Muszka plamoskrzydła czy zagraża naszym plantacjom?

To nowy, inwazyjny gatunek stwarzający istotne zagrożenia na plantacjach roślin jagodowych i pestkowych. Wysoka szkodliwość muszki plamoskrzydłej wynika przede wszystkim z dużej płodności samic oraz szerokiego spektrum roślin żywicielskich. Nawet niewielka populacja szkodnika na początku sezonu może w krótkim czasie znacznie powiększyć swoją liczebność.

Drosophila suzukii jest szkodnikiem polifagicznym występującym praktycznie na wszystkich dojrzewających i nieuszkodzonych owocach miękkich, zarówno tych powszechnie uprawianych, takich jak borówka wysoka, malina, jeżyna, truskawka, porzeczka, morela, brzoskwinia, czereśnia, wiśnia i śliwa, jak i dziko rosnących, np. bez czarny, jagoda leśna, jeżyna, czereśnia ptasia, antypka. W przypadku braku owoców roślin żywicielskich Drosophila suzuki może żywić się sokiem dębów, który wycieka z ran kory, a także substancjami wydzielanymi przez miodniki znajdujące się na liściach czereśni i wiśni. Jednym z kryteriów, jakim kieruje się muszka plamoskrzydła, jest grubość skórki owocu. Jeśli jest w stanie go przeciąć pokładełkiem, to właśnie taki owoc staje się jej gospodarzem. Czasami muszka może atakować też owoce, które są w zdecydowanie gorszej jakości i kondycji, a także te, które opadły na ziemię lub zostały uszkodzone przez inne czynniki biotyczne.

Szkodliwość i objawy żerowania

Pierwszym zauważalnym objawem żerowania muszki jest zranienie – nakłucie przez pokładełko na skórce owocu, które powstało po złożeniu jaja. W przypadku owoców, które zostały uszkodzone, nie obserwuje się początkowo uszkodzeń. Zauważalne są one dopiero w okresie przechowywania, w czasie transportu lub obrotu owoców. Skórka na owocach zasiedlonych zaczyna zapadać się wokół miejsca uszkodzenia, doprowadzając do uwidocznienia się blizny, która wtórnie może zostać zaatakowana przez różnego rodzaju grzyby patogeniczne, np. B. cinerea, lub też inne owady. Larwy oraz dorosłe osobniki Drosophila suzuki są również przenoszone przez drożdże i bakterie, które mogą przyczynić się do dalszego procesu gnilnego. Owoce uszkodzone niewątpliwie tracą swoją wartość handlową i konsumpcyjną.

Monitoring w ramach Info-Karty

Prowadzenie monitoringu Drosophila suzukii jest bardzo ważne. Tylko wczesne wykrycie szkodnika umożliwia podjęcie działań mających na celu ograniczenie jego liczebności, a tym samym zniwelowanie strat gospodarczych. Pracownicy Placówki Badawczej Fertico w Błędowie systematycznie prowadzili obserwacje populacji muszki plamoskrzydłej w ubiegłym sezonie. Materiałem badawczym były owady odłowione na pułapki z poszczególnych lokalizacji i upraw. W tym roku na plantacjach oprócz tych testowanych w zeszłym sezonie zostaną po raz pierwszy w Polsce zastosowane pułapki na muszkę, które są powszechnie wykorzystywane w Szwajcarii, gdzie problem tego szkodnika jest także bardzo duży.

Podsumowanie obserwacji

W wyniku systematycznie prowadzonego monitoringu muszki plamoskrzydłej w ubiegłym sezonie zebrane zostały informacje dotyczące zagrożenia spowodowanego przez tego szkodnika. Dzięki temu możliwe było określenie nasilenia szkodnika na poszczególnych uprawach roślin oraz w wybranych lokalizacjach. Podczas prowadzenia obserwacji na bieżąco informowano o zagrożeniu oraz zalecano odpowiednie działania ochronne. Dzięki temu możliwe było dokonanie oceny efektywności stosowanych programów ochrony plantacji przed szkodnikiem.

Plany na sezon 2017

W sezonie 2017 monitoring Drosophila suzukii będzie kontynuowany w zdecydowanie większej ilości lokalizacji rozmieszczonych w różnych rejonach poszczególnych upraw owoców miękkich i pestkowych. Kolejnym nowym aspektem prowadzonych obserwacji będzie oszacowanie potencjalnego zagrożenia szkodnika w uprawach roślin jagodowych, głównie borówki. Również w tym sezonie opracujemy strategie zwalczania muszki w okresach największego zagrożenia na plantacjach. Wszystkie problemy dotyczące muszki plamoskrzydłej oraz jej zwalczania będziemy skutecznie rozwiązywać podczas spotkań z plantatorami zrzeszonymi w Klubie Borówkowym. A bieżące informacje dotyczące odnotowywania obecności muszki na poszczególnych uprawach zostaną udostępnione w usłudze Info-Karta.

Czy wiesz, że…

Jedna samica muszki plamoskrzydłej w ciągu życia jest zdolna złożyć nawet 600 jaj. Okres rozwoju osobników wynosi ok. 7 dni.

 

PUŁAPKI NA MUSZKĘ

W sezonie 2016 pułapki na Drosophila suzukii zainstalowano w siedmiu różnych lokalizacjach:

  • wiśnia (Kazimierków, woj. mazowieckie, pow. grójecki, gm. Warka),
  • borówka (Jajkowice, woj. łódzkie, pow. rawski, gm. Sadkowice),
  • borówka (Głudna, woj. mazowieckie, pow. grójecki, gm. Błędów),
  • borówka (Machnatka, woj. mazowieckie, pow. grójecki, gm. Błędów),
  • borówka (Koziel, woj. mazowieckie, pow. grójecki, gm. Błędów),
  • czereśnia (Głudna, woj. mazowiekie, pow. grójecki, gm. Błędów),
  • wiśnia (Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie, pow. włocławski).

STOPNIE ZAGROŻENIA

W celu określenia zagrożenia danej plantacji przez szkodnika wykorzystano przyjęte wskaźniki:  jeżeli w ciągu tygodnia odłowionych zostanie 10 much – zagrożenie niskie,  jeżeli 10–100 odłowionych much – zagrożenie średnie,  jeżeli 100–300 odłowionych much – zagrożenie wysokie,  powyżej 300 much – zagrożenie bardzo wysokie.

Pułapka na muszki na plantacji borówki – Głudna

Karolina Felczak, Fertico