Borówka – racjonalna fertygacja

Borówka jest uprawą o bardzo dużych wymaganiach wodnych – na poziomie 600–800 mm. W polskich warunkach klimatycznych, przy coraz częściej powtarzających się okresach deficytu wody czy nawet suszy, uzyskanie wysokich plonów bez nawadniania i fertygacji jest wręcz niemożliwe. Podobnie jak w przypadku innych upraw sadowniczych, najlepsze efekty uzyskuje się przy połączeniu nawożenia posypowego z fertygacją.

Podstawą racjonalnego nawożenia borówki powinna być analiza gleby. W oparciu o jej wyniki ustalone zostaną potrzeby nawozowe. Ta uprawa z powodu specyficznych potrzeb co do odczynu gleby – niskie pH, najlepiej mniej więcej 4,5 – wymaga stosowania nawozów fizjologicznie kwaśnych.

Jednocześnie ma bardzo duże zapotrzebowanie na wapń – optymalnie, żeby jego ilość wynosiła mniej więcej 1000–1500 mg/l gleby – i zawartość próchnicy, najlepiej >2–3%.

Borówka ma stosunkowo nieduże potrzeby pokarmowe. Należy jednak pamiętać, że na glebach kwaśnych dostępność składników pokarmowych – zwłaszcza fosforu, magnezu i azotu – jest zdecydowanie niższa niż na podłożach o odczynie obojętnym. Najlepsze efekty można uzyskać, łącząc 2 sposoby nawożenia – posypowe i fertygację.

Nawożenie posypowe

Do stosowania posypowego borówki polecany jest nawóz Petro 330 ST bio – pellet na bazie obornika bydlęcego wzbogacony o kwasy humusowe, siarczan wapnia i kompleks Ryzea (ekstrakt z alg morskich stymulujący rozwój systemu korzeniowego). Zaleca się stosować go bardzo wczesną wiosnę, w dawce 500–800 kg/ha.

Doskonałym źródłem kwasów humusowych jest Rosahumus, który stosuje się w formie oprysku pasów herbicydowych, w dawce 3–6 kg/ha, lub poprzez fertygację w dawce 1 kg/ha, stężenie 100 g/1000 l wody.

Doskonałym źródłem NPK są bezchlorkowe nawozy Rosafert 5-12-24 lub Rosafert 12-12-17, w których potas występuje w postaci siarczanu potasu.

Najlepszym źródłem azotu są siarczan amonu i RSM, natomiast magnezu – kizeryt lub Magsul.

Jeśli chodzi o fosfor, to najlepszy dla borówki jest ten zawarty w nawozach Microstar PZ i Microstar PMX (fosfor w postaci połączeń z kwasami humusowymi, dzięki czemu jest łatwo dostępny na glebach kwaśnych).

Duże zapotrzebowanie borówki na wapń pokryje stosowanie nawozów ASX Siarczan wapnia granulowany, który zawiera 30% wapnia rozpuszczalnego w wodzie, oraz CaTs Tiosiarczan wapnia, który można stosować w formie oprysku belką herbicydową razem z RSM lub poprzez fertygację.

Fertygacja

Do fertygacji borówki należy używać nawozów całkowicie rozpuszczalnych w wodzie:

fizjologicznie kwaśnych, oraz systematycznie zakwaszać wodę (kwas azotowy, PeKacid), żeby zapobiec nadmiernemu wzrostowi jej odczynu przy samym nawadnianiu twardą wodą.

Jednym z najważniejszych elementów fertygacji borówki jest CaTs Tiosiarczan wapnia, który jest najlepszym źródłem wapnia i siarki, wpływa na lepsze wykorzystanie azotu i innych składników pokarmowych i – co ważne dla borówki – nie podnosi pH gleby. Na plantacjach borówki CaTs można podawać łącznie z RSM i KTS, ale stosuje się go przemiennie z nawozami zawierającymi fosfor i siarczan magnezu.

W praktyce

Od kilku lat Agrosimex testuje różne programy fertygacji borówki. W tabelach zaprezentowany został opracowany przez firmę podstawowy program fertygacji tej uprawy, który był stosowany w gospodarstwie dr. Pawła Krawca w Karczmiskach w 2018 roku.

Faza wegetacji Produkt Dawka na 1 ha (kg)
nawóz N P2O5 K2O MgO CaO
Kwiecień Petro 330 ST bio
(pelet na bazie obornika)
500 15 15 40
Rosafert 12-12-17 150 18 18 25,5
Rosafert 5-12-24 100 5 12 24
RSM + CaTS
(belka herbicydowa)
200 + 20 84 1,8
Kizeryt 200 5
Micorstar PMX 20 0,4 1,5 0,1
Maj (po kwitnieniu) Siarczan amonu 150 31,5
Czerwiec Microstar PMX 20 2 7,6 0,6
Unika calcium
(14,2-0-24, 12 CaO)
200 28,4 48 24
Razem 184,3 54,1 97,5 50,7 65,8

Faza wegetacji Produkt Dawka na 1 ha (kg)
nawóz N P2O5 K2O MgO CaO
Kwiecień Petro 330 ST Bio
(pelet na bazie obornika)
500 15 15 40
Rosafert 12-12-17 250 30 30 42,5
RSM + CaTs
(belka herbicydowa)
200 + 20 84 1,8
Kizeryt 200 50
Microstar PMX 20 2 7,6 0,6
Maj (początek
kwitnienia)
CaTs 10 0,9
KTS +RSM + Maral 20 + 10 +3 4,4 0,2 5,2
Rosasol 12-3-43 15 1,8 0,5 6,5
Rosasol 19-19-19 15 2,9 2,9 2,8
Czerwiec Microstar PMX 20 2 7,6 0,6
CaTs + RSM 10 + 10 4,2 0,9
Rosasol 12-3-43 15 1,8 0,5 6,5
Rosasol 19-19-19 15 2,9 2,9 2,9
KTS +RSM 20 + 10 4,2 5
Lipiec CaTs + RSM 10 + 10 4,2 0,9
Rosasol 12-3-43
+ Mikrostar Complex
15 + 1,5 1,8 0,5 6,5
Ultrasol Bluberry 15-7, 5-19 12,5 1,9 0,9 2,4 0,4
Sierpień Rosasol 12-3-43 15 1,8 0,5 6,5
Razem 166,7 69,7 88,9 52,0 44,5

Kombinacja Data zbioru Suma plonu
27.06 2.07 6.07 9.07 13.07 17.07 20.07 23.07 30.07 2.08 T % do kontroli
plon (t/ha)
Kontrola 0,18 1,06 3,05 1,66 1,78 0,88 0,79 0,52 0,56 0,16 10,6a 0,0
Fertygacja 0,17 1,05 3,68 1,80 2,00 1,20 1,00 0,60 0,90 0,27 12,7b +19,5

Jest on bardzo efektywny i wykorzystywany z powodzeniem przez wielu producentów borówki. W 2019 roku wprowadzono do niego dwa nowe nawozy:

Maral – o właściwościach biostymulujących rozwój roślin w sytuacjach stresowych, wykorzystywany głównie do nawożenia dolistnego, ale także do fertygacji. Stosowany do fertygacji borówki aktywizuje rozwój systemu korzeniowego, dzięki czemu roślina lepiej znosi ekstremalnie wysokie temperatury gleby, które w 2019 roku na wielu plantacjach przekraczały często 30°C, powodując zaburzenia w jego rozwoju i osłabienie pobierania składników pokarmowych. Nawóz poleca się stosować w dawce 2–3 l/ha, 1–3 razy w sezonie.

Polifosforan amonu – NP 11–37 – płynny nawóz, w którym fosfor występuje w postaci polifosforanów, które nie są sorbowane przez kompleks sorpcyjny i nie ulegają uwstecznieniu w glebach kwaśnych. Nawóz poleca się stosować 1–2 razy na początku wegetacji w okresie wiosennych chłodów, najlepiej łącznie z RSM i KTS, w dawce 10–15 l/ha. Systematyczna fertygacja według zaproponowanego programu zapewnia wysokie i stabilne plony borówki.

Iwona Polewska, Krzysztof Zachaj