Borówka wysoka – jak efektywnie uprawiać borówkę

W ostatnich latach dynamicznie zwiększa się areał borówki wysokiej w Polsce. Rośnie także popyt na jej owoce. Niemniej bardzo wysoka podaż, jaka była w sezonie 2021, przełożyła się na niskie ceny. Nie tylko duża ilość, ale i niska jakość owoców wpłynęła znacząco na obniżenie opłacalności produkcji. Mimo wszystko wielu plantatorom udało się osiągnąć sukces i zadowalający wynik finansowy nawet w takim sezonie. Jak podejść do uprawy borówki w najbliższych latach, by okazała się jak najbardziej opłacalna? Odpowiedź w poniższym artykule.

Tomasz Domański

Planując założenie plantacji borówki, przede wszystkim należy się zastanowić nad rynkiem zbytu dla tych owoców i siłą roboczą, niezbędną przy pielęgnacji roślin i zbiorach. Obsadzanie kolejnych hektarów wcale nie musi się okazać równoznaczne z uzyskaniem wyższych dochodów. Obecnie taką sytuację obserwuje się w uprawie jabłoni – bardzo duży areał tego gatunku spowodował nadprodukcję owoców i ich dramatycznie niskie ceny. Aby w przyszłości uniknąć takiej sytuacji w uprawie borówki, należy z rozwagą powiększać dotychczasowe i zakładać nowe plantacje. Warto modernizować istniejące już uprawy, zwiększając jakość i ilość zebranych owoców kosztem kolejnych, nowych nasadzeń.
Trzeba też brać pod uwagę to, że nie każde stanowisko i gleba nadają się pod uprawę borówki. Owszem, niektóre miejsca można zaadaptować pod tym kątem, ale jakim kosztem? Nakłady są bardzo wysokie, a rośliny na takim stanowisku często i tak rosną słabo, wydają niskie plony słabej jakości. Wybór odpowiedniego stanowiska pod uprawę borówki pozwoli uniknąć wielu problemów przez cały okres prowadzenia plantacji.

Dotrzymaj kroku 
– zakładać czy wymieniać?

Wymagania odbiorców z zagranicy stale rosną, chcą oni borówki wysokiej jakości i utrzymania jej przez cały okres dostawy. Zmieniają się też oczekiwania co do odmian dostarczanych przez producentów. Prawdopodobnie w przyszłości odmiany borówki takie jak Nelson, Patriot, Spartan, Bluegold, a nawet Bluecrop i Chandler nie znajdą nabywców na europejskim rynku. Warto wziąć to pod uwagę i zamiast sadzić nowe kwatery, wymienić te najstarsze, z mało perspektywicznymi odmianami. W Polsce pojawia się coraz więcej nowych odmian, poszukiwanych na rynku europejskim. Odbiorcy z zagranicy oczekują jednorodnych partii owoców, które będą jędrne, chrupkie, niekoniecznie o największym kalibrze. Borówka musi w pełni zachowywać swoje walory przez całą drogę do konsumenta ostatecznego.

Podnieś jakość owoców borówki

Wysoka jakość wpisuje się w standardy produkcji owoców borówki. To główny czynnik, który przewija się w rozmowach handlowych z odbiorcami.
Lato w sezonie 2021 obfitowało w częste i bardzo intensywne opady deszczu, zwłaszcza w centralnej Polsce. Ponadto występowały opady gradu, które niszczyły rośliny i owoce. Aby zapewnić najwyższą jakość plonów, plantatorzy powinni myśleć o przenoszeniu upraw pod osłony. Także montowanie siatek osłaniających plantację zabezpieczy owoce przed gradem oraz przed ptactwem, które może wyrządzić bardzo duże szkody i spowodować straty w plonie. Kolejnym rozwiązaniem, które pozwoli ochronić owoce przed deszczem, a co za tym idzie – zabezpieczyć je przed pękaniem, jest budowa tuneli lub daszków osłaniających. Ponadto umożliwia ono zrywanie owoców w trakcie opadów lub wcześnie rano, gdy występuje silna rosa. Owoce spod osłon są suche, a odbiorcy mają zapewnioną ciągłość dostaw, mimo niesprzyjających warunków pogodowych.

Jak nawozić borówkę

Duży wpływ na jakość owoców borówki ma również odpowiednie nawożenie wapniem i krzemem. Dlatego wielu plantatorów sięga po nawozy Metalosate Calcium i ASX Krzem plus. Pierwszy to nawóz dolistny, który znacząco poprawia zaopatrzenie roślin w wapń w bardzo krótkim czasie. Należy go stosować już w fazie pełni kwitnienia, w dawce 2 l/ha, a następnie 2–3 razy co mniej więcej dwa tygodnie. Nawozy z serii Metalosate są skompleksowane aminokwasami pochodzenia roślinnego, co znacząco skraca czas, w jakim roślina jest w stanie pobrać składniki pokarmowe – ich wykorzystanie sięga 90% w ciągu zaledwie 3–4 godzin. Metalosate Calcium znacząco poprawia zaopatrzenie owoców w wapń, który pozytywnie wpływa na ich jędrność, a co za tym idzie – przydatność handlową. Składnik ten zapobiega także pękaniu owoców.

Krzem natomiast zwiększa odporność roślin na niekorzystne warunki pogodowo-środowiskowe, m.in. zbyt niską temperaturę i niedostatek wody. Pierwiastek odkładany w ścianach komórkowych zwiększa ich sztywność i odporność na uszkodzenia mechaniczne. Grubsze i twardsze ściany komórkowe stanowią naturalną barierę dla patogenów. ASX Krzem plus to nawóz, który zawiera 2,2% krzemu w postaci kwasu ortokrzemowego oraz bor, miedź i 80% substancji organicznej w suchej masie, zapewniającej najlepsze pobranie boru. Tak więc stosowanie tych nawozów znacząco zwiększa jakość owoców oraz ich trwałość w obrocie handlowym.

Duży wpływ na plon borówki i jego jakość mają również nawożenie posypowe i precyzyjna fertygacja. Przed planowaniem zabiegów należy wykonać analizę gleby i wody. Pozwoli to ułożyć odpowiedni program nawożenia – skuteczny i ekonomiczny. Bardzo ważne jest zachowanie równowagi pomiędzy wzrostem wegetatywnym a owocowaniem, co zapewni coroczne wysokie plonowanie.

Ponieważ sezon 2021 obfitował w intensywne opady deszczu, plantatorzy często wykorzystywali nawozy posypowe wieloskładnikowe, takie jak Rosafert 12-12-17, oraz azotowe, np. siarczan amonu. Niemniej fertygacja to podstawa nawożenia borówki. W minionym sezonie wielu plantatorów sięgało po nawozy z gamy Ultrasol w połączeniu z płynnymi nawozami – CaTs Tiosiarczanem wapnia, KTS Tiosiarczanem potasu i ASX Polifosforanem amonu. Nawozy wieloskładnikowe dostosowane do różnych faz rozwojowych roślin zapewniają łatwość stosowania i bardzo zadowalające rezultaty.

Dostarczaj owoce borówki bez skazy

Bardzo ważnym elementem opłacalności uprawy borówki jest zachowanie jakości owoców w trakcie zbiorów i po nich. Aby to osiągnąć, owoce trzeba zbierać systematycznie, następnie delikatnie umieszczać w pojemnikach zbiorczych. Należy unikać ich przejrzewania, ponieważ może to powodować występowanie muszki plamoskrzydłej (Drosophila suzukii). Kolejny aspekt to transport owoców z pola do chłodni, podczas którego nie mogą one ulegać wstrząsom, ani – co bardzo ważne – zostać zakurzone. To niby oczywiste, ale nie zawsze przestrzegane przez producentów. Zwiezione z pola owoce powinny jak najszybciej zostać schłodzone do temperatury 1–2°C i dopiero wtedy poddane sortowaniu i pakowaniu do sprzedaży.

Podsumowując, jakość owoców kierowanych do sprzedaży powinna być najwyższa. Zmieniają się trendy odmianowe na rynkach Europy Zachodniej, a zatem polscy producenci borówki, chcąc dostarczać owoce na te rynki, muszą podążać za ich oczekiwaniami. Ponadto bardzo ważne jest utrzymanie dobrego wizerunku polskich owoców w Europie – a to zadanie nie tylko dla producentów, ale także dla dystrybutorów.

Bardzo ważnym elementem opłacalności uprawy borówki jest zachowanie jakości owoców w trakcie zbiorów i po nich. Aby to osiągnąć, owoce trzeba zbierać systematycznie, następnie delikatnie umieszczać w pojemnikach zbiorczych.