Dlaczego warto stosować Krzem? Jak wybrać dobry preparat krzemowy?

W uprawie roślin w ciągu cyklu produkcyjnego pojawia się wiele różnych problemów. Jedne są związane z przebiegiem pogody, inne z presją chorób grzybowych czy insektów. Warto zatem wiedzieć, że jest na nie jedno znakomite rozwiązanie – krzem. Ale nie byle jaki!

Iwona Polewska-Jankowiak

Stymulacja roślin krzemem ma ogromny wpływ na ich prawidłowy rozwój, metabolizm, odporność na ataki patogenów, a nawet ogranicza żerowanie owadów ssąco-kłujących. Pierwiastek ten wzmacnia naturalną odporność mechaniczną całych roślin i – co najważniejsze – owoców, wpływając na ich tkankę zewnętrzną. Krzem zwiększa również wytrzymałość roślin na czynniki stresowe. Zastosowanie nawozu krzemowego wpływa pozytywnie na trwałość owoców i ogranicza powstawanie ich uszkodzeń podczas zbioru i transportu. Owoce są jędrne, błyszczące i twarde.

Znaczenie krzemu w życiu roślin

Krzem jest pierwiastkiem występującym w największych ilościach w skorupie ziemskiej. Stanowi główny składnik wszystkich frakcji granulometrycznych gleb. Występuje w formie bezpostaciowej krzemionki (SiO2), nierozpuszczalnej w roztworze glebowym, w glinokrzemianach i substancji organicznej. 
Pomimo dużej zawartości w glebie w formie krzemionki (SiO2) jest pierwiastkiem niedostępnym dla większości roślin uprawnych. Krzem jest pobierany przez rośliny głównie w formie monomerów kwasu ortokrzemowego H4SiO4, a jego akumulacja zależy od gatunku rośliny. Najlepszym sposobem pokrycia zapotrzebowania roślin na ten pierwiastek jest dokarmianie nalistne preparatami krzemowymi, które pozytywnie wpływają na wiele czynników związanych z rozwojem roślin – na ich procesy metaboliczne i fizjologiczne.

Krzem w życiu roślin odgrywa istotną rolę, polegającą głównie na tworzeniu mechanizmów obronnych przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi. Dobrze znana jest rola krzemu w tworzeniu mechanicznej lub fizycznej bariery w ścianach komórkowych, przestrzeniach międzykomórkowych oraz wewnątrz komórek. Krzem wzmaga syntezę barwników asymilacyjnych, a nawożenie nalistne tym składnikiem może prowadzić do zwiększenia zawartości chlorofilu w tkance asymilacyjnej roślin oraz intensyfikować proces syntezy cukrów. Rośliny pobierające większe ilości krzemu charakteryzują się bardziej oszczędną gospodarką wodną i mniejszym współczynnikiem transpiracji. Mają też mniejsze zapotrzebowanie na wodę, gdyż ograniczone są jej straty w wyniku parowania. Stosowanie krzemu łagodzi skutki fitotoksycznego nadmiaru niektórych jonów w środowisku korzeniowym, takich jak glin, mangan, sód, oraz metali ciężkich (ołów, kadm, cynk, rtęć), a także minimalizuje efekty zasolenia gleby.

Zabiegi preparatami krzemowymi zwiększają odporność roślin na czynniki stresowe poprzez wzrost mechanicznej odporności tkanek, a także udział krzemu w tworzeniu specyficznych związków stymulujących odporność, w tym nabytą odporność systemiczną (ang. SAR). Efektem poprawy funkcjonowania organizmów roślinnych odżywianych nalistnie krzemem może być wzrost ilościowy plonu oraz poprawa jego jakości.

Najlepszym przykładem są uprawy truskawki, borówki czy jabłka, gdzie trzykrotna aplikacja w trakcie sezonu stymulatora ASX Krzem plus w dawce 0,5 l/ha wpłynęła na poprawę jakości i trwałości owoców (patrz tabela i wykres).

Wpływ nawożenia dolistnego nawozem ASX Krzem plus na plonowanie truskawki i jakość owoców odmiany Elsanta, Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice, 2018 rok

Kombinacje

Plon ogólny (kg/100 roślin)

Plon handlowy (kg/100 roślin)

Zbiór owoców

Zbiór owoców

I

II

III

IV

V

Suma

I

II

III

IV

V

Suma

ASX Krzem plus

4,38a

22,08a

11,18a

11,80a

6,78a

56,22a

4,38a

22,08a

11,18b

10,92b

5,32b

53,88b

Kontrola

4,52a

23,00a

10,07a

10,90a

6,01a

54,50a

4,52a

23,00a

7,58a

7,53a

3,08a

45,71a

Jak wybrać dobry 
preparat krzemowy?

Na rynku dostępnych jest nawet kilkanaście preparatów ze związkami krzemu. Niestety, nie wszystkie są tej samej, wysokiej jakości. Warto zatem dokładnie zapoznać się z etykietami rejestracyjnymi i porównać informacje, które podaje producent lub podmiot wprowadzający produkt do obrotu. Należy zwrócić uwagę na:

• formę krzemu – jedyna przyswajalna przez rośliny sadownicze, warzywnicze i rolnicze w formie oprysku dolistnego czy przez korzeń to postać kwasu ortokrzemowego. Jeśli na etykiecie jest informacja, że krzem jest w formie kwasu ortokrzemowego, a jednocześnie pH produktu jest powyżej 5, to oznacza, że nie jest to jedyna forma krzemu w tym produkcie! Taka informacja mówi, że tylko część pierwiastka może być w formie kwasu ortokrzemowego, a reszta w innej, np. niedostępnego krzemianu.
• ilość krzemu (Si) rozpuszczalnego w wodzie – to kolejny parametr, który będzie miał wpływ na skuteczność zabiegu – im więcej – tym lepiej.
• rejestrację – wiarygodne produkty to takie, które są zarejestrowane i dopuszczone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, mają numer rejestracji, co jednocześnie oznacza, że w produkcie jest na 100% zagwarantowana deklarowana ilość składnika.

Czy ten krzem działa?

Zabiegi krzemem nie zawsze od razu dają widoczne efekty, jak to ma miejsce np. w przypadku zastosowania azotu, dlatego należy uzbroić się w cierpliwość. Działanie krzemu będzie widoczne w trakcie zbiorów i w okresie przechowywania. Preparaty krzemowe mogą wymagać serwisu posprzedażowego, podczas którego przedstawiciel/doradca w fachowy sposób wskaże efekty i korzyści.

Wybierając preparat krzemowy, należy kierować się przede wszystkim jego jakością. Mając na uwadze to, że krzem pobierany jest przez rośliny głównie w formie monomerów kwasu ortokrzemowego H4SiO4, trzeba sięgać po produkty z pierwiastkiem w takiej właśnie postaci. Ponadto krzem w formie kwasu ortokrzemowego można aplikować z innymi preparatami w jednym zabiegu (tylko ta forma ma bardzo niskie pH (< 4), co daje możliwość stosowania jej w mieszaninach zbiornikowych).

ASX Krzem Plus – Skuteczny i z rejestracją

Jednym z najskuteczniejszym preparatów krzemowych na rynku jest ASX Krzem plus – produkt z pełną rejestracją ministerialną jako stymulator wzrostu roślin. ASX Krzem plus zawiera 2,2% krzemu (Si) w postaci kwasu ortokrzemowego rozpuszczalnego w wodzie, 0,45% boru (B) i 1,1% miedzi (Cu) – łatwo dostępnych dla roślin – oraz 80% substancji organicznej w suchej masie. Stymulator aktywizuje procesy życiowe oraz mechanizmy obronne roślin w sytuacjach stresowych, a tym samym zwiększa plonowanie roślin oraz poprawia jakość plonu. Jest przeznaczony do stosowania w uprawach polowych roślin rolniczych oraz w uprawach sadowniczych i warzywniczych, na wszystkich typach gleb.

Wybierając preparat krzemowy, należy kierować się przede wszystkim jego jakością. Mając na uwadze to, że krzem pobierany jest przez rośliny głównie w formie monomerów kwasu ortokrzemowego H4SiO4, trzeba sięgać po produkty z pierwiastkiem w takiej właśnie postaci.

ASX Krzem plus – stosowanie

Stymulator wzrostu roślin powinien być aplikowany zgodnie z podstawowymi praktykami i wytycznymi stosowania nawozów nalistnych. 
Ze względu na możliwość podawania nawozu ASX Krzem plus z innymi produktami jest on zaliczany do najlepszych produktów na rynku.

• Dawka: 0,5 l/ha.
• 
Sposób dodawania do zbiornika: ASX Krzem plus zawsze pierwszy, przy włączonym mieszadle.