Przyczyny problemów niskiego plonowania czereśni w Polsce, w ostatnich 3 latach – wideo

W Belgii, gdzie czereśnie są dość popularnym gatunkiem, w ostatnich latach powstało wiele nowoczesnych, karłowych sadów czereśniowych, często wyposażonych w systemy okrywowe. Z pewnością trend ten jest spowodowany dużym popytem na te owoce, jak i wciąż uzyskiwanymi dobrymi cenami, sięgającymi nawet 5 euro/kg wysokiej jakości owoców.

Także w Polsce, zmodernizowanych zostało wiele sadów czereśniowych i powstało dużo kwater nowych, ciekawych odmian uszlachetnianych na podkładkach karłowych np. 'Gisela 5′, 'Gisela 6′. Niestety, pomimo pozytywnych zmian dokonanych w agrotechnice w ciągu kilku ostatnich lat oraz dużego potencjału produkcyjnego, w Polsce nadal zbiera się mało czereśni. Rodzi się więc pytanie: Co jest powodem problemów związanych z plonowaniem czereśni w Polsce?

Przyczyny problemów niskiego plonowania czereśni w Polsce, w ostatnich 3 latach

Bart Liesenborghs
LieverFruit, Belgia

Część 1:

Część 2:

Problemy z plonowaniem

Po przeanalizowaniu trzech ostatnich sezonów oraz wyciągnięciu wniosków z doświadczeń zbieranych co rocznie w kilkunastu odwiedzanych sadach w Polsce, nasuwają się konkretne odpowiedzi:

  • każdego roku w okresie kwitnienia czereśni występują przymrozki (szczególnie w centralnej Polsce),
  • wszystkie sady czereśniowe są porażone przez raka bakteryjnego, a dodatkowo warunki pogodowe podczas kwitnienia sprzyjają jeszcze większej infekcji (wtedy wrotami zakażenia są kwiaty),
  • wciąż większość odmian obcopylnych sadzonych jest bez zapylacza lub posadzony zapylacz jest niewłaściwy.

W tych zagadnieniach można się dopatrywać głównych przyczyn braku plonowania czereśni na optymalnym poziomie, chociaż pozostałych czynników jest z pewnością wiele (jak np. rejonizacja uprawy, wybór odpowiedniego stanowiska, agrotechnika itp).

Przymrozki

Niestety polscy sadownicy corocznie mogą spodziewać się wystąpienia przymrozków w okresie kwitnienia. W przypadku czereśni, do uszkodzenia słupka, a w konsekwencji do braku zapłodnienia wystarczy już temperatura –1°C, dotyczy to szczególnie niektórych odmian obcopylnych, np. ‘Regina’, ‘Kordia’. Nawet jeśli część kwiatów przetrwa i powstaną owoce, w późniejszym okresie obserwuje się masowe opadanie zawiązków. W związku z tym, sadownicy uprawiający czereśnie powinni zaopatrzyć się w urządzenia do ogrzewania powietrza w sadzie podczas przymrozków. W Belgii do tego celu z dobrym skutkiem wykorzystuje się stacjonarne i mobilne ogrzewacze powietrza typu frostguard/frostbuster, które są dostępne również w Polsce.

Rak bakteryjny drzew owocowych

Do najtrudniej zwalczanych chorób drzew owocowych zalicza się te pochodzenia bakteryjnego – w pestkowych jest to rak bakteryjny. Choroba występuje praktycznie w każdym sadzie, w którym uprawiane są drzewa pestkowe. Dalszy rozwój choroby oraz jej nasilenie zależy w dużej mierze od sadownika i warunków pogodowych w czasie kwitnienia oraz w okresie opadania liści. Wtedy to bowiem poprzez otwarte kwiaty oraz rany po opadniętych liściach dochodzi do najliczniejszych i najsilniejszych infekcji bakteryjnych. W zwalczaniu tej groźnej choroby pozostaje właściwie profilaktyka: zdrowy materiał szkółkarski, stosowanie środków miedziowych, oraz niedopuszczanie do pojawienia się jakichkolwiek ran na drewnie w trakcie wegetacji. W Polsce do najsilniejszego porażenia bakterią Pseudomonas syringae pv. syringae (sprawca raka bakteryjnego drzew owocowych) doszło w sezonie 2010, kiedy podczas kwitnienia czereśni występowały długotrwałe opady deszczu. W sezonie 2011 w okresie kwitnienia nałożyły się dwa czynniki sprzyjające porażeniu: wilgoć (śnieg) oraz przymrozek. W takiej sytuacji należy pamiętać o wykonywaniu zabiegów preparatami miedziowymi w czasie kwitnienia. W przypadku tak silnego porażenia przez raka, drzewa zawiązują gorszej jakości owoce, które w późniejszym okresie masowo opadają.

Odmiany zapylające

Najpopularniejsze odmiany czereśni uprawiane w Polsce to ‘Kordia’ i ‘Regina’ – typowe odmiany obcopylne. W związku z tym do prawidłowego zapylenia i zawiązania owoców, oprócz dobrych warunków pogodowych, niezbędne są odpowiednie odmiany zapylające. Świadomość sadowników w tej kwestii jest coraz większa, chociaż wciąż popełniane są błędy. Najczęściej sadzone są nieprawidłowe zapylacze dla danej odmiany, lub wcale ich nie ma. W takiej sytuacji, uzasadnionym wydaje się zakładanie sadów ze sprawdzonych, samopłodnych odmian czereśni np. ‘Sweetheart’, ‘Lapins’.