Bor jest jednym z najbardziej deficytowych mikroskładników. Nawet na glebach, gdzie zawartość boru jest na średnim poziomie, rośliny mogą odczuwać jego brak, szczególnie w okresach niedoboru wody (jak w sezonie ubiegłym) lub gdy gleba jest mocno zakwaszona, a nawet gdy jest świeżo wapnowana.

Bor występuje w glebach w małych ilościach w formie kwasu borowego lub boranów. Im odczyn gleby niższy, tym jest słabiej sorbowany (zatrzymywany), a więc lepiej dostępny dla roślin. W miarę wzrostu odczynu do obojętnego jego dostępność dla roślin bardzo maleje. Optymalna zawartość próchnicy gwarantuje lepsze wiązanie boru szczególnie przy odczynie kwaśnym. Bor nie akumuluje się w głębszych warstwach gleby i jest łatwo wymywany z wodami gruntowymi.

Czy wiesz, że…

Bor:

• decyduje o prawidłowym rozwoju stożka wzrostu już od fazy kiełkowania i podziału komórek;
• wpływa na prawidłową budowę ścian komórkowych, zwiększając odporność na niektóre choroby i odporność mechaniczną roślin;
• reguluje procesy kwitnienia, skuteczności zapylenia, zawiązywania i wykształcenia nasion oraz owoców;
• współdecyduje o dobrej energii i zdolności kiełkowania nasion;
• reguluje gospodarkę wodną rośliny;
• większa efektywność nawożenia azotem, fosforem, potasem i magnezem oraz reguluje gospodarkę wapniem, co jest szczególnie ważne dla prawidłowego rozwoju roślin intensywnie nawożonych azotem i potasem;
• zwiększa mrozoodporność roślin.

Nawożenie borem

Pobieranie boru przez rośliny jest zależne od ilości rozpuszczalnych form tego mikroskładnika w glebie. Rośliny pobierają go bowiem przede wszystkim przez korzenie włośnikowe wraz z wodą. Gdy nie znamy zasobności gleby, bor doglebowo powinniśmy stosować z wielką rozwagą. Bor oprócz bardzo ważnego wpływu na proces kwitnienia, lotność pyłku i zawiązywanie owoców jest niezmiernie istotny dla rozwoju strefy włośnikowej systemu korzeniowego, przez którą roślina pobiera składniki pokarmowe i wodę. Stosując tylko nawożenie dolistne borem, nie ma możliwości transportu tego składnika z liści do systemu korzeniowego. Bor jest zawarty w nawozach doglebowych: Salmag z borem (0,2% B), Nitrabor (0,3% B), Rosafert 15-5-20-2 + 0,5% B oraz Missibor (21% B). Bardzo często kryterium wyboru nawozu jest jego cena, ale czy tańsze oznacza lepsze? Firmy nawozowe cały czas udoskonalają swoje produkty, wprowadzając do nich różnego typu dodatki zwiększające ich skuteczność działania lub dodając całkiem nowe związki chemiczne, bardziej przyjazne środowisku naturalnemu i jeszcze bardziej bezpieczne w stosowaniu. Poniżej kilka sprawdzonych, skutecznych rozwiązań.

Rheobor – bor i wapń

Nawóz nowej generacji opracowany przez firmę Rosier z Belgii. Nawóz ten zawiera 7% B oraz 12% CaO. Bor w tym nawozie występuje w postaci boranu wapnia, który jest naturalnym składnikiem naszej planety. Jest to pierwszy w Polsce nawóz zawierający bor w tej formie. Surowce używane do jego produkcji poddawane są procesowi mikronizacji, w wyniku czego powstają mikrocząsteczki nawozu o wielkości około 2 μm. Dla porównania aparat szparkowy rośliny (stomata) ma wielkość 5–10 μm. Nawóz Rheobor jest w pełni bezpieczny dla roślin, środowiska naturalnego i ludzi. Nie powoduje fitotoksyczności oraz wykazuje przedłużone działanie w roślinie. Rheobor jest pobierany przez liście maksymalnie w ciągu 2 godzin od zabiegu. Szczególnie korzystna dla roślin jest zawartość łatwo dostępnego wapnia, który rośliny wykorzystują do budowy ścian komórkowych. Wapń reguluje także aktywność aparatów szparkowych, dzięki czemu rośliny pobierają więcej dwutlenku węgla niezbędnego do procesu fotosyntezy. Nawóz polecamy stosować w dawce 3 l/ha, 1–2 razy w sezonie w zależności od deficytu boru i rodzaju uprawianej rośliny. W uprawach drzew owocowych nawóz należy stosować przed oraz po kwitnieniu.

Missibor – likwidacja niedoborów dolistnie i doglebowo

Missibor zawiera 21% boru szybko i całkowicie rozpuszczalnego w wodzie. Nawóz ten jest przeznaczony do doglebowego i dolistnego nawożenia upraw sadowniczych, rolniczych i warzyw. Bor w nawozie występuje w postaci trzywodnego oktaboranu sodu. Nawóz Missibor stosujemy w sadach w formie oprysku doglebowego po zbiorach owoców lub wczesną wiosną (w celu likwidacji niedoborów boru w glebie) w dawce 5–15 kg/ha lub dolistnie w uprawie drzew i krzewów owocowych w dawce 0,25–2 kg/ha, 1–2 razy przed kwitnieniem oraz po kwitnieniu.

Bolero – bor bardziej ruchliwy

Nawóz ten zawiera 120 g boru w postaci pentaboranu sodu oraz sorbitol, alkohol cukrowy, dzięki któremu następuje zwiększenie ruchliwości boru jako pierwiastka i jego szybkie przemieszczanie się w roślinie. W ten sposób bor, po wniknięciu przez szparki i pory, przenika bezpośrednio do łyka oraz drewna – do stref, w których następuje rozwój i reprodukcja roślin. Kiedy Bolero dotrze do miejsca działania, wiązania między cukrami i borem ulegają zerwaniu, a bor wnika bezpośrednio tam, gdzie jego działanie jest najbardziej skuteczne i najszybsze, zmniejszając wydatkowanie energii przez roślinę. Efektywność nawozu podnosi także optymalny dla pobierania przez rośliny odczyn ph – 6. Zalecana dawka to 1–3 l/ha.

Iwona Polewska-Jankowiak