Rdze na plantacjach jagodowych

Na plantacjach roślin jagodowych z roku na rok wzrasta zagrożenie ze strony chorób grzybowych nazywanych rdzami. Patogeny będące sprawcami tych chorób charakteryzują się bardzo dużym potencjałem inokulacyjnym, który odpowiada za dokonywanie infekcji w czasie sezonu.

1

Rdze stanowią wzrastające zagrożenie, doprowadzając do znacznej utraty plonu handlowego, ponieważ ochrona chemiczna wobec tych patogenów jest zdecydowanie ograniczona ze względu na nieznaczną ilość dostępnych środków ochrony roślin lub ich brak. Aktualnie najbardziej zagrożone uprawy to malina, porzeczka oraz agrest.

Czy wiesz, że…

Jednym z działań mogących ograniczyć porażenie jest odpowiednie nawożenie. Stosowanie preparatów Fosfiron Mg/Cu, które zawierają aktywny jon fosforynowy, ogranicza zarodnikowanie grzyba oraz kiełkowanie strzępki infekcyjnej. Dostarcza ponadto roślinom niezbędnych pierwiastków plonotwórczych, jak Mg, P – zalecana dawka 1,5–3 l/ha dolistnie, zaś doglebowo 10–20 l/ha. Przed kwitnieniem należy na plantacji zastosować preparaty zawierające miedź, jak np. Viflo Cu-B w dawce 1,5 l/ha oraz Cuproflox 38 /70 w dawce 0,5–1 l/ha. Stosując te nawozy, nie tylko dostarcza się miedź, ale jednocześnie zostaje zwiększona odporność roślin, co niweluje stresy
biotyczne i abiotyczne.

Vondozeb 75 WG / Viflo Cu-B / Penncozeb 80 WP / Fosfiron Mg / Fosfiron Cu

Cuproflox 70 / Zato 80 WG

Rdza maliny

Obecnie jest to jedna z najgroźniejszych chorób maliny, w ostatnich sezonach stanowi większe zagrożenie niż szara pleśń. Rdza jest typowym pasożytniczym patogenem liściowym, który ogranicza proces fotosyntezy, oddychania i transpiracji. Rzutuje na jakość i ilość uzyskiwanego plonu. Rdza maliny powodowana jest przez grzyb Phragmidium rubi-idaei. Jest to typowa rdza jednodomowa, pełnocyklowa, co oznacza, że cały cykl rozwojowy odbywa się na jednej roślinie, wytwarzając różnego rodzaju zarodniki pełniące ściśle określone funkcje. Pierwsze objawy rdzy widoczne są wiosną (maj/czerwiec) na górnej powierzchni liści w postaci żółtopomarańczowych skupień ogników (ecjów) rdzy wypełnionych ecjosporami. Na przełomie czerwca i lipca na dolnej stronie liści, na szypułce, działkach kielicha tworzą się pomarańczowordzawe skupienia – uredinia. Od połowy lipca do jesieni tworzą się czarne skupienia (telia). Silnie porażone liście przedwcześnie opadają, rośliny są osłabione, o zwiększonej mrozoodporności, a tym samym gorzej plonują. Do ochrony przed rdzą maliny stosuje się metody zarówno agrotechniczne, jak i chemiczne. Podstawową jest uprawa odmian odpornych lub mało podatnych, a także sadzenie roślin w prawidłowej rozstawie. Systematyczne odchwaszczanie plantacji oraz wycinanie i usuwanie nadmiaru młodych pędów także wpływa na zmniejszenie potencjału inokulacyjnego grzyba. Ważną metodą ograniczania choroby jest usuwanie porażonych pędów malin oraz jeżyn dziko rosnących w okolicy plantacji. Po zbiorach należy wycinać i usuwać z plantacji pędy owoconośne. Priorytetowym zabiegiem jest odpowiednie nawożenie plantacji (zrównoważone proporcje N, P, K). W przypadku rdzy maliny ważne jest stosowanie preparatów Fosfiron Mg/Cu, które dostarczają roślinom niezbędnych pierwiastków plonotwórczych, a zawierając aktywny jon fosforynowy, ograniczają zarówno zarodnikowanie grzyba, jak i kiełkowanie strzępki infekcyjnej. Zalecana dawka to 1,5–3 l/ha przy zabiegu dolistnym oraz 10–20 l/ha doglebowo. Przed kwitnieniem warto też na plantacji zastosować preparaty zawierające miedź, jak np. Viflo Cu-B w dawce 1,5 l/ha oraz Cuproflox 38/70 w dawce 0,5–1 l/ha. Nawozy te oprócz dostarczania miedzi wpływają także na zwiększoną odporność roślin, niwelując stresy biotyczne i abiotyczne. Aktualnie jedynym zarejestrowanym preparatem przeciwko rdzy maliny jest Zato 80 WG w dawce 0,2 kg. Preparat ten można stosować zarówno przed kwitnieniem, jak i w okresie kwitnienia, a także po zbiorach. Połączenie metod agrotechnicznych i chemicznych z preparatami nawozowymi gwarantuje uzyskanie zadowalających efektów prowadzonej ochrony.

Objawy rdzy na liściach maliny
Objawy rdzy na liściach maliny

Rdza porzeczki

Objawy rdzy na liściach porzeczki
Objawy rdzy na liściach porzeczki

Powszechnie na porzeczce występuje rdza wejmutkowo-porzeczkowa (Cronartium ribicola). Jest to rdza dwudomowa, której stadium ecjalne występuje na wejmutce, a stadium telialne na porzeczce. Pierwsze objawy pojawiają się na początku czerwca. Na górnej stronie liści widoczne są początkowo chlorotyczne, chlorotycznożółte plamki. Na dolnej stronie blaszki w miejscu plam tworzą się charakterystyczne pomarańczowordzawe skupienia – urednia, w których znajdują się zarodnikipropagacyjne dokonujące infekcji wtórnych. W połowie lata na liściach obserwuje się kolejne stadium o kolorze ciemnobrunatnym – telia, w którym znajdują się zarodniki teliospory. Silnie porażone liście czarnej porzeczki zasychają oraz zaczynają przedwcześnie opadać, skutkując zdecydowanie zmniejszonym plonem. Rdza wejmutkowo-porzeczkowa jest stosunkowo łatwa do zwalczania na porzeczce. W celu zwalczania tej choroby należy łączyć metody agrotechniczne z metodami chemicznymi. Obecnie do ochrony porzeczek przed rdzami zarejestrowane są preparaty zawierające tiuram: Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG w dawce 2 kg/ha. Zabiegi tymi preparatami należy wykonać po okresie kwitnienia. W ochronie przed rdzą można zastosować także preparat Signum 33 WG w dawce 1,8 kg/ha oraz Zato 50 WG w dawce 2 kg/ha. W programie ochrony należy także uwzględnić preparaty nawozowe mające na celu ograniczenie zarodnikowania grzyba, jak np. Fosfiron Mg/Cu oraz preparaty stymulujące naturalną odporność roślin.

Rdza agrestu

Rdza agrestu powodowana jest przez grzyb Puccinia ribesii-caricis, jest to rdza dwudomowa, której stadium ecjalne rozwija się na krzewach z rodzaju Ribes i agreście, a drugie, czyli telialne, na turzycy. Cechą rozpoznawczą grzyba są charakterystyczne żółtopomarańczowe ecja pokrywające owoce agrestu. Na owocach agrestu obserwowane są najpierw wzdęcia skórki, a następnie liczne, drobne, gęsto ułożone czareczki (ecja). Każde ecjum otoczone jest postrzępioną błonką i wypełnione pomarańczowożółtą masą zarodników ognikowych. Skupienia ecjów tworzą się na pędach i ogonkach liściowych. Porażone owoce są oszpecone, nie dojrzewają i opadają z krzewów. Aktualnie nie ma żadnego preparatu chemicznego zarejestrowanego do ochrony plantacji przed tą chorobą. Do głównych metod ochrony przed rdzą agrestu są metody agrotechniczne, m.in. sadzenie roślin w prawidłowej rozstawie. Regularne odchwaszczanie plantacji, wycinanie i usuwanie nadmiaru młodych pędów także wpływa na zmniejszenie potencjału inokulacyjnego grzyba. Ważną metodą ograniczania choroby jest usuwanie porażonych tkanek roślin.

Karolina Felczak