Zwalczanie mączniaka jabłoni
W sezonach 2008 i 2009 w sadach jabłoniowych wystąpiła epidemia mączniaka prawdziwego. Sezon 2010 ze względu na niesprzyjające warunki do rozwoju choroby należał do łagodnych i sadownicy nie mieli większego problemu z ochroną sadów przed tą groźną chorobą. W związku z tym sezon 2011 rozpoczął się z niskim potencjałem infekcyjnym. To w pewnym stopniu uśpiło czujność sadowników – niektórzy nawet uważają, że zarodniki przemarzły zimą… Niestety, mimo niskiego potencjału infekcyjnego, warunki pogodowe do rozwoju mączniaka w tym sezonie są idealne i na odmianach wrażliwych np. Idared, obserwuje się już porażenie tą groźną chorobą. W związku z tym warto zwrócić uwagę na mączniaka i wykonać niezbędne zabiegi, dopóki nie jest za późno.
Mączniak prawdziwy w nasileniu epidemicznym występuje co kilka lat. Jest to związane z warunkami atmosferycznymi, szczególnie z minimalną temperaturą, jaka panuje zimą, i przebiegiem pogody w okresie wegetacji
Charakterystyka choroby
Sprawcą mączniaka prawdziwego jest grzyb Podosphaera leucotricha, który występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy jabłoni.
Mączniak jabłoni poraża pąki, liście, kwiaty i owoce jabłoni, rzadziej gruszy. Silnie porażone pąki często zamierają i nie rozwijają się w kolejnym sezonie. Pąki słabiej zainfekowane rozwijają się normalnie, jednak liście z nich są już porażone przez grzyb. Porażone liście pokrywają się białym mączystym nalotem, złożonym z grzybni, trzonków konidialnych i zarodników konidialnych grzyba. Zainfekowane liście są mniejsze niż zdrowe, marszczą się, zwijają i z czasem zasychają.
Nalot na pędach
Biały nalot mączniaka może pokrywać także pędy; szczególnie często występuje na wierzchołkach jednorocznych pędów. Nalot na pędach jest bardzo zbity, wojłokowaty biały lub białoszary, z czasem staje się brunatny. W nalocie można zaobserwować ciemne punkty — są to otocznie grzyba. Porażone pędy mają zahamowany wzrost, a ich wierzchołki często zamierają. Porażone kwiaty są słabo wykształcone o sterylnych pręcikach i słupkach — nie zawiązują owoców.
Infekowanie owoców
Owoce jabłoni mogą być infekowane przez cały okres ich wzrostu. Infekcje te prowadzą do ordzawień ich skórki — na zniszczonej przez grzyb skórce tworzy się tkanka korkowa. Na owocach biały czy białoszary nalot mączniaka powstaje bardzo rzadko.
Zimowanie mączniaka
Sprawca mączniaka zimuje w postaci grzybni w porażonych pąkach. Tworzące się w czasie wegetacji na pędach otocznie grzyba nie mają istotnej roli w rozwoju choroby. Grzybnia przerasta do pąków w początkowej fazie ich powstawania na pędach; po stwardnieniu łusek na pąkach nie dochodzi już do infekcji.
Infekowanie pąków
Pąki kwiatowe infekowane są w maju i czerwcu, jednak na szczytowej części pędu mogą ulegać zakażeniu przez cały okres jego wzrostu. Dlatego są one najsilniej porażane. W kolejnym okresie wegetacji grzyb rozwija się równolegle z pąkami, sukcesywnie infekując kolejne listki. Pierwsze objawy mączniaka na listkach pojawiają się jeszcze przed kwitnieniem jabłoni. Powstające w tym czasie zarodniki konidialne mączniaka infekują nowe liście i kwiaty jabłoni.
Siła infekcji
Zarodniki konidialne grzyba Podosphaera leucotricha mogą kiełkować bez kropli wody, w pewnym stopniu uniezależnia to infekcje od warunków atmosferycznych. O intensywności infekcji decyduje przede wszystkim nasilenie pierwotnego porażenia liści, które rozwijają się z zainfekowanych pąków.
Epidemie mączniaka
Epidemia mączniaka ma charakter wieloletni i nasila się z roku na rok, aż zostanie drastycznie przerwana przez mroźną zimę, gdy porażone pędy i pąki jabłoni przemarzną. Porażone pąki są dużo bardziej wrażliwe na niską temperaturę niż pąki zdrowe. Spadki temperatury poniżej –25oC w styczniu lub lutym powodują przemarzanie porażonych pąków. Tym samym zmniejsza się źródło infekcji i załamuje epidemia mączniaka.
Zwalczanie
Zwalczanie mączniaka jabłoni nie jest proste, wymaga konsekwentnego połączenia metod agrotechnicznych i chemicznych. Metody te uzupełniają się, co prowadzi do ograniczania z roku na rok epidemii tej choroby. Jednak stosowanie tylko jednej z nich daje znikome rezultaty w zwalczaniu mączniaka.
Wycinanie zainfekowanych pędów
Na początku wegetacji — od ukazywania się pierwszych liści do kwitnienia — powinniśmy starannie wycinać z koron drzew wszystkie pędy z objawami choroby. Opóźnianie tego zabiegu i wykonywanie go latem po kwitnieniu zwykle nie jest skuteczne, ponieważ sprawca mączniaka zdążył już zainfekować młode przyrosty i liście. Wycięte pędy należy spalić.
Już w pierwszym okresie rozwoju jabłoni konieczne będą lustracje pod kątem mączniaka i jak najwcześniejsze wycinanie pędów, na których obserwuje się objawy pierwotnego porażenia tą chorobą. Pozwoli to ograniczyć nasilenie infekcji pierwotnej i tym samym potencjał infekcyjny mączniaka w sadzie.
Środki ochrony roślin
W sadach, w których porażenie przekracza 4% (czyli 4 zainfekowane pędy w próbie 100), należy opryskiwać drzewa w czasie różowego pąka lub na początku kwitnienia jabłoni. W tym czasie można stosować np. preparat Nimrod 250 EC, który dobrze działa w niskiej temperaturze i redukuje zarodnikowania mączniaka jabłoni. Dzięki temu można ograniczyć źródło infekcji pierwotnej. W sadach, w których w poprzednim sezonie obserwowano silne porażenie mączniakiem, po kwitnieniu należy kontynuować lustracje i wycinać pędy z objawami infekcji pierwotnej. W tym czasie do programu ochrony, w zależności od warunków atmosferycznych, można włączyć preparaty oparte na IBE (np. Shavit). Stosuje się je w okresie infekcji wtórnych mączniaka, co 10–14 dni, zwykle do końca czerwca lub początku lipca. Fungicydy te zwalczają również parcha jabłoni.
Preparaty | Uwagi |
---|---|
Ipotar 600 SC Siarkol Extra 80 WP Tiotar 800 SC Nawozy siarkowe: Thiovit Jet 80WG; Microthiol 80WG |
Fungicydy oparte na siarce działają tylko zapobiegawczo,chronią liście i przyrosty przed infekcjami wtórnymi, powinny być stosowane co 7 dni. Preparatami tymi nie należy opryskiwać drzew w okresie suszy i silnego nasłonecznienia oraz w temperaturze powyżej 25°C, w wyższych zalecanych dawkach powyżej 20°C. |
Nimrod 250 EC | Środek układowy, wykazuje działanie gazowe. Można go stosować do zabiegów zapobiegawczych i wyniszczających — należy zwrócić uwagę na dawki preparatu. Środek ten redukuje zarodnikowanie mączniaka i ogranicza źródło infekcji pierwotnej. Skutecznie działa już od 10°C; można go stosować 2–3 razy w sezonie. U jabłoni zabiegi tym fungicydem można wykonywać na początku lub bezpośrednio po kwitnieniu. |
Bumper 250 EC Clarinet 200 SC Difo 250 EC Punch Bis 400 EC Score 250 EC Shavit F 71,5 WP Systemik 125 SL |
Fungicydy z grupy IBE stosowane do ochrony drzew przed parchemjabłoni zwalczają również mączniaka. Można je stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12°C. Fungicydy te działają w okresie infekcji wtórnych mączniaka. |
Ardent 500 SC Discus 500 WG Zato 50 WG |
Fungicydy z grupy strobiluryn do ochrony drzew przed parchem jabłoni zapobiegają również infekcjom mączniaka. Należy je stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie |
Polecane artykuły o zwalczaniu mączniaka: