Monitoring rozwoju pseudotecjów Venturia inaequalis

Czas rozpoczęcia ochrony przed parchem jabłoni powinien być skorelowany z dojrzewaniem askospor (zarodników workowych) grzyba V.inaequalis, ponieważ opóźnienie pierwszego zabiegu może w znaczny sposób obniżyć skuteczność oraz zwiększyć koszty prowadzonego programu ochrony.Monitoring dynamiki rozwoju pseudotecjów grzyba umożliwi terminowe wykonanie zabiegów w programie zapobiegawczo-interwencyjnym, bez konieczności wykonywania zabiegów wyniszczających.
Podczas prowadzonych ocen rozwoju owocników grzyba na wybranych odmianach z różnych lokalizacji zaobserwowano istotne różnice zarówno pod względem dynamiki dojrzałości owocników (wykształcanych worków i zarodników workowych) jak również ilości wytworzonych pseudotecjów na liściach. Wyniki naszych dotychczasowych obserwacji prezentujemy dla Państwa w niniejszym wpisie.

1. Określenie stadium rozwojowego pseudotecjów i dojrzałości zarodników workowych V. inaequalis na podstawie dotychczas przeprowadzonych ocen

W każdym terminie pobierania prób ocenia się stopień rozwoju 100 pseudotecjów pobranych z 10 liści każdej odmiany. Wykorzystując w tym celu 5-stopinową skalę.

Stadia rozwojowe pseudotecjów V.inaequalis

W trakcie cotygodniowej obserwacji analizowane jest ponad 600 pseudotecjów grzyba V. inaequalis. Łącznie zanalizowano już ponad 3000 pseudotecjów. Dotychczas stwierdzono, że liczba wytwarzanych pseudotecjów na liściach poszczególnych odmian była różna. Najwięcej z nich zaobserwowano na liściach odmian ‘Kosztel’, ‘Gloster’ i ‘Idared’oraz ‘McIntosh’.

2. Dynamika rozwoju pseudotecjów, worków i zarodników workowych V. inaequalis na liściach jabłoni- podsumowanie ostatnich ocen

Pierwsze obserwacje, wykonane zostały 27.02.2014 r., wykazywały, że w pseudotecjach na większości analizowanych odmian worki jeszcze się nie wykształciły lub też wykształciły w około 50-80% % (1 i 2 stopień rozwoju według przyjętej skali bonitacyjnej).
Na odmianie ‘Idared’ oraz ‘Ligol’ obserwowano wyraźnie wolniejszy rozwój pseudotecjów w porównaniu z innymi odmianami; w tym czasie większość z nich znajdowała się w 1 stopniu rozwoju. W przypadku odmiany ‘McIntosh’, ‘Jonagold’, w tym czasie obserwowano już pierwsze worki z zarodnikami workowymi (3 stopień rozwoju). Liczba tych owocników wypełnionych workami z zarodnikami zdecydowanie była większa w przypadku odmiany ‘Mc Intosh’. Spośród wszystkich analizowanych odmian jabłoni w danych lokalizacjach u odmiany ‘Gloster’, ‘Ligol’, ‘Idared’ liczba pseudotecjów w 1 stopniu rozwoju była największa od 47-83%. Najmniejsza zaś w przypadku odmian ‘Jonagold;, ‘McIntosh’ oraz ‘Kosztel’. Jednocześnie zaobserwowano utwory przypominające worki (2 stopień rozwoju) z niedojrzałymi zarodnikami, ponieważ w większościprzypadków ich barwa była hialinowa.

W drugim terminie obserwacji (5.03.) na liściach odmian ‘Mc Intosh’, ‘Kosztel’, ‘Idared’ zaobserwowano pojedyncze pseudotecja (3-14%) w 1 stopniu rozwoju. U odmiany ‘Mc Intosh’ rozwój pseudotecjów był wyraźnie zróżnicowany. Najwięcej z nich znajdowało się w 2 i 3 stopniu rozwoju, a 7% w 4 stopniu rozwoju. Natomiast w przypadku odmiany ‘Kosztel’ najwięcej pseudotecjów odnotowano w 3 stopniu rozwoju. Na odmianie ‘Idared’ najwięcej pseudotecjów było zakwalifikowanych do 2 i 3 stopnia rozwoju. Na odmianie ‘Jonagold’ w tym czasie odnotowano najmniejszą liczbę pseudotecjów w 3stopinu rozwoju. U pozostałych odmian tj. 'Ligol’ i 'Gloster’ najwięcej pseudotecjów było w 2 stopniu rozwoju. U odmian, u których obserwowano pseudotecja z workami i z zarodnikami workowymi, miały one kolor hialinowy.

W trzecim terminie obserwacji (10.03.) badane pseudotecja zaliczono głównie do 2 i 3 stopnia rozwoju. Przy tym terminie obserwacji zaobserwowano istotne zahamowanie rozwoju owocników spowodowane znacznym spadkiem temperatury oraz suszą. Jedynie w przypadku odmiany ‘Kosztel’ i ‘Mc Intosh’ obserwowano pseudotecja w 4 stopniu rozwoju, odpowiednio w ilości 7% i 4%. Najmniej pseudotecjów w 3 stopniu rozwoju odnotowano na odmianie ‘Idared’ bo 3%. Najwięcej zaś na odmianie ‘Mc Intosh’ i ‘Kosztel’. Natomiast najwięcej owocników w 2 stopinu rozwoju podczas wykonywanej obserwacji odnotowano na odmianach: ‘Gloster’ 62%, ‘Ligol’ 56%, ‘Idared’ 63%, ‘Jonagold’ 58%. U odmian ‘McIntosh’ i ‘Kosztel’ pseudotecja wypełnione były w 10-30% workami z zarodnikami workowymi. Askospory w dniu wykonywania obserwacji posiadały barwę hialinową do jasnozielonej, co nie potwierdzało jeszcze ich zdolności do wysiewu.

W czwartym terminie (14.03) na każdej analizowanej odmianie zaobserwowano wyraźne różnice w dynamice rozwoju pseudotecjów. W każdej z badanych lokalizacji pseudotecja kwalifikowane były do każdego stopnia rozwoju w przyjętej skali bonitacyjnej. Na odmianie ‘Kosztel’ i ‘Ligol’ obserwowano już pseudotecja w 4 i 5 stopniu rozwoju, odpowiednio w stosunku 18% i 9% oraz 22% i 3%. U pozostałych odmian również odnotowywano już pseudotecja w 4 stopniu rozwoju czyli wypełnione były workami z zarodnikami workowymi w 10-30%. W tym czasie obserwacji u wszystkich odmian odnotowywano jeszcze niewielką liczbę pseudotecjów w 1 stopniu rozwoju. Zarodniki workowe obserwowane w workach w pseudotecjach wypełnionych w 4 i 5 stopniu rozwoju posiadały zabarwienie hilinowe do jasnozielono-oliwkowych, co poświadczało o ich dojrzałości i przygotowania do wysiewu.

Piąty termin obserwacji przypadł na 17.03. po dniach z opadami deszczu i znacznym dodatnim skokiem temperatury. Przeprowadzona obserwacja w tym czasie wykazała, że na liściach wszystkich ocenianych odmian pseudotecja były zakfalifikowane do 4 i 5 stopnia rozwoju. W przypadku odmian 'Gloster’, 'Ligol’, 'Idared’ i 'Jonagold’ liczba pseudotecjów wypełnionych ponad 30% worków z zarodnikami workowymi wynosiła ok 5%. Najwięcej jednak pseudotecjów odnotowano w 4 stopniu rozwoju  na wszystkich badanych odmianach. Najwięcej owocników w tym stadium rozwoju było na odmianie 'Ligol’, najmniej zaś na odmianie ‘Kosztel’. W tym czasie obserwowano jeszcze pojedyncze pseudotecja znajdujące się w 1 stadium rozwoju. Zarodniki workowe znajdujące się w workach posiadały kolor jasnozielony do jasnooliwkowego.