Giberelina – wykorzystanie w sadownictwie – zalecany zabieg ograniczający ordzawienie w najbliższych dniach (patrz zalecenia poniżej)

Pierwsze informacje dotyczące odkrycia giberelin pojawiły się już w 1898 roku, jednak dopiero szereg doświadczeń z wyizolowaniem tych hormonów z poszczególnych gatunków roślin dał wiedzę dotyczącą ich występowania, roli i wpływu na fizjologię roślin. Od 2010 roku polscy sadownicy mają możliwość stosowania produktu Gibb Plus zawierającego mieszaninę giberelin GA4+7. Preparat ten ogranicza ordzawienie owoców, poprawia zawiązywanie owoców, a także poprawia owocowanie po uszkodzeniach przymrozkowych. Jak stosować gibereliny, aby uzyskać najlepsze rezultaty?

Gdzie występują gibereliny?

Do tej pory odkryto ponad 100 giberelin, które stanowią bardzo liczną i wciąż powiększającą się grupę związków hormonalnych. W roślinach gibereliny (GA) produkowane są w częściach wierzchołkowych korzeni i najmłodszych liściach pędów. Źródłem GA są również węzły traw i pędów roślin dwuliściennych oraz części kwiatów (pręciki), a także rozwijające się nasiona.

Obecność tego hormonu w kwiatach zapewnia żywotność pyłku oraz wpływa na gwałtowny wzrost łagiewki pyłkowej. W rozwijających się nasionach i owocach znajduje się dużo więcej giberelin niż w organach wegetatywnych. W tkankach roślin GA powodują intensywne wydłużanie się komórek oraz stymulują tworzenie się drewna w okulantach jabłoni, natomiast u traktowanych nimi liści pobudzają oddychanie.

Stwierdzono, że gibereliny mają bezpośredni udział w indukowaniu kwitnienia roślin wrażliwych na długość dnia, m.in. zastępując działanie światła lub działanie niskiej temperatury dla roślin wymagających do kwitnienia długiego dnia lub ochłodzenia.

Gibereliny w Polsce i na świecie

Produkty giberelinowe od wielu lat z powodzeniem wykorzystują do produkcji sadownicy z zachodniej Europy. Mają w związku z tym bardzo duże doświadczenie, dzięki czemu podczas zagranicznych wyjazdów szkoleniowych możemy korzystać z ich wiedzy lub zdobywać ją za pośrednictwem belgijskich, holenderskich lub niemieckich doradców sadowniczych.

Giberelina w czasie kwitnienia

Polscy sadownicy od sezonu 2010 mają możliwość stosowania produktu Gibb Plus zawierającego mieszaninę giberelin GA4+7. Co prawda preparaty giberelinowe zarejestrowane są do poprawy jakości owoców po kwitnieniu, ale część naszych producentów, wzorując się na sadownikach z Belgii i Holandii, wykonuje zabieg na początku lub w trakcie kwitnienia preparatem Gibb Plus w dawce 0,5 l/ha, by poprawić zawiązywanie owoców. Zabiegi takie, szczególnie w sytuacji złej pogody podczas kwitnienia, pozwalają na uzyskanie dobrych plonów.

Giberelina po przymrozkach

Sadownicy z wysoko rozwiniętych sadowniczych regionów zachodniej Europy z powodzeniem stosują giberelinę po wystąpieniu przymrozków. Zabieg Gibb Plus, w dawce 0,5 l/ha, wykonany najpóźniej kilkanaście godzin po wystąpieniu przymrozku pozwala ochronić znaczną część plonu.

Ograniczanie ordzawienia owoców
Nie mniej ważnym i pożądanym działaniem giberelin jest ograniczenie ordzawienia oraz poprawa jakości skórki owoców. Oprócz odmiany jabłoni Golden Delicius, której owoce są szczególnie wrażliwe na ordzawianie się, w okresie 2–3 tygodni po kwitnieniu podczas niesprzyjających warunków (przymrozki, niskie temperatury, obfite opady) uszkadzane są również owoce innych odmian, takich jak Gala, Elise, Szampion, Gloster oraz grupy Jonagolda. Ordzawienia owoców tych odmian występowały w sezonach 2008 oraz 2009, co niejednokrotnie dyskwalifikowało je ze sprzedaży.
 
Jak stosować giberelinę?
Stosując po kwitnieniu „program giberelinowy” (2–3 zabiegi preparatem Gibb Plus), skutecznie można ochronić owoce przed ordzawieniem, a ich skórka będzie gładka i czysta. Należy jednak pamiętać, aby liczbę zabiegów oraz dawkowanie dostosować do konkretnej odmiany i sytuacji.

W przypadku Golden Deliciousa zazwyczaj niezbędne są trzy zabiegi od końca kwitnienia, w odstępach 7–10-dniowych w dawce 0,5 l/ha. W przypadku odmian triploidalnych, które są podatne na przemienne owocowanie, zaleca się wykonanie 1–2 zabiegów maksymalnie do dwóch tygodni po kwitnieniu, w dawce 0,3–0,4 l/ha.

Temperatura i wilgotność podczas stosowania gibereliny

Oprócz właściwego terminu stosowania giberelin do dobrej skuteczności ich działania niezbędne są odpowiednie warunki pogodowe, zarówno w trakcie, jak i po zabiegu – najlepiej wysoka wilgotność powietrza oraz temperatura minimum 16°C.

Stosowanie gibereliny – na co trzeba uważać?

W podsumowaniu kilka najważniejszych zasad stosowania giberelin w sadach:

• gibereliny stosujmy wtedy, kiedy jest to konieczne: słabe kwitnienie, przymrozki, złe zapylenie, ryzyko ordzawienia się owoców;

• należy wybrać odpowiedni termin zabiegu, który powinien być zawsze dostosowany do odmiany, sytuacji i celu;

• nie należy giberelin nadużywać i stosować ich później niż trzy tygodnie po kwitnieniu;

• zabiegi preparatami giberelinowymi powinny być wykonywane w temperaturze minimum 16°C oraz podczas wysokiej wilgotności powietrza.

Wobec powyższego uzasadnione jest stwierdzenie, że w sytuacji naszego klimatu racjonalne stosowanie giberelin w sadach jest niezbędnym elementem prawidłowej agrotechniki sadowniczej, która ma na celu optymalizację produkcji i uzyskiwanie najlepszych dochodów.

Więcej na temat nawożenia i ochrony roślin

Powyższy artykuł pochodzi z numeru styczniowego wydania sadowniczego magazynu informacyjnego „Doradca Sadowniczy”. Znajdą tam Państwo więcej informacji o ochronie i nawożeniu roślin sadowniczych. Zachęcamy do lektury!