Analizy fizykochemiczne i mikrobiologiczne wody, dlaczego są ważne
W gospodarstwach, niezależnie od stopnia ich zaawansowania, kluczową rolę odgrywa nawadnianie upraw. W ciągu sezonu występują okresy suszy, roślinom zaczyna brakować wody. Instalacja nawodnieniowa pozwala uzyskać znaczącą poprawę jakości i wielkości plonu. Wybór systemu nawodnieniowego powinny poprzedzić analizy wody, bowiem m.in. od ich wyniku zależy to, jak będzie wyglądała instalacja nawodnieniowa.
Emilia Lenart, Ewa Markiewicz, Aleksandra Dylewska, Weronika Tul/ Instytut Agronomiczny Fertico
Analizy fizykochemiczne i mikrobiologiczne wody
Analiza fizykochemiczna wody obejmuje badanie parametrów mających wpływ na rozwój upraw. Badania dotyczą m.in. pH, przewodności elektrycznej właściwej, twardości, zawartości żelaza czy manganu. Argumentem przemawiającym za wykonywaniem badań jest także fakt, że w Polsce rolnictwo zaopatrywane jest w wodę głównie w sposób naturalny, jednak w związku z zachodzącą zmianą klimatu staje się ono nieefektywne. Warto zaznaczyć, że jakość wody jest niezwykle ważna w czasie wegetacji roślin, ponieważ jest to okres rozwoju każdej uprawy. Jakość wody ma duży wpływ nie tylko na uzysk i jakość upraw, ale także na utrzymanie prawidłowej produktywności gleby, a nawet na stan środowiska naturalnego, w którym funkcjonuje uprawa. Dla przykładu – niektóre właściwości fizyczne gleby, takie jak jej struktura czy przepuszczalność, są bardzo podatne na rodzaj jonów wymiennych zawartych w wodzie używanej do nawadniania upraw. Najczęściej w gospodarstwach wykorzystywana jest woda ze studni głębinowych, która zwykle zawiera wysokie stężenia soli wapnia i magnezu. Niekiedy mogą pojawić się także zanieczyszczenia organiczne, mineralne i mikrobiologiczne.
Wpływ wody na działanie preparatów do ochrony roślin
Zła jakość wody może mieć negatywny wpływ na działanie środków ochrony roślin oraz nawozów dolistnych. Najważniejsze parametry, decydujące o jakości wody używanej do tych zabiegów, to pH i twardość, a więc zawartość jonów zasadowych Ca i Mg. Od odczynu wody zależy m.in. rozpuszczalność substancji zawartych w preparatach oraz to, jak długo dana substancja aktywna będzie działać. Nieodpowiednia jakość wody może negatywnie wpływać także na działanie instalacji nawodnieniowej. Jednymi z najczęściej stosowanych są kropelkowe systemy nawadniania, które wymagają wody o odpowiednich parametrach – chodzi przede wszystkim o zawartości żelaza i manganu. Woda, której pH wynosi ponad 8, może powodować zapychanie instalacji osadami związków wapnia i magnezu. Warto zaznaczyć, że zbyt duże zawartości żelaza w wodzie mogą doprowadzić do wytracania się wodorotlenku żelaza na owocach i liściach. Oprócz tego żelazo może być bardzo szkodliwe dla instalacji nawodnieniowej i urządzeń magazynujących wodę. W przypadku nawadniania kropelkowego zatykanie się kroplowników może wskazywać na zbyt wysoką zawartość żelaza w wodzie. Nadmiar tego pierwiastka może mieć także znacznie poważniejsze konsekwencje, bowiem przez to, że wewnątrz rurociągów odkłada się osad, woda nie może swobodnie przepływać i potrzebuje do tego więcej energii, czego konsekwencją są wyższe rachunki za energię elektryczną. Pomocne w takich sytuacjach mogą być odżelaziacze wody.
Jak twardość wody wpływa na środki ochrony roślin
Twardość wody stosowanej przy wykonywaniu zabiegów środkami ochrony roślin nie powinna przekraczać 10 stopni niemieckich. Woda twarda zawiera duże ilości węglanów, przede wszystkim wapnia i magnezu. Z biegiem czasu używana do nawadniania woda o dużej twardości może doprowadzić do podniesienia odczynu gleby, a to negatywnie wpływa na uprawiane rośliny. Ponadto parametr ten sprawia, że roślina nie pobiera ważnych minerałów – żelaza, cynku, miedzi.
| Wartość | Twardość |
| 0–4° dH | bardzo miękka |
| 4–8° dH | miękka |
| 8–18° dH | średnio twarda |
| 18–30° dH | twarda |
| > 30 dH | bardzo twarda |
Jakość wody do nawadniania upraw sadowniczych
Jakość wody używanej do nawadniania ma duże znaczenie w sadownictwie, szczególnie w przypadku owoców spożywanych w stanie świeżym. Powinna być ona wolna od bakterii chorobotwórczych, aby owoce nie zagrażały zdrowiu konsumenta. Warto pamiętać, że duże sieci sklepów dyskontowych badają swoje produkty przed wprowadzeniem do sprzedaży. Do skażenia owoców bakteriami pochodzącymi z wody może dojść nie tylko przy ich deszczowaniu, ale także podczas nawadniania kropelkowego. Jest spowodowane charakterystyczną budową morfologiczną niektórych owoców, np. truskawki (owoce leżą bezpośrednio na ziemi lub ściółce). Najistotniejszym parametrem mikrobiologicznym, mającym wpływ na jakość wody do nawadniania, jest liczba bakterii Escherichii coli, która może powodować nie tylko negatywne skutki zdrowotne, ale także czopowanie się systemu nawadniania.
Kolejnym ważnym argumentem przemawiającym za wykonywaniem badań wody jest spożywanie i używanie w gospodarstwie domowym wody pochodzącej ze studni głębinowej. Takie studnie najczęściej znajdują się przy domu lub w sadzie i w głównej mierze służą do nawadniania upraw. Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, jakie zanieczyszczenia może zawierać taka woda, która na pozór wydaje się czysta, i jakie konsekwencje może nieść za sobą jej użytkowanie
przez człowieka.
Dla bezpieczeństwa użytkowania wody do nawadniania i w gospodarstwie domowym są niezbędne zarówno jej badania fizykochemiczne, jak i mikrobiologiczne, dlatego należy wykonać pełen pakiet analiz.
Zła jakość wody może mieć negatywny wpływ na działanie środków ochrony roślin oraz nawozów dolistnych. Najważniejsze parametry, decydujące o jakości wody używanej do tych zabiegów, to pH i twardość, a więc zawartość jonów zasadowych Ca i Mg.