Wapń, a jakość owoców
Aktualnie najważniejszym zadaniem polskich sadowników jest zwracanie szczególnej dbałości o jakość owoców. W światowej produkcji jabłek utrzymuje się lub podnosi opłacalność produkcji przez wzrost plonów, uprawę atrakcyjnych odmian, a przede wszystkim wzrost udziału owoców wysokiej jakości.
Na konieczność poprawy jakości wpływa wzrost wymagań jakościowych oraz rezygnacja dużej grupy konsumentów z zakupu owoców niskiej jakości. Za jakość owoców odpowiedzialny jest przede wszystkim wapń. Jak zatem efektywnie nawozić sady, by uzyskać satysfakcjonującą jakość owoców?
Funkcje wapnia w owocach i roślinie
- Wapń buduje ściany komórkowe roślin.
- Tworząc kompleksy z pektynami i celulozą, zwiększa stabilność i wytrzymałość ścian komórkowych oraz odporność organizmu na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych, nie tylko tych mechanicznych, ale także biologicznych, jak np. ataki patogenów.
- Dzięki zawartości wapnia budowa tkanek jest stabilna.
- Pierwiastek ten odpowiedzialny jest za jędrność i trwałość owoców, a w przypadku wiśni i czereśni dodatkowo ogranicza ich sokowanie i pękanie.
- Ponadto oddziałuje on na gospodarkę hormonalną roślin, wpływa na podziały komórek, ich wzrost oraz funkcjonowanie.
- Jest składnikiem enzymów oddechowych, co także przekłada się na jakość już zebranych owoców – przy niskiej zawartości wapnia owoce intensywniej oddychają, bardzo szybko tracą turgor.
- Wysoka zawartość wapnia w owocach sprawia więc, że lepiej się one przechowują, a dodatkowo zapobiega występowaniu chorób przechowalniczych.
Uszkodzenia będące wynikiem niedoborów wapnia w roślinie, są rezultatem zniszczenia ścian komórkowych, spowodowanym zwiększoną przepuszczalnością tkanek i zaburzeniem funkcji komórkowych.
Co wpływa na pobierania wapnia przez roślinę?
Przebieg pogody
Na pobieranie wapnia przez rośliny wpływ ma wiele czynników. Jednym z nich jest przebieg pogody, zwłaszcza wiosną. Niskie temperatury i intensywne opady na początku wegetacji ograniczają rozwój i aktywność systemu korzeniowego, a tym samym i pobieranie tego pierwiastka z gleby.
Podobnie dzieje się w okresach suszy – zahamowaniu ulega wówczas nie tylko pobieranie wapnia, ale także jego transport do liści i owoców.
Stan gleby
Słaby kompleks sorpcyjny, obecność w glebie antagonistycznych wobec wapnia pierwiastków oraz niskie pH gleby, także niekorzystnie wpływają na pobór wapnia przez korzenie.
Nawożenie innymi pierwiastkami
I tak np. nawożenie doglebowe azotem w formie amonowej oraz nadmierne nawożenie potasem, magnezem, fosforem i siarką także zakłócają pobieranie wapnia.
Skutki niedoboru wapnia w roślinie
GPP, czyli gorzka plamistość podskórna
Na skutek niedoboru wapnia lub zaburzenia dystrybucji tego pierwiastka w roślinie, dochodzi do występowania wielu chorób fizjologicznych, które powodują straty w plonie. Na przykład gorzkiej plamistości podskórnej. Jest to zaburzenie fizjologiczne w budowie tkanek jabłek, a przyczyną jej jest nieprawidłowe zaopatrzenie owoców w składniki pokarmowe, przede wszystkim w wapń.
Pękanie owoców
W tkankach, które nie zostały dostatecznie zaopatrzone w ten pierwiastek, w warunkach dużej wilgotności, dochodzi do osłabienia ścian komórkowych i pękania owoców jabłek czy wiśni, co także obniża jakość plonu.
Pogorszenie jakości owoców
W przypadku jabłek niska zawartość wapnia powoduje ich drobnienie, zwiększenie podatności na korkowacenie i oparzenia słoneczne.
Spadek zdolności przechowalniczej owoców
Jabłka o małej zwartości wapnia przechowują się krócej i gorzej z uwagi na wzrost wrażliwości owoców na szklistość miąższu, rozpad wewnętrzny, rozpad chłodniczy, oparzelinę powierzchniową, zbrązowienie przygniezdne. Owoce są nietrwałe i gorzej znoszą obrót handlowy.
Sytuacja w sadzie wiosną
Wiosną, w początkowym okresie wegetacji rośliny wykorzystują wapń zakumulowany w drewnie, pozostałą jego ilość muszą pobrać z gleby. Niestety, nawet duża zawartość tego pierwiastka w glebie nie gwarantuje wysokiego poziomu zaopatrzenia w wapń owoców. W takich sytuacjach niezbędne jest nawożenie pozakorzeniowe – dolistne.
Czym i ile nawozić?
Przyjmuje się, że rośliny sadownicze potrzebują od 180-250 kg/ha wapnia w czystym składniku, w czasie sezonu wegetacyjnego. Zaleca się wtedy zastosowanie nawozów wapniowych. Efektywnym rozwiązaniem jest użycie preparatów biostymulujących zawierających CaCO3 w formie mezocalc oraz wyciąg z alg morskich, który zawiera aminopurynę korzystnie wpływającą na wzrost sytemu korzeniowego oraz lepsze pobieranie Ca, P, K.
Zastosowanie tego typu rozwiązania zwiększa również wigor roślin w początkowej fazie rozwoju oraz odporność na czynniki stresowe. Ponadto aminopuryna działa jako sygnał, wiążąc się z receptorami komórkowymi rośliny. Po wychwyceniu sygnału roślina zaczyna intensywniej pobierać do wewnątrz komórki wapń.
Wzrost przepływu wapnia powoduje aktywowanie kiełkowania, rozwoju systemu korzeniowego i wschody roślin. Bardzo ważnym elementem nawożenia jest nawożenie dolistne, ponieważ mikroelementy nie są pobierane z gleby przy pH 6,5-7, dlatego nawożenie pozakorzeniowe ma tak wielkie znaczenie.
Znaczenie nawożenia dolistnego
Ważnym elementem nawożenia, zwłaszcza realizowanego w charakterze nawożenia uzupełniającego, jest nawożenie dolistne, czyli pozakorzeniowe. Jest ono szczególnie ważne zwłaszcza w latach, kiedy z różnych względów, najczęściej pogodowych, nie można było właściwie realizować nawożenia głównego – doglebowego – nawozami posypowymi lub kiedy doszło do dużego wypłukania lub wymycia składników pokarmowych z gleby albo w sytuacjach kiedy istnieje nagła potrzeba bardzo pilnego uzupełnienia składników pokarmowych w trakcie wegetacji (szybkiego zlikwidowania ich niedoborów w roślinie).
Fertileader Elite – odpowiedni dla odmian o dużych zapotrzebowaniach na wapń
Najlepiej do tego celu nadają się nawozy dolistne z dużą zawartością szybko przyswajalnego wapnia (najlepiej z aminokwasami), jak np. te zawierające kompleks aktywny Seactiv.
Jeśli chodzi o nawożenie dolistne, którego celem jest uzupełnienie niedoborów wapnia w roślinie lub nawożenie odmian jabłoni o zwiększonym zapotrzebowaniu na ten pierwiastek (np. Golden Delicious, Szampion, Gloster, Elise, Pinova, Jonagoldy, Ligol, Braeburn, w mniejszym stopniu Idared), idealnym wręcz rozwiązaniem wydaje się być zastosowanie nawozu dolistnego z biostymulacją – Fertileader Elite, który oprócz dużej zawartości wapnia w swoim składzie (177 g/l), zawiera także azot (131 g/l) oraz potas (88 g/l) i bor, a przede wszystkim biostymulację z alg morskich.
Charakterystyka nawozu Fertileader Elite
Fertileader Elite jest preparatem algowo-aminokwasowo-mineralnym, który jest doskonałym wręcz narzędziem do generowania jakości owoców, przeznaczonym do stosowania w okresie wzrostu i dojrzewania owoców (bardzo ważnym dla jakości), ale też gwarantującym utrzymanie drzew w bardzo dobrej kondycji. Biostymulacja, aminokwasy, wapń, potas, azot, bor – taki skład gwarantuje masę owoców, jędrność, smak, doskonałe parametry jakościowe (handlowe i przechowalnicze).
Sposób na ograniczenie GPP
Produkt ten jest szczególnie polecany w uprawie odmian podatnych na gorzką plamistość podskórną (Szampion, Jonagold, Gloster, Boskoop oraz Ligol). Należy go stosować od opadu czerwcowego, 3-4 razy co 2 tygodnie, w dawce 4 l/ha. Azot i potas dadzą owocom masę, potas dodatkowo wpłynie na ich walory smakowe, wapń zapewni jędrność i dobre przechowywanie, bor wesprze transport wapnia i przemiany cukrów w roślinie, a więc pośrednio i w ten sposób wpłynie korzystnie na smak owoców.
dr Maciej Sroczyński
Polecane artykuły: