Mączniak prawdziwy truskawek – najważniejsza ochrona wiosną

Choroby truskawek występują w różnym nasileniu, w dużej mierze uzależnione jest to od wrażliwości odmiany, warunków pogodowych czy technologii uprawy (w gruncie lub pod osłonami). Jednym z poważniejszych zagrożeń wymagających corocznego zwalczania jest mączniak prawdziwy truskawek, który osłabia wzrost roślin, redukuje wielkość plonu, a owoce tracą wartość handlową.

Truskawka, kwitnienie

Grzyb wywołujący chorobę może infekować wszystkie organy nadziemne truskawki, ale najsilniej porażane są liście i zielone zawiązki owoców. Charakterystyczne objawy to białoszary mączysty nalot grzybni i zarodników konidialnych, rozwijający się na owocach i dolnej stronie liści, które zwijają się łódkowato ku górze. U większości odmian stopniowo dochodzi do czerwienienia brzegów liści i pojawienia się na ich górnej stronie chlorotycznych, a następnie czerwonobrunatnych plam. Często w miejscu przebarwień tkanka zamiera. Wpływa to na ograniczenie powierzchni asymilacyjnej i w konsekwencji prowadzi do osłabienia wzrostu roślin, redukcji wielkości i jakości plonu.

Skuteczne metody

Najwyższą skuteczność ochrony gwarantuje metoda chemiczna, ale pod warunkiem że jest sprzęgnięta z agrotechniczną. Ta ostatnia jest kluczowa w ograniczaniu chorób truskawek, w tym mączniaka prawdziwego (zdjęcie po prawo) i umożliwia znaczną redukcję liczby zabiegów chemicznych w sezonie. Elementami metody agrotechnicznej ograniczającymi presję mączniaka prawdziwego truskawki są między innymi: kwalifikowane sadzonki do zakładania uprawy, wybór odmian odpornych lub mało podatnych na chorobę, niedopuszczenie do nadmiernego zagęszczenia plantacji i jej zachwaszczenia oraz właściwe odżywianie roślin – dostosowanie nawożenia azotowego do ich potrzeb. Producenci często kierują się przede wszystkim atrakcyjnością owoców czy plennością danej odmiany, a nie jej wrażliwością na patogeny. Kupując nową odmianę, trzeba zapoznać się z jej wrażliwością/odpornością na choroby, aby chronić ją racjonalnie. Trafny wybór niejednokrotnie umożliwia zminimalizowanie zabiegów chemicznych.

Na miarę potrzeb

Ochronę intensyfikuje się w lata ciepłe i suche, na odmianach wrażliwych (patrz tabela poniżej) i tych, na których choroba wystąpiła w dużym nasileniu w poprzednim sezonie, również na plantacjach przenawożonych azotem, matecznych i tych pod osłonami. Na odmianach wrażliwych i/lub w warunkach większej presji mączniaka ochronę rozpoczyna się już przed kwitnieniem, najpóźniej na jego początku (wg metodyki Integrowanej Ochrony – po pojawieniu się pierwszych objawów choroby, czyli powyżej 5% porażonych liści, oczywiście pod warunkiem regularnie wykonywanych lustracji plantacji). Częstym błędem popełnianym w praktyce jest opóźnienie rozpoczęcia ochrony i zbyt długie przerwy między kolejnymi aplikacjami (w warunkach presji mączniaka zabiegi powinny być wykonywane co 7–10 dni). Niedostateczna ochrona wiosną wymusza intensyfikację działań w dalszej części sezonu, również po zbiorach (1 lub 2 zabiegi), co podwyższa koszty ochrony i nie jest już tak efektywne.

Odmiany truskawki a podatność na mączniaka prawdziwego truskawki

Odmiana	Poziom podatności na mączniaka prawdziwego truskawki
Elsanta, Darselect, Camarosa, Honeoye, Marmolada, Pegasus, Vikat, Gerida, Tarda Vicoda, Bogota	wrażliwe
Dukat, Florence, Vima Zanta	średnio podatne
Kama, Kent, Senga Sengana, Filon, Madeleine*	najmniej podatne

* W niektóre sprzyjające chorobie lata obserwuje się występowanie jej objawów na tych odmianach

Do walki z chorobą

Do zwalczania mączniaka prawdziwego truskawek polecane są preparaty działające zapobiegawczo i wyniszczająco/interwencyjnie. Wybór uzależniony jest od temperatury. Jeśli jest ciepło, zalecane są Nimrod 250 EC, Domark 100 EC, Topas 100 EC, Yamato 303 SE. W warunkach chłodnych należy wybrać inne produkty, np. Discus 500 WG, Zato 50 WG, Signum 33 WG, Lunę Sensation 500 SC, Topsin M/Tip Top 500 SC i fungicydy/nawozy siarkowe, takie jak Microthiol (najtańsze rozwiązanie). Warto również wkomponować do chemicznego programu ochrony biofungicydy/fungicydy niedające pozostałości w owocach, np. Armicarb SP (na bazie wodorowęglanu potasu), Vaxiplant SL, Fytosave SL, Limocide, a także Polyversum WP i Serenade.

Nimrod 250 EC Microthiol Armicarb SP Vaxiplant SL Limocide

Dodatkowe korzyści

Przy okazji walki z mączniakiem prawdziwym jest możliwość jednoczesnej eliminacji innych chorób. Signum 33 WG, Luna Sensation 500 SC, Vaxiplant, Topsin M/Tip Top 500 SC i Yamato 303 SE to fungicydy zarówno do zwalczania mączniaka prawdziwego, jak i szarej pleśni i białej plamistości liści. Natomiast Zato 50 WG i Domark 100 EC poza mączniakiem prawdziwym są skuteczne także w walce z białą plamistością liści. Inne rozwiązanie to mieszaniny fungicydów do jednoczesnego zwalczania mączniaka i szarej pleśni, takie jak Merpan/Malvin 80 WG + Nimrod 250 EC (lub Topas 50 WG, Zato 50 WG, Domark 100 EC) + Microthiol (siarka).

Bez pozostałości substancji aktywnej

Vaxiplant SL – polisacharyd laminaryna – to preparat, który zwiększa odporność roślin skierowaną przeciwko różnym patogenom, między innymi poprzez lignifikację ścian komórkowych, a także syntezę białek odpornościowych. Ten biofungicyd ma bardzo szerokie spektrum zwalczanych chorób – od szarej pleśni i mączniaka prawdziwego truskawki przez białą plamistość liści truskawki po czerwoną plamistość liści truskawki. Po zastosowaniu preparatu roślina skuteczniej broni się przed atakiem patogenów już po mniej więcej dwóch dniach od zabiegu i ten poziom odporności utrzymuje się przez 10–14 dni (dlatego zabieg trzeba powtarzać lub stosować preparat przemiennie z fungicydami). Skuteczność Vaxiplantu SL wynosi 65–85%. Jest to idealny produkt do upraw ekologicznych i konwencjonalnych. Na tych ostatnich fungicydy stosuje się w okresie kwitnienia i największej presji chorób, a zabiegi Vaxiplantem należy wykonywać w okresie przed kwitnieniem, a potem w fazie wzrostu i dojrzewania owoców/w trakcie zbiorów – bez ryzyka pozostałości w owocach. Od 2019 roku rekomendowane są kolejne produkty gwarantujące brak pozostałości substancji aktywnych w owocach.

Jednym z nich jest Fytosave SL (substancje aktywne COS-OGA pozyskiwane są z chitozanu i naturalnych pektyn), polecany do zwalczania mączniaka prawdziwego truskawki w gruncie i pod osłonami (a także winorośli), w dawce 2,5 l/ha. Środek działa układowo i stymuluje naturalne mechanizmy odporności roślin. Stosuje się go zapobiegawczo do 7 razy w sezonie – przed pojawieniem się choroby, nawet do momentu drugiego zbioru truskawek.

Następnym preparatem jest Limocide – również naturalny fungicyd, a jednocześnie insektycyd/akarycyd na bazie olejku pomarańczowego (olejki eteryczne). Działanie grzybobójcze polega na wysuszeniu ścian komórkowych grzybni i zarodników. Preparat zwalcza także szkodniki o miękkiej budowie ciała, takie jak wciornastki, przędziorki, roztocze. W zwalczaniu mączniaka środek stosuje się od fazy 2. liścia do fazy drugiego zbioru, gdy większość owoców jest wybarwiona, zbiór późny (BBCH 12–89). Odstęp pomiędzy zabiegami – co najmniej 7 dni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym to 6.

Barbara Błaszczyńska