podkoronowe

Działanie systemu zraszania podkoronowego polega na zraszaniu powierzchni gleby tylko w pobliżu drzew czereśni. W systemach minizraszania woda wydatkowana jest poprzez małe, wykonane z tworzywa sztucznego emitery (minizraszacze o wydatku 20–200 l/h). Zależnie od rodzaju zastosowanej wkładki uderzeniowej minizraszacze emitują wodę w postaci kropel lub strumieni. Rodzaj wkładki wpływa także na kształt zwilżanej powierzchni. W przypadku tych systemów emitery umieszcza się w rzędach drzew lub w ich pobliżu. System minizraszania podkoronowego wymaga stosunkowo dobrego filtrowania wody, ponieważ dysze niektórych minizraszaczy mają średnicę poniżej 1 mm. Minizraszacze podkoronowe stosowane są przede wszystkim w sytuacji występowania bardzo wysokiej zawartości żelaza w wodzie lub w sadach uprawianych na glebach bardzo lekkich.

Hadar 7110 NaanDanJain to mikrozraszacz do nawadniania podkoronowego o modułowej konstrukcji. Ogromną zaletą jest łatwość jego montażu i modyfikacji. Urządzenie charakteryzuje się różnymi zakresami zwilżania oraz doskonałą dystrybucją wody. Stabilna szpilka i wężyk z wpinką ułatwiają swobodne rozmieszczanie Hadarów. Do nawadniania czereśni odpowiednia będzie dysza czarna 0,8 mm o wydajności 33 l/h z rozpylaczem mgiełkowym (rozmiar 2.0) lub mikrozraszaczem (rozmiar 2.2).

Instalacja nawadniająca – Deszczowanie

Minizraszacze umieszczane ponad koronami drzew mogą służyć do ochrony kwiatów i zawiązków owocowych przed przymrozkami wiosennymi. Aby uzyskać prawidłową równomierność zraszania, rozstawa zraszaczy powinna być równa promieniowi ich zasięgu. Deszczowanie roślin w okresie występowania przymrozków może zapobiegać uszkodzeniu kwiatów nawet przy spadku temperatur do -5°C. W instalacjach przeciwprzymrozkowych montowane są specjalne zraszacze, w których sprężyny przykryte są pokrywkami z tworzywa. Przy projektowaniu instalacji do ochrony roślin przed przymrozkami należy pamiętać, że intensywność zraszania nie powinna być mniejsza niż 3,5 mm/m2/h (35 m3/ha/h).

233B NaanDanJain to metalowy udarowy zraszacz z gwintem ¾” (GW lub GZ). Odpowiedni do nawadniania w warunkach niskiej temperatury w sadach, m.in. czereśniowych. Oferuje wysoką dystrybucję wody i maksymalne zasięgi między 29 a 32 m. Czerwona zaślepka całkowicie uszczelnia i chroni sprężynę napędową przed potencjalnymi uszkodzeniami powodowanymi przez mróz.

Artykuł powstał na pdstawie książki: „Metodyka Integrowanej Produkcji Czereśni” (wydanie drugie zmienione); Warszawa, luty 2020 r., opracowanie zbiorowe Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach pod kierunkiem dr Agaty Broniarek-Niemiec dla: Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa (https://piorin.gov.pl).