Dochodowy sad Gali – porady
Wśród sadowników od jakiegoś czasu, a szczególnie po ostatnim sezonie, nie cichną dylematy na temat tego, co sadzić – czy Galę? A jeśli tak, to którą, i jak to zrobić, żeby osiągnąć wysoką wydajność i jakość?
Zaledwie kilka lat temu wiele osób twierdziło, że Gali w Polsce nie warto uprawiać – nie ma wydajności, jest wymagająca, a raka i tak się nie opanuje. Ale to były czasy, kiedy jeszcze „standardowe” odmiany jabłoni były dochodowe. Obecnie sytuacja wygląda tak, że są Gala i Red Delicious oraz cała reszta odmian. W tych okolicznościach najlepsi sadownicy bardzo szybko doszli do perfekcji w uprawie Gali. Oczywiście nie jest to tak łatwe, jak chociażby w przypadku odmian Idared, Ligol czy Gloster, ale możliwe. Pozostaje zatem kolejne pytanie: który klon Gali sadzić? Ale na nie muszą już udzielić odpowiedzi handlowcy…
Nie ma gotowej recepty na sukces, jednak zawsze warto zrobić wszystko, co w naszej mocy, żeby dać sobie szansę na powodzenie. Tak jest w przypadku Gali. Już na starcie muszą zostać wzięte pod uwagę najważniejsze czynniki konieczne w intensywnej uprawie tego gatunku, takie jak:
- nawożenie,
- odpowiedni klon oraz jakość materiału szkółkarskiego,
- wybarwianie owoców.
- ochrona przed rakiem drzew owocowych,
- system sadzenia,
- przerzedzanie,
- nawadnianie,
Nawożenie
Gala jest odmianą drobnoowocową, obficie plonującą, która ma dość wysokie zapotrzebowanie na azot i potas. W sumie, w całym sezonie wegetacyjnym, przy obfitym plonowaniu, należy zaaplikować około 150 kg czystego azotu i potasu na hektar. Poza tym doskonałym rozwiązaniem nawożenia uzupełniającego jest fertygacja, dzięki której można szybko uzupełniać niezbędne składniki.
Program nawożenia Gali
| Opcja I | Opcja II |
|---|---|
| Rosafert 15-5-20, 400–500 kg/ha – koniec marca/początek kwietnia |
Saletrzak lub Salmag 250 kg/ha – koniec marca/początek kwietnia |
| Saletra wapniowa (Czeska/Tropicote) 200–250 kg/ha – koniec kwitnienia |
Siarczan potasu 200–250 kg/ha – początek kwietnia |
| Qrop Complex Top K (saletra potasowa) 150 kg/ha – czerwiec |
Saletra wapniowa (Czeska/Tropicote) 200–250 kg/ha – koniec kwitnienia |
| Fertygacja: saletra wapniowa 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
Qrop Complex Top K (saletra potasowa) 150 kg/ha – czerwiec |
| Fertygacja: Rosasol 8-17-41 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
Fertygacja: saletra wapniowa 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
| Fertygacja: saletra wapniowa 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
Fertygacja: Rosasol 8-17-41 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
| Fertygacja: Ultrasol 12-12-36 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
Fertygacja: saletra wapniowa 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
| Fertygacja: Ultrasol 12-12-36 15 kg/ha – wzrost zawiązków |
Odpowiedni klon
Planując posadzenie kwatery Gali, należy zwrócić szczególną uwagę na klon/mutację, którą się wybiera. Obecnie w szkółkach i sadach europejskich występuje wiele klonów tej odmiany. Główną cechą odróżniającą je od siebie jest typ wybarwienia owoców oraz podatność na regresję. Krótko mówiąc, im bardziej wyraźny paskowany rumieniec na owocu, tym większe prawdopodobieństwo postępowania regresji i problemów z wybarwianiem się plonów. Natomiast klony o rozmytym rumieńcu, które nie są podatne na regresję, są mniej chętnie kupowane przez sieci handlowe na całym świecie. Te, które obecnie wydają się obiecujące, to: Schnico, Royal Beaut Proselcet, Brookfield. Inną sprawą jest jakość drzewek, i nie chodzi tu tylko o kształt, wielkość i ilość pędów bocznych – co jest bardzo ważne – ale przede wszystkim o zdrowotność materiału szkółkarskiego. Bo co sadownikom po pięknych, wyrośniętych drzewkach, z których można zebrać 20–30 ton owoców/ha w drugim roku, jeśli taka uprawa „zraczeje” i będzie do usunięcia po 5–6 latach. Tylko w sadach wyrównanych pod względem zdrowotności można osiągać wysokie i regularne plony.
Gala jest odmianą drobnoowocową o średniej sile wzrostu drzew. Trzeba o tym pamiętać, sadząc drzewka na podkładkach karłowych (M9), szczególnie na glebach lekkich i bardzo lekkich. Tam należy sadzić je głębiej niż dotychczas. To zapewni lepszy wigor drzew, dzięki czemu będą one bardziej odporne na choroby kory i drewna oraz mrozy zimowe, a owoce będą większe. Również przerzedzanie chemiczne jest skuteczniejsze w przypadku drzew o lepszym wigorze.
Wybarwianie owoców
Największy popyt jest na owoce Gali z rumieńcem paskowanym, ale najlepiej, żeby pokrywał on jabłko w min. 70%. Bardzo ważnym zabiegiem wpływającym na tworzenie się intensywnego rumieńca jest przerzedzanie. Po pierwsze poprawia ono dostęp światła do poszczególnych owoców, a po drugie – przy prawidłowej proporcji owoców do liści zaopatrzenie tych pierwszych w asymilaty jest odpowiednie, dzięki czemu produkcja antocyjanów odpowiedzialnych za wybarwianie się owoców i gromadzenie się w nich cukrów jest na właściwym poziomie. Dodatkowym wsparciem w tworzeniu się rumieńca na jabłkach są zabiegi wykonywane w okresie przedzbiorczym z użyciem nawozów fosforowych, takich jak Rosafos, Rosaleaf Żółty lub Rosasol 8-50-12.
Ochrona przed rakiem drzew owocowych
Do niedawna sadownicy twierdzili, że nie da się skutecznie ochronić upraw przed Nectrią. I rzeczywiście tak było do czasu, kiedy ochrona polegała głównie na wycinaniu, czyszczeniu i malowaniu ran rakowych. Brakowało natomiast profilaktyki. Obecnie, dzięki większej świadomości sadowników, w wyniku rosnącej powierzchni nasadzeń Gali, w wielu sadach ochrona przed tą chorobą jest coraz bardziej skuteczna. Należy sobie uświadomić, że ochronę zapobiegawczą trzeba rozpocząć już na samym początku, po posadzeniu młodego sadu. Poza tym konieczne jest jak najszybsze usuwanie z sadu źródeł choroby, czyli drzew, które są mocno porażone, nierokujące dobrze. Ochronę chemiczną należy rozpocząć jesienią, ponieważ w tym okresie dochodzi do najsilniejszych infekcji poprzez rany po szypułkach oraz poliściowe, i kontynuować wiosną:
- jesienią, bezpośrednio po zbiorach – Viflo Chitosol Silver, 5 l/ha (dawniej rejestrację miał Topsin),
- jesienią tuż po opadnięciu liści – jeden z preparatów miedziowych w górnej dawce, np. Miedź Plus,
- wiosną, bezpośrednio po cięciu – Viflo Chitosol Silver, 5 l/ha,
- wiosną, na początku wegetacji – Topsin/Tiptop, 1,5 l/ha,
- wiosną, na początku wegetacji, w fazie pękania pąków – dwa zabiegi jednym z preparatów miedziowych przy okazji ochrony przed parchem – Nordox, Miedź Plus, Cuproflow, Neoram, Funguran A Plus NEW, w górnej dawce,
- po ewentualnym gradobiciu – Topsin/Tiptop, 1,5 l/ha.
Ktoś powie, że dużo tych zabiegów, i to nierealne. Jednak od kilku lat w wielu sadach, w których prowadzony jest tak intensywny program, porażenie Gali oraz innych odmian rakiem jest na minimalnym poziomie.
Przerzedzanie
Jeśli ktoś zamierza sadzić Galę, ale nigdy nie przerzedzał zawiązków i boi się z tym zmierzyć, to lepiej niech zrezygnuje z uprawy tej odmiany. Dlaczego? Ponieważ Gala nieprzerzedzana nadaje się głównie na przemysł.
Gala plonuje obficie i corocznie. Nawet w latach, kiedy występowały przymrozki, wymagała przerzedzania. Może mniej intensywnego niż standardowo, ale jednak. W sezonie 2018, wyjątkowo sprzyjającym plonowaniu, Galę trzeba było przerzedzać dwu-, a nawet trzykrotnie, aby osiągnąć sukces. Należy pamiętać, że przerzedzanie kwiatów/zawiązków, oprócz większej średnicy owoców, pozwala również osiągnąć dużo lepsze ich wybarwienie oraz wpływa na plonowanie. Z Gali prawidłowo przerzedzanej z łatwością można uzyskać
60–80 ton owoców/ha. Program przerzedzania Gali (w latach bardzo obfitego owocowania):
- zabieg w drugiej fazie kwitnienia – ATS Tiosiarczan Amonu, 15 kg/ha,
- zawiązki 10–12 mm – Globaryll, 1,5 l/ha + Gibb Plus, 0,5 l/ha; uwaga: jeśli jest nieodpowiednia temperatura, by zastosować Globaryll, używa się preparatu Brevis, 1,5 kg/ha,
- jeżeli to konieczne – robi się korektę ręczną.
Robert Binkiewicz