Wiosenna ochrona jabłoni przed parchem według belgijskich specjalistów – wideo

TSW targi sadownicze dojazd 2012Dr Kjell Hauke z belgijskiej firmy doradczej Proef Centrum Fruitteelt wygłosił podczas TSW 2012 wykład pt. „Strategia wczesnowiosennej ochrony jabłoni przed parchem„. W swojej prezentacji pokazał jak Belgowie radzą sobie z monitorowaniem infekcji parcha jabłoni i powiadamianiem sadowników. Przedstawił program ochrony przed parchem uwzględniający strategię antyodpornościową.

Część 1:

Część 2:

Strategia wczesnowiosennej ochrony jabłoni przed parchem według belgijskich specjalistów

Kjell Hauke, Piet Cremers
Proefcentrum Fruitteelt (Belgia)

Ekonomiczne i pomologiczne czynniki zwiększyły podatność nowoczesnych sadów na choroby grzybowe. Różne strategie walki z nimi muszą być zintegrowane ze sobą, zwłaszcza w zakresie ochrony, aby osiągnąć zrównoważony system produkcji. Sprzedaż nowoczesnych fungicydów, jest tylko jednym filarem w ochronie roślin przed chorobami. Agrotechnika, optymalny termin wykonywania zabiegów, właściwa technika aplikacji oraz ryzyko odporności, są głównymi aspektami, które należy brać pod uwagę, aby osiągnąć stabilną strukturę produkcji owoców.

Parch jabłoni (Venturia ineaqualis) oraz parch gruszy (Venturia pirina) są kluczowymi patogenami gatunków ziarnkowych. W większości handlowych odmian, ponad 60% wykonywanych zabiegów ochrony stanowią zabiegi zwalczające parcha. Ewolucja monokultury jednej odmiany, zakaz stosowania regulatorów wzrostu do ograniczania wzrostu roślin, a dzięki temu skracania okresu infekcyjnego, spowodował znaczący wzrost potencjału infekcyjnego do tego stopnia, że jeden błąd w programie ochrony, może doprowadzić do ekonomicznej katastrofy.

Belgijskie doświadczenia w ochronie jabłoni

Parch jabłoni jest najważniejszą chorobą grzybową jabłoni, ale ochrona przed nią musi współgrać ze zwalczaniem innych agrofagów, które mogą występować w sadzie. Ponadto, nierzadko wybór programu jest determinowany przez poboczne działanie niektórych fungicydów w zwalczaniu innych chorób (mączniak, rak, zgnilizna owoców), chęć ochronienia pożytecznych organizmów, albo wpływ na roślinę (wzrost, ordzawienie owoców, wybarwienie i zdolności przechowalnicze).

W programie ochrony przed parchem, można wyodrębnić 4 okresy, w których właściwości biologiczne, oraz działanie poboczne dostępnej grupy fungicydów, jest najlepiej spozycjonowane. Przez zmienność i kombinacje różnych fungicydów, w ten schemat wpisuje się strategia antyodpornościowa. W Belgii, w sadach, w których wystąpił problem z parchem w poprzednim sezonie oraz z długim okresem wegetacji, poleca się zabieg miedzią w fazie nabrzmiewania pąków. Do pierwszych zabiegów stosowana jest dodyna (w Polsce Syllit 65 WP, Carpene 65 WP), kiedy na drzewie pojawiają się pierwsze organy podatne na zakażenie (faza pękania pąków). Wiele argumentów przemawia za wykorzystaniem tej grupy preparatów, w tym czasie z uwzględnieniem strategii antyodpornościowej:

dodyna posiada zarówno zapobiegawcze jak i interwencyjne działanie, co podczas pękania pąków, może być również przydatne w sytuacji zróżnicowanego rozwoju fenologicznego pomiędzy odmianą główną a zapylaczem;

dodyna wykazuje również wyniszczające działanie w stosunku do konidiów, które przezimowały na drzewie. Jeśli takie zarodniki są obecne na drzewie po zimie, jest większe ryzyko rozwinięcia się wczesnego parcha;

dodyna charakteryzuje się najskuteczniejszym działaniem grzybobójczym na działkach kielicha. Jest to bardzo ważne, ponieważ działki kielicha są pierwszą wrażliwą tkanką po fazie pękania pąków;

• inne fungicydy są mniej elastyczne w stosowaniu i dlatego nie są dobrą alternatywą do stosowania tak wcześnie w sezonie;

• nie ma potrzeby stosowania mieszanin dodyny z innymi preparatami zapobiegawczymi.

Grupa anilinopirymidyn: pirymetanil i cyprodynil (w Polsce Mythos 300 SC oraz Chorus 50 WG) jest polecana przed pełnią kwitnienia. W tym okresie temperatura, w której anilino pirymidyny wykazują najlepsze interwencyjne działanie jest niska. Jako strategia antyodpornościowa zawsze zaleca się dodatek klasycznego środka zapobiegawczego jak kaptan (w Polsce Merpan/Captan) lub ditianon (Delan 700 WG).

Generalnie mączniak nie stwarza dużego zagrożenia w tym czasie i w razie konieczności wskazany jest dodatek siarki. Gdy temperatura jest wyższa (średnio powyżej 12oC), zamiast anilinopirymidyn, jako interwencyjne można stosować środki zawierające difenokonazol (Difo 250 EC, Score 250 EC). Również produkt Vision 250 SC (pirymetanil i fluchinkonazol) polecany jest w tym samym okresie co anilinopirymidyny. Maksymalna ilość zabiegów preparatami z tej grupy to 3 w sezonie.

Od kwitnienia przechodzimy na program strobilurynowy (w Polsce Ardent 500 SC, Discus 500 WG, Zato 50 WG): 2–3 zabiegi zapobiegawcze. Termin tych zabiegów i strategia są uzasadnione, a w „bloku” lepiej wykorzystane są zalety tych preparatów:

• w okresie dużej wrażliwości na parcha młodych zawiązków owoców, strobiluryny bardzo dobrze chronią owoce przed porażeniem;

• „efekt zielonego liścia” – dzięki pozytywnemu wpływowi na jakość i kondycję liści, zwiększa się poziom fotosyntezy i wydajność liści, co ma bezpośredni wpływ na jakość plonu;

• jest to okres infekcji wtórnych mączniaka, a strobiluryny bardzo dobrze kontrolują obie choroby;

• w czasie zawiązywania owoców, podziałów komórkowych, w którym owoce wrażliwe są na ordzawienie, niezbędne są produkty tolerancyjne, takie jak strobiluryny;

• strobiluryny działają również w fazie gazowej, co w okresie wyższych temperatur jest uzupełniającą zaletą;

• w tym okresie jest większa powierzchnia liści do pokrycia preparatem, dzięki temu powstaje swoisty magazyn substancji do długotrwałego działania. Poza tym zapobiegawcze działanie strobiluryn bardziej zależy od przyrostu liści, niż od ilości opadów deszczu.

parch jałboni zwalczanie parcha score delan

Parch oraz mączniak

W polecanym przez nas programie zwalczania parcha, w okresie wysiewów zarodników workowych, zawarte są 4 grupy fungicydów: dodyna (Syllit, Carpene), anilinopirymidyny (Chorus, Mythos), difenokonazol (Difo, Score), i pod koniec infekcji pierwotnych strobiluryny (Ardent, Discus, Zato). W tym czasie również rozpoczynają się infekcje wtórne mączniaka. Jest to ostatni moment na to, aby kontrolować presję, ze strony obu tych chorób. Stosowanie strobiluryn po kwitnieniu, zbiega się również z objawami porażenia przez parcha, z poprzednich, nie zupełnie kontrolowanych infekcji. Jest to punkt krytyczny, w związku z ewentualnie ograniczoną skutecznością. Te objawy porażenia, nie zawsze są obserwowane przez sadownika. Zabiegi preparatami z grupy strobiluryn, w sadzie z objawami parcha, niosą niestety za sobą zawsze duże ryzyko powstania odporności.

W celu przeciwdziałania rozwojowi szczepów odpornych, w tym wrażliwym okresie, od kilku lat w całej Europie polecamy dodawanie klasycznych preparatów zapobiegawczych takich jak Merpan, Captan, Delan.

Gdy wysiewy zarodników workowych są już zakończone, przeciwko mączniakowi stosuje się specyficzne preparaty z grupy IBE. W tym czasie występuje duże zagrożenie ze strony tej choroby, ale temperatura oraz odpowiednia masa liściowa, korzystnie wpływa na pobranie substancji aktywnej.

Grzybnia mączniaka zimuje najczęściej w pąkach szczytowych. Stosowanie latem preparatów z grupy IBE pozwala ograniczyć zarodnikowanie w roku następnym. Klasyczne środki zapobiegawcze (Merpan, Captan, Delan), pozostają niezbędne w tego typu programie ochrony. Dla obu grup preparatów interwencyjnych (anilinopirymidyny i IBE, jak dla strobiluryn, polecamy zawsze mieszaninę z klasycznym preparatem zapobiegawczym jak kaptan (Merpan, Captan), lub ditianon (Delan).

Maksymalna ilość zabiegów preparatami z grupy ryzyka odporności: dodyna, anilinopirymidyny, strobiluryny oraz IBE, jest ograniczona do trzech, każdym z nich. Aby zagwarantować zrównoważoną kontrolę nad parchem w przyszłości, poza ograniczaniem presji ze strony choroby, niezbędne jest zróżnicowanie grup stosowanych preparatów, aby unikać ryzyka powstawania odporności na nowoczesne i skuteczne fungicydy.