Łączenie agrochemikaliów

Producenci rolni i sadownicy doskonale wiedzą, jakie korzyści niesie możliwość łącznego stosowania agrochemikaliów. To sposób na ograniczenie liczby zabiegów w ciągu sezonu, obniżenie kosztów technicznych, oszczędność czasu, sprzętu, wody i paliwa. Daje to również możliwość zastosowania podzielonych dawek środków ochrony roślin, połączenia zabiegów ochrony roślin z nawożeniem dolistnym, wykorzystania sprzyjających warunków pogodowych do szybszego wykonania zabiegów oraz poprawy organizacji prac polowych.

Co na to przepisy?

Zainteresowanie producentów możliwością łącznego stosowania agrochemikaliów znacznie wzrosło po wejściu w życie przepisów rozporządzenia parlamentu europejskiego i rady 1107/2009 (we) z dnia 21 października 2009 roku. Obowiązek przestrzegania zapisów etykiety został ograniczony do wymagań dotyczących maksymalnej dawki środka ochrony roślin, długości okresu karencji oraz maksymalnej liczby zastosowań środka ochrony roślin w ciągu roku. To oznacza, że mieszanie ze sobą poszczególnych agrochemikaliów, tzw. tank-mix, nie jest sprzeczne z prawem, pod warunkiem że etykieta środka ochrony roślin wyraźnie tego nie zabrania.

Niepożądane skutki mieszania środków

Przy podejmowaniu decyzji o łącznym stosowaniu agrochemikaliów należy jednak pamiętać, że środki ochrony roślin muszą być stosowane właściwie, tzn. zgodnie z zasadami dobrej praktyki ochrony roślin. Odpowiedzialność za ewentualne ujemne skutki ponosi osoba wykonująca zabieg, a nie producent preparatu. Nieumiejętne sporządzanie mieszaniny lub mieszanie ze sobą przypadkowych agrochemikaliów może wywołać niepożądane efekty. Do najczęstszych należą:

•  utrata stabilności cieczy roboczej, np. rozwarstwienie, zważenie, wytrącenie się osadu,
•  nadmierne pienienie się,
• zmiana ph mieszaniny.

W następstwie tego może dojść m.in. do trudności technicznych związanych z wykonaniem zabiegów przez zbyt duże pienienie się mieszaniny, zapychanie dysz i filtrów opryskiwacza, uszkodzenia sprzętu, obniżenia skuteczności oraz wzrostu fitotoksyczności.

Testy mieszalności

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających tę samą substancję czynną, ale różne substancje pomocnicze, np.: nośniki, rozpuszczalniki, zwilżacze, substancje emulgujące, konserwanty, stabilizatory ph. To te substancje najczęściej odpowiadają za prawidłowe mieszanie się z innymi agrochemikaliami. mogą one ze sobą reagować, powodując pogorszenie właściwości fizykochemicznych mieszaniny. Aby zminimalizować ujemne skutki stosowania mieszanin tank-mix, przeprowadza się testy mieszalności. Pierwszym ich etapem jest sprawdzenie zgodności fizykochemicznej mieszanin.

Testy wykonywane w warunkach laboratoryjnych (zgodnie z dobrą praktyką Laboratoryjną) polegają na sprawdzeniu kilku podstawowych parametrów jakościowych mieszaniny:

• trwałość zawiesiny wodnej,
• trwałość emulsji wodnej,
•  trwałość i jakość roztworu wodnego,
•  trwałość piany,
•  ph pojedynczego składnika,
•  ph mieszaniny.

Kolejność dodawania

Mieszaniny sporządza się w wodzie twardej, w maksymalnym, zalecanym na etykiecie stężeniu oraz w stężeniu podwójnym. Składniki badanych mieszanin rozcieńcza się w wodzie i powoli dodaje do siebie, ciągle mieszając. Bardzo istotna jest kolejność dodawania agrochemikaliów. Składniki dodaje się w następującej kolejności:

1. roztwory nawozów mineralnych.

2. roztwory nawozów mikroelementowych.

3. Środki ochrony roślin w kolejności: wG, wp, Sc, ec, eG, ew, Se, SL, Sp, SG (jeśli etykieta nie mówi inaczej).

Oznaczanie parametrów

Oznaczanie poszczególnych parametrów jakościowych wykonuje się według normalizowanych metod (pN) oraz metod własnych opracowanych w laboratorium badającym mieszalność agrochemikaliów. Wyniki z poszczególnych testów ocenia się za pomocą trójstopniowej skali, w której „+” oznacza wynik pozytywny (możliwość łączenia), a „–” wynik negatywny. w przypadku oznaczenia „+/–” należy zachować szczególną ostrożność (niektóre parametry są na granicy dopuszczalności, w niesprzyjających warunkach mogą wystąpić efekty negatywne). Wyniki zestawia się i na ich podstawie opracowuje tabele mieszania. Zawierają one praktyczne informacje na temat możliwości łącznego stosowania agrochemikaliów. Osoba korzystająca z tabeli powinna pamiętać, że ciecz użytkowa musi być przygotowywana powoli, przy stale włączonym mieszadle. mieszaniny agrochemikaliów należy wykorzystać bezpośrednio po ich przygotowaniu. Dłuższy odstęp między przygotowaniem mieszaniny tank-mix a zabiegiem może wywołać niezgodność fizykochemiczną, będącą następstwem nieprzewidzianych reakcji chemicznych.

Pamiętaj!

Przy stosowaniu mieszanin tank-mix należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ obok wielu korzyści przemawiających za łącznym stosowaniem agrochemikaliów zawsze istnieje ryzyko spoczywające na stosującym, że w niesprzyjających warunkach mogą nastąpić trudności w wykonaniu zabiegu, obniżenie skuteczności ochrony bądź uszkodzenie roślin.

dr inż. Agnieszka Kukuła