Drosophila suzukii – identyfikacja owada i jego szkód

Muszka plamoskrzydła (Drosophila suzukii) powoduje poważne straty w wielu uprawach sadowniczych. Szkodnik atakuje zdrowe, dojrzewające owoce o miękkiej skórce (np. truskawka, borówka, malina, czereśnia, wiśnia, brzoskwinia). Prawidłowe rozpoznanie insekta w warunkach polowych przy użyciu lupy powiększającej jest możliwe, jednak wymaga nieco praktyki.

Szkodliwe są osobniki dorosłe oraz stadia larwalne muszki plamoskrzydłej. Samica uszkadza skórkę owocu, którą nacina pokładełkiem w celu złożenia jaja. W miejscu tym widoczne są drobne blizny, z których wystają białe rurki oddechowe i wycieka sok. Miejsca złożenia jaj przez D. suzukii są łatwe do zaobserwowania na owocach o gładkiej i ciemnej skórce, jak np. borówka wysoka czy wiśnia. Natomiast na owocach truskawki lub maliny odnalezienie miejsca złożenia jaj jest bardzo trudne. W miejscach złożenia przez samice muszki plamoskrzydłej jaj może dojść do wtórnego zakażenia chorobami grzybowymi lub bakteryjnymi i gnicia owoców. Po upływie 12–72 godzin od złożenia przez samicę jaja wylęga się larwa. Larwy D. suzukii żerują wewnątrz owocu, wyjadając miękisz. Na owocach obserwuje się miękkie plamy oraz zapadanie się tkanki powierzchniowej. W zależności od temperatury stadium larwy trwa od 4 do 7 dni. Następnie larwa się przepoczwarza. Stadium poczwarki najczęściej znajduje się wewnątrz owocu. Po upływie 4–15 dni z poczwarki wychodzi owad dorosły. Osobniki dorosłe żyją zazwyczaj 20–30 dni. Samice muszki plamoskrzydłej są bardzo płodne – jedna samica może złożyć łącznie 600 jaj w ciągu życia. Średnio jedna samica D. suzukii składa 350–400 jaj.

plamka

Rozpoznawanie Drosophila suzuki

Drosophila suzukii jest niewielkim owadem (wielkości 2–3 mm) należącym do rzędu muchówek (Diptera). Osobniki dorosłe D. suzukii przypominają wywilżnę karłowatą (Drosophila melanogaster), potocznie nazywaną muszką owocową. Oba gatunki wywilżn mają czerwone oczy i jasnożółte lub brązowe ciało. Osobniki dorosłe muszki plamoskrzydłej odznaczają się ciągłymi ciemnobrązowymi pasami na odwłoku. U samców D. suzukii na końcówkach skrzydeł, w pobliżu przedniej krawędzi, obserwuje się charakterystyczne czarne plamy. Samce D. suzukii mają również dwa ciemne pasy na przednich kończynach. Są to dwa grzebienie płciowe i zawierają od trzech do sześciu zębów ułożonych równolegle do odnóża. U samców innych gatunków wywilżn na pierwszej parze odnóży również obserwuje się jeden ciemny pas lub dwa pasy. Grzebienie płciowe samców innych gatunków wywilżn są jednak ułożone prostopadle do stopy lub mają więcej niż sześć zębów. Samice D. suzukii są trudniejsze do oznaczenia, ponieważ nie mają plam na skrzydłach. Narząd służący do składania przez samicę jaj (pokładełko) posiada dwa rzędy silnie usklerotyzowanych zębów, które są dłuższe i znacznie ciemniejsze niż reszta pokładełka. U innych gatunków wywilżn zęby na pokładełku mają taki sam kolor jak reszta pokładełka lub nieznacznie ciemniejszy. Samice innych gatunków wywilżn nie mają tak silnie usklerotyzowanych zębów na pokładełku, przez co nie są zdolne do przecięcia skórki zdrowych owoców w celu złożenia jaj. Jaja D. suzukii są mlecznobiałe, owalne, mają długość 0,4–0,6 mm i średnicę 0,2 mm. Jaja posiadają dwie rurki oddechowe, które można obserwować na powierzchni skórki owocu. Stadia larwalne D. suzukii są beznogie, białe lub kremowe i dorastają do 5,5 mm długości i 0,8 mm średnicy. Larwy D. suzukii nie mają cech charakterystycznych, na podstawie których można je odróżnić od larw innych gatunków wywilżn. Poczwarka D. suzukii jest czerwonobrązowa, o długości do 3,5 mm i szerokości 1,2 mm. Ma kształt wrzecionowaty z dwoma charakterystycznymi palczastymi wyrostkami na czubku.

slajd1

Gdy nie ma pewności

kkDo owoców o uszkodzonej skórce mogą składać jaja również inne wywilżny. Dlatego gdy nie mamy pewności, czy na naszej uprawie występuje muszka plamoskrzydła, owoce zasiedlone przez larwy warto umieścić w izolatorze. Izolator może zostać wykonany z plastikowego lub szklanego naczynia z wentylacją. Wentylację może stanowić na przykład gaza o drobnych dziurkach, uniemożliwiająca muchówkom ucieczkę. Dno naczynia wykłada się lekko zwilżoną watą, na którą układa się zebrane owoce. Naczynie umieszcza się w temperaturze pokojowej. Po upływie około tygodnia w izolatorze powinny się pojawić poczwarki lub osobniki dorosłe owadów, które z łatwością można oznaczyć co do gatunku. W przypadku, gdy mamy osobniki samców D. suzukii, należy pamiętać, że charakterystyczne plamy na ich skrzydłach pojawiają się dopiero po upływie ok. 10 godzin od zakończenia stadium poczwarki i zazwyczaj mijają 2 dni, aż staną się wyraźne.

Alicja Chorąży