Zwalczanie gryzoni w uprawach sadowniczych
Gryzonie to odwieczni niechciani towarzysze człowieka. Występują wszędzie, ponieważ ich życie i rozwój jest w dużej mierze powiązany z rozwojem cywilizacyjnym ludzi. Kiedy gryzonie pojawią się masowo, czynią znaczne szkody.
Okres końca lata i początek jesieni to czas, by zacząć panować nad sytuacją oraz by nie pozwolić się im zaskoczyć. Wśród wielu szkód, jakie wyrządzają gryzonie, szczególnie dotkliwe mogą być straty spowodowane przez nie w naszych sadach.
Przegląd gatunków gryzoni
Do najbardziej pospolitych szkodników naszych sadów należą:
Mysz polna
Wiosną żywi się młodą trawą, warzywami i roślinami (w ogrodach często roślinami ozdobnymi), latem zaś jej ulubiony pokarm stanowią owoce i warzywa. Jesienią i zimą mysz polna żywi się nasionami, korą drzew, korzeniami, bulwami i cebulami (także w przechowalniach).
Mysz zaroślowa
Wiosną i latem zjada korzenie i pędy młodych roślin, natomiast jesienią – nasiona. Przez cały rok pożywia się kłączami, bulwami i korzeniami (także w przechowalniach). Jada również owady.
Nornik polny
Żywi się trawami, ziarnami zbóż, warzywami oraz roślinami cebulowatymi i bulwiastymi. Nornik polny w okresie jesienno-zimowym żywi się ziarnami zbóż, nasionami chwastów, pędami, liśćmi i korzeniami różnych roślin.
Zimą niszczy młode drzewka w ogrodach – pod śniegiem ogryza korę do wysokości pokrywy śnieżnej. Uszkodzone drzewka chorują, a część z nich może obumrzeć z powodu dużych uszkodzeń młodego pnia. Osłabiony przez gryzonia pień młodego drzewka często ulega złamaniu przez wiatr.
Karczownik ziemnowodny
Podstawą żywienia tego gryzonia są korzenie drzew i krzewów, kłącza oraz cebule roślin ozdobnych. Kopiąc korytarze wzdłuż rzędów drzew, poważnie osłabia system korzeniowy, ogryza korę z korzeni i szyjki korzeniowej, co w konsekwencji często doprowadza do ich usychania. Szkodnik zimą potrafi przegryźć korzenie nawet starszych drzew.
Metody zwalczania gryzoni
Jeśli jesień jest ciepła i długa, zima śnieżna, bez odwilży i gołoledzi, a wiosna ciepła – wówczas z całą pewnością pojawi się dużo gryzoni. Dlatego też w zależności od intensywności nasilenia ich obecności stosujemy różne metody zwalczania gryzoni.
Gdy gryzonie występują bardzo licznie, można wykładać zatrute przynęty pokarmowe:
- Trujące ziarno stosuje się poza okresem wegetacyjnym: późną jesienią, bezśnieżną zimą i na przedwiośniu. Preparat wkłada się do zamieszkanych nor, a otwory osłania przed ptakami i deszczem. Nie należy rozkładać zatrutego ziarna bezpośrednio na powierzchni gruntu, gdyż grozi to wytruciem ptaków.
- Stosowanie nowoczesnych rodentycydów, takich jak: Klerat KB (kostkiwoskowe), Klerat K (granulat), Gardentop Pasta (saszetki zawierające zatrutą pastę). Preparaty te należy włożyć bezpośrednio do wydrążonej nory. Można je stosować przez cały rok.
Wymienione środki zawierają substancje nęcące gryzonie i są odporne na działanie wilgoci. Preparaty te najlepiej wykładać w karmikach deratyzacyjnych rozstawianych w rzędach 10–15 metrów, obserwując żerowanie gryzoni co 2–3 tygodnie. W razie potrzeby karmik z trucizną możemy przenieść w inną cześć sadu, gdzie zauważymy pojawienie się gryzoni.
- Innym sposobem podania trutki jest wyłożenie w rurkach drenarskich lub zawieszenie specjalnych kostek (Brodirat 200g) na najniższej gałęzi drzewa drzewa tak, aby zawisły ok. 3–5 cm nad ziemią. Brodirat jest kostką odporną na działanie wody, dlatego może być efektywnie wykorzystywany przez cały sezon, zachowując swoje właściwości gryzoniobójcze.
- Przy wykładaniu trutki luzem należyzawsze ją umieszczać na ścieżkach gryzoni w odstępach co 5–10 m lub obok otworów nor. Wyłożoną trutkę koniecznie należy przykryć.
Ekologiczne metody
Ekologiczną metodą jest wyłapywanie gryzoni do umieszczanych w norach pułapek albo zastawianie potrzasków i gilotynek w celu uśmiercenia wędrujących osobników.
Ograniczać ich liczbę w sadach pomagają również łowne koty i psy (szczególnie teriery i jamniki).
„Domowe” sposoby
Sposobem „domowym” zwalczania gryzoni jest również użycie spalin powstałych w wyniku pracy silników mechanicznych. Dzień przed zastosowaniem spalin trzeba zadeptać wszystkie otwory nor. W dniu zabiegu powinno się gazować tylko te powtórnie otwarte, czyli zamieszkane.
Spaliny z silników pracujących na wolnych obrotach należy wprowadzać do nory przewodem gumowym przez 1 do 2 minut, po czym norę trzeba dokładnie zatkać darnią i uszczelnić ziemią.
Ważnym elementem ograniczania populacji gryzoni jest stworzenie warunków, w których gryzonie nie czują się bezpiecznie. W tym celu należy usuwać w sadach resztki owoców i wykaszać lub zwalczać chemicznie chwasty oraz szybko reagować w przypadku stwierdzenia ich obecności.
Zachowanie ostrożności podczas stosowania rodentycydów
Przy stosowaniu rodentycydów należy przestrzegać zaleceń podanych na etykiecie każdego preparatu. Padłe gryzonie trzeba jak najszybciej zebrać i głęboko zakopać, żeby nie mogły zostać zjedzone przez inne zwierzęta, ponieważ groziłoby to ich śmiertelnym zatruciem.
Lek. Wet. Mariusz Niemiec
Polecane artykuły: