Szkodniki i choroby malin – zwalczaj skutecznie

W ciągu ostatnich lat zmienił się asortyment środków ochrony, głównie insektycydów. Wycofano część preparatów o szerokim spektrum działania, a wprowadzone nowe produkty mają znacznie ograniczony zakres zwalczanych szkodników. Ma to swoje trudne do zaakceptowania przez producentów malin konsekwencje, brakuje bowiem środków do skutecznego zwalczania niektórych szkodników.

Szkodniki w okresie bezlistnym – zwalczanie pryszczarka i przeziernika

W okresie bezlistnym na plantacjach może być konieczne zwalczanie kilku groźnych szkodników. W przypadku zagrożenia przez pryszczarka malinowca czy przeziernika malinowca w okresie wczesnej wiosny należy przede wszystkim wycinać i palić pędy z galasowatymi naroślami powodowanymi przez te szkodniki, a usytuowanymi w dolnej ich części lub na szyjce korzeniowej. Wycięte pędy trzeba palić, by uniemożliwić wylot muchówek pryszczarka czy motyli przeziernika i złożenie przez nie jaj na kolejnych pędach. Próg zagrożenia wynosi powyżej 5% zasiedlonych pędów w próbie 200 przejrzanych (4 próby po 50 pędów).

Krzywik maliniaczek

Na niektórych plantacjach w okresie bardzo wczesnej wiosny zagrożeniem może być również krzywik maliniaczek. Zabieg jest potrzebny tylko tam, gdzie w poprzednim sezonie stwierdzono uszkodzenia (trocinowate odchody i ciemnoczerwone gąsienice z czarną głową w wykształconych, wyrośniętych pąkach). Można również dokonać próby oceny zagrożenia w bieżącym sezonie – wykonuje się to od początku nabrzmiewania pąków (w temperaturze powyżej 10C). Należy wówczas 3–4-krotnie sprawdzać pąki w próbie 150–200 pędów. W przypadku stwierdzenia powyżej 5% zasiedlonych pędów konieczny jest zabieg z użyciem jednego z zarejestrowanych pyretroidów.

Mospilan – teraz rozszerzona rejestracja

Ostatnio w ramach rozszerzenia rejestracji w uprawach małoobszarowych do krzywika namaliniaczka, pryszczarka malinowca i przeziernika malinowca rejestrację uzyskał również Mospilan 20 SP.

Zagrożenia występujące przed kwitnieniem malin

Szkodniki są w tym czasie dużym zagrożeniem na plantacjach odmian owocujących na pędach jednorocznych. Są to m.in.: mszyce, gąsienice zjadające liście, przędziorki i pryszczarek namalinek łodygowy. Z kolei plantacje odmian owocujących na pędach drugorocznych wymagają monitorowania i ewentualnego zwalczania – przede wszystkim kwieciaka malinowca i kistnika malinowca, ale także mszyc, przędziorków, zwójek czy pryszczarka namalinka łodygowego. Okres przed kwitnieniem to również optymalny moment na rozpoczęcie ochrony przed zamieraniem pędów malin.

Mszyce – lustracja plantacji

Ocenę zagrożenia przez mszyce przeprowadzamy już od ukazywania się pierwszych liści do kwitnienia (w przypadku odmian owocujących na pędach jednorocznych ocenę powtarzamy co 10–14 dni). Jeśli stwierdzi się powyżej 5% zasiedlonych pędów po przejrzeniu 200 pędów (4 próby po 50 pędów), konieczne jest rozpoczęcie zwalczania. Mszyce są groźne, nawet w sytuacji stwierdzenia niezbyt licznych populacji, gdyż są wektorami chorób wirusowych.

Insectycydy zwalczające mszycę

Niestety, w 2014 roku rejestrację straciło kilka preparatów, pozostały jedynie Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP i niektóre pyretroidy (zgodnie z aktualną rejestracją). Insektycydy te o szerokim spektrum zwalczanych szkodników ograniczą jednocześnie inne, które występują w tym czasie.

Zwójka różóweczka – próg zagrożenia

Zwójka różóweczka i inne gatunki gąsienic wymagają zwalczania przed kwitnieniem (pyretroid i Mospilan 20 SP) w przypadku stwierdzenia powyżej 10% uszkodzonych wierzchołków pędów w próbie 200 przejrzanych (4 próby po 50 pędów).

Pryszczarek namalinek – próg zagrożenia

Pryszczarek namalinek łodygowy występuje powszechnie na malinie owocującej zarówno na pędach jednorocznych, jak i dwuletnich – lokalnie w dużym nasileniu – i wymaga zwalczania na plantacjach uszkodzonych w ubiegłym roku. Jeśli stwierdzi się powyżej 5% pędów uszkodzonych przez larwy szkodnika (te bytują licznie pod skórką w spękaniach kory lub zranieniach), konieczne jest zwalczanie.

Zwalczanie pryszczarka namalinaka

Zwalczanie pryszczarka namalinaka jest możliwe za pomocą środków: Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP i niektóre pyretroidy (zgodnie z aktualną rejestracją). Plantacje opryskuje się w okresie lotu much, zazwyczaj gdy młode pędy osiągną wysokość 20–30 cm, starając się skierować strumień cieczy na dolne części pędów. Przy dużym zagrożeniu konieczne jest powtórzenie zabiegu po 7–10 dniach.

Zagrożenia dla odmian owocujących na pędach ubiegłorocznych

Na plantacjach odmian tradycyjnych owocujących na pędach ubiegłorocznych zagrożeniem dla plonu są kwieciak i kistnik malinowiec. Samice kwieciaka składają jaja do pąków kwiatowych, a następnie podgryzają ich szypułkę. Z kolei larwy kistnika żerują na dnie kwiatowym oraz w owocach, powodując ich robaczywienie.

Lustracje plantacji – Kwieciak i kistnik malinowiec

W przypadku tych szkodników lustracje rozpoczynamy 1, 2 i 3 tygodnie przed kwitnieniem, sprawdzając obecność charakterystycznych uszkodzeń blaszki liściowej bądź sprawdzając obecność uszkodzonych pąków kwiatowych. Można również strząsać chrząszcze z losowo wybranych kwiatostanów na podstawioną płytkę (4 próby po 50 kwiatostanów). Dla kwieciaka progiem zagrożenia są dwa strząśnięte chrząszcze, a jeden chrząszcz w przypadku oceny zagrożenia przez kistnika.

Zwalczanie kwieciaka i kistnika malinowca

Opryskiwanie wykonuje się w okresie żerowania chrząszczy na liściach i pąkach kwiatowych co 10–14 dni i bezpośrednio przed kwitnieniem, a nawet po raz kolejny na początku kwitnienia. Oczywiście przed zabiegiem konieczna jest ocena zagrożenia. Polecane preparaty to Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP i niektóre pyretroidy (zgodnie z aktualną rejestracją).

Przędziorki uporczywe podczas produkcji malin

Bardzo dużym zagrożeniem na plantacjach malin, głównie tych owocujących na pędach jednorocznych w lata suche i gorące, są przędziorki. Z powodu małej liczby selektywnych insektycydów producenci z konieczności sięgają po uniwersalne pyretroidy. Niestety, ich nadużywanie stymuluje rozwój przędziorków.

Przędziorki – lustracja

W sytuacji stwierdzenia dwóch lub więcej form ruchomych na 1 listek liścia złożonego na plantacjach odmian tradycyjnych, a 1 szkodnika na odmianach owocujących na pędach jednorocznych, konieczne jest zwalczanie (przeglądamy 150–200 liści, wykonujemy 3–4 próby po 50 pojedynczych liści przede wszystkim w dolnej części pędów).

Ponowna rejestracja Ortus 05 SC

Ponowną rejestrację dla malin uzyskał Ortus 05 SC. Można wykonać tym akarycydem jedynie jeden zabieg w sezonie w celu zwalczenia przędziorków.

Przebarwiacz malinowy

Oddzielnego omówienia wymaga przebarwiacz malinowy. Jest to szpeciel notowany głównie na odmianie ‘Glen Ample’. Niestety, przenosi się też na inne odmiany i jest wektorem groźnego wirusa plamistości liści malin. Żeruje na dolnej stronie liści, wysysając zawartość komórek, a jednocześnie wprowadza do nich toksyny. W miejscu żerowania pojawiają się jasnozielone, a później żółte plamy, blaszka liściowa matowieje, ma mozaikowate zabarwienia. Dodatkowo obserwuje się nierówne dojrzewanie i rozsypywanie się owoców. Konsekwencją jest znaczna redukcja plonu. Objawy te mogą świadczyć o przeniesieniu przez szkodnika wirusa plamistości liści maliny.

Zwalczanie przebarwiacza malinowego wraz z przędziorkami

Przebarwiacz mlinowy jest ograniczany podczas zwalczania przędziorków, najlepiej w czasie pękania pąków, ale również tuż po kwitnieniu oraz po zakończonym zbiorze (od końca lipca do września).

Zabezpieczenia plantacji przed chorobami

Konieczne jest tak że zabezpieczenie pędów przed chorobami: zamieraniem pędów malin i szarą pleśnią. Pierwsze opryskiwanie wykonuje się w okresie, gdy nowe pędy osiągną wysokość 10–20 cm, a następne co 10 dni. Polecane fungicydy to: Mythos 300 SC, Rovral Aquaflo 500 SC, Sadoplon (maks. 2 razy w sezonie przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania), Signum 33 WG, Switch 62,5 WG. Uzupełnieniem ochrony chemicznej jest usuwanie (poprzez wykoszenie) wszystkich młodych pędów przed końcem maja. Pozwala to na rezygnację z dwóch pierwszych opryskiwań fungicydami (rezygnujemy z tego zabiegu jedynie w lata suche i na plantacjach założonych na glebach lekkich).